دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
مولفه ها و مهارت های تفکر خلاق در کتاب های داستانی تصویری: تحلیلی بر مجموعه کتابهای مرغک
1
28
FA
محبوبه
البرزی
دانشگاه شیراز
mahbobealborzi@yahoo.com
10.22099/jcls.2015.2485
ادبیات کودک به ویژه کتاب های تصویری ابزارهای ارزشمندی برای پرورش خلاقیت در کودکان محسوب می شوند. هوش داستانی و توانایی بازنمایی نمادین در کودکان، نقش بسزایی در بهره وری آنان از کتاب های داستانی تصویری دارد. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی نقش کتاب های تصویری در پرورش مهارت های تفکر خلاق(مهارت های موضوعی، مهارت های خلاقانه و انگیزش) و عناصر شناختی خلاقیت (سیالی، انعطاف پذیری، بسط، ابتکار) پرداخت. از مهم ترین نتایج بدست آمده آن بود که تمرکز زدایی در ارائه یک تم داستانی برخلاف شیوه های معمول و رایج نقش مهمی در پرورش انعطاف پذیری ذهنی، ریسک پذیری، پرورش تخیل و حساسیت به مسأله دارد. خلاقیت اکتشافی که بر اساس آن سیالی ذهنی کودک افزایش می یابد به شخصیت پردازی کتاب تصویری بستگی دارد. هر چه میزان ریسک پذیری و پذیرش ابهامات و حل مسأله در شخصیت های به تصویر کشیده شده بیشتر باشد، در پرورش خلاقیت مخاطب موثرتراست. هرگاه کتاب تصویری بتواند، دانش موضوعی، مهارت های خلاقانه و انگیزش درونی در خواننده ایجاد نماید، سهم بسزایی در پرورش خلاقیت مخاطب دارد. در انتها پنج کتاب از مجموعه ی کتاب های مرغک در ارتباط با ابعاد و عناصر شناختی تفکر خلاق تحلیل گردید. نوع طراحی، برش های کتاب، شخصیت پردازی، سادگی و کاربرد رنگ و فضا سازی در کتاب های مورد بررسی از عوامل تأثیرگذارآن ها بر خلاقیت مخاطب محسوب می شوند
خلاقیت,کتاب های تصویری,کتاب های مرغک
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2485.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2485_eea8f0c4566a1ce859f2793c60c5a748.pdf
دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
تأملی بر هیچانگی : "هیچ هیچ هیچانه" و رابطهی متن و تصویر در آن
29
58
FA
ستاره
ترابی
دانشگاه شیراز
s.torabi_30@yahoo.com
سودابه
شکرالله زاده
دانشگاه شیراز
shokrollahzadehs@yahoo.com
10.22099/jcls.2015.2176
هدف پژوهش حاضر، بررسی شگردهای تعامل متن و تصویر در کتاب "هیچ هیچ هیچانه" است. به این منظور، اثر یادشده که شامل 52 شعر از هفت شاعر نامآشنای کودک ایران است، مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش تحلیل محتوای قیاسی- استقرایی و واحد تحلیل، هر شعر بههمراه قاب تصویری آن است.این بررسی به دو پرسش بنیادی پاسخ میدهد: 1- آیا شعرها و تصویرهای این کتاب هیچانی هستند؟ 2- شگردهای ارتباطی شعرها و تصویرهای این کتاب چگونه است؟پژوهش نشان میدهد بیشتر شعرهای این کتاب، همان شعرهای سادهی کودکانه -و نه هیچانه- و تصاویر نیز بهصورت قرینهای در ارتباط با متن تصویرپردازی شدهاند. همچنین این پژوهش نشان داد متن و تصویر هیچانی در ارتباط با هم کارکردهای بسیار و گوناگون دارند. شگردهای ارتباطی یافتشده عبارتند از: وارونگی و انواع آن، عدم دقت و صراحت، تکرار زنجیروار، همزمانی رویدادها در مکان. همچنین شگردهای دیگری که میتوان به آنها اضافه نمود عبارتند از: 1-آیرونی 2-تمرکززدایی 3-جناس تصویری 4-با اهمیت جلوه دادن پدیدهای بیاهمیت. با بهرهگیری از این شگردها، میتوان چهار گونه ارتباط را در میان شعرها و تصویرهای کتاب مشاهده کرد که عبارت است از: 1 -شعر و تصویر، هر دو هیچانه است. 2- شعر و تصویر، هیچ یک هیچانه نیست. 3- شعر هیچانه است، اما تصویر خیر. 4- تصویر هیچانه است، اما شعر خیر.باید توجه داشت بیشتر شعرها و تصویرهای کتاب با وجود برخورداری از این ویژگیها، در زمرهی هیچانه قرار نگرفتند چرا که شیوهی بهکارگیری این شگردها در شعر و تصویر موجب هیچانگی آنها نشده بود.
تعامل متن و تصویر,هیچانه,هیچ هیچ هیچانه
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2176.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2176_fb1dafa0461f4c9156244afe1d59b09e.pdf
دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
بررسی مفهوم هویت در مجموعه داستانهای قصههای شیرین مغزدار و قصه بازی شادی
59
86
FA
مختار
ذاکری
دانشگاه شیراز
mokhtarzakeri@yahoo.com
بابک
شمشیری
دانشگاه شیراز
bshamshiri@yahoo.com
10.22099/jcls.2015.3183
یکی از موضوعهای اساسی دنیای مدرن، مسئلهی هویت است که در این مطالعه به بررسی این مسئله در داستانهای کودک پرداخته شده است. در این پژوهش با رویکردی غیرپیدایشی، مولفههای هویت ملی در داستانهای یادشده، بررسی شده است. همچنین چگونگی توجه نویسندگان داستانهای کودک به شکلدهی هویت ادبیات کودک ایران، مورد پژوهش قرار گرفته است. بهمنظور دادهکاوی، پژوهشگر از روش تحلیل محتوای قیاسی مایرینگ و تحلیل تاملی و برای دادهیابی از روش اسنادی بهره گرفته است. پژوهشگر، خود، ابزار پژوهش بوده است. نمونه از نوع هدفمند بوده که ده داستان را شامل میشود که مربوط به دو مجموعهی "قصههای شیرین مغزدار" اثر علی اصغر سیدآبادی و " قصه بازی شادی" اثر مرتضی خسرونژاد است. نتایج نشان داد که در این داستانها، مولفههای هویت ملی وجود دارد که بسامد آن در داستانهای سیدآبادی از خسرونژاد، بیشتر است. از طرفی، تنوع و گسترهی توجه به گفتگوهای سهگانه در شکلدهی به هویت ادبیات کودک، در آثار خسرونژاد بیشتر از سیدآبادی بوده است.
هویت,هویت ملی,داستانهای کودک
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_3183.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_3183_84fbec2e6b4bfd8e4c8bf3013d9f93a5.pdf
دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
سودای بازی و براندازی: نگاهی به برهمکنشِ پارودیکِ تصویر و واژه در کتاب تصویریداستانیِ منم موش گرسنه/ میخورمت درسته
87
122
FA
عطیه
فیروزمند
مدرس در دانشگاه فنیوحرفهای دختران شیراز
پژوهشیار گروه کتابهای تصویری مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز
atiyeh.firuzmand@gmail.com
10.22099/jcls.2015.3187
هدف این جستار، بازنگری مفهوم و کارکرد پارودی در کتاب تصویریداستانی منم موش گرسنه/ میخورمت درسته است. با چنین نگرشی و در کنار معنای کلاسیک پارودی، امکان پارودیشدن متن واژگانی توسط متن تصویری و برعکس، در این اثر بهآزمون بردهشده؛ همچنین جایگاه پارودی در تغییر ساختار قدرت نهادینهشده در ادبیات کودک به بحث گذاشته میشود.پژوهشگر ابتدا بر پایهی روش قیاسی به بررسی شگردهای پارودیپردازی در کتاب یادشده با الگوبرداری از شگردهای مطرحشدهی دن هریس در فیلمپارودی میپردازد؛ سپس بر پایهی بازخوانیِ رویکردهای پری نودلمن و لورن جِی. کوئیسترا پیرامونِ برهمکنشهای آیرونیک و پارودیک تصویر و واژه در کتابهای تصویریداستانی و با روش استقرایی خوانشی دوباره از این کتاب ارائه میدهد.در این مطالعه، به پارودی در ۵ سطح اشاره میشود ولی تمرکزِ پژوهشگر بر نگاهِ تحلیلی به گونههای برهمکنش پارودیک در یک اثر – بدونِ دیالوگهای بینامتنیِ آن با پیشمتن- است.در فرایند پژوهش، امکان بررسی پارودی در کتابهای تصویریداستانی بر پایهی شگردهای مطرحشده از سوی دن هریس در سینما، تأیید و در همان حال بازنگری و نقد شده؛ برهمکنشهای پارودیک در کتابِ بررسیده در سه سطحِ ۱.تصویر و واژه؛ ۲.تصویر و تصویر؛ ۳.واژه و واژه؛ بخشپذیر شدند که هر یک شگردهای گوناگونی را دربر دارند.پژوهشگر در برایند چنین خوانشی ترکیبی، بستر ادبیات کودک را در بازیِ براندازانهی چینشِ افسونساز تصویر و واژه در کتابهای تصویریداستانی کودکان، پارودیک و در فرایندِ آفرینش/چینش/خوانشِ اثر میبیند؛ آن را برای کودکان نه تنها تشخیصدادنی که لذتبخش میداند؛ و برای جابهجایی اقتدارهای ناگزیر در این گونهی ادبی، ضروری میپندارد.
پارودی,برهمکنش تصویر و واژه,کتاب تصویریداستانی منم موش گرسنه/میخورمت درسته,مرتضی خسرونژاد,علی مفاخری
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_3187.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_3187_ea1d75efc64930e16f02115a2dbda2d7.pdf
دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
شگردهای تمرکززدایی در تصویر و برهمکنش متن و تصویر در کتابهای تصویری
123
150
FA
سمانه
قاسمی
تصویرگر کتاب کودک
ghasemi.samaneh@yahoo.com
10.22099/jcls.2015.2981
هدف از پژوهش حاضر، بررسی شگردهای تمرکززدایی در تصویر و همچنین برهمکنش میان متن و تصویر در کتابهای کودکان است. اصطلاح تمرکززدایی نخستین بار از سوی خسرونژاد (1382) در تشریح نظریهی معصومیت و تجربه و به منظور توضیح ویژگیهای زیباییشناسیک ادبیات کودک پیشنهاد شده و شگردهای آن در بررسی افسانههای صبحی شناخته شده است. بنابر تعریف منظور از تمرکززدایی توانایی ذهن در جدایی از پدیدهای و رفتن به پدیدهای یا سطح دیگری از همان پدیده است. مرادپور (1391) نیز شگردهای یادشده را در افسانهی انجوی شیرازی کاویده و شگردهایی تازه بر آنها افزوده است.پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی است با دو رویکرد توصیفی-تفسیری و تفسیری-تجریدی.یافتههای پژوهش حاضر نشان داد از میان شگردهای معصومیتوتجربه، اغراق، وارونهسازی، سپیدنگاری، رفت و برگشت، نمای دور و نزدیک، تعادل و عدم تعادل در تصویرها دیده شدند در حالی که در برهمکنش متن و تصویر تنها شگردهای وارونهسازی و سپیدنگاسی وجود دارند. همچنین در بررسی شگردهای مرادپور یک صحنه با دو نما، صحنههای همزمان، نمای باز و بسته، جابجایی قهرمان، زنجیرهی رخدادها، غافلگیری، دگردیسی در تصویرها و در برهمکنش متن و تصویر نیز تنها شگرد صحنههای همزمان یافت شدند. چهارده شگرد تازه نیز در بررسی تصویرها به دست آمد که عبارتاند از: حرکت زمانی، خودارجاعی، تضاد، همانندی، پیشآگهی، شوخی تصویری، یک صحنه در اندازههای گوناگون، کادربندیهای ناهمگون، تصویرهای چندتکنیکی، تصویرهای حاشیهای، عطف نامعمول، برشهای پلهای، قطعههای متحرک و همین و همان. همچنین سه مورد شگرد تازه از برهمکنش متن و تصویر به دست آمد که عبارتاند از: تضاد، همانندی و متنهای درونتصویری.
ادبیات کودک,تمرکززادیی,خسرونژاد,کتابهای تصویری,نظریهی معصومیتوتجربه
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2981.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2981_af3ea5584b3a591c1efb5641f0f80115.pdf
دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
بررسی تطبیقی کتاب های داستانی- تصویری عربی، فارسی و انگلیسی بر مبنای شگردهای تمرکززدایی با نگاهی به داستان های: کاموای اضافی، کرم سه نقطه، و قصه قبل از خواب
151
174
FA
بشری سادات
میرقادری
دانشگاه اصفهان
bsmirghaderi@yahoo.com
حمید
احمدیان
معاون گروه عربی/ دانشگاه اصفهان
ahmadian1776@yahoo.com
10.22099/jcls.2015.2934
چکیده: یکی از مهمترین ساز و کارهایی که ادبیات کودک از آن بهره میگیرد تا بامخاطبِ خویش ارتباطی خلاقانه برقرار کرده و زمینهسازِ تفکر خلاق در وی شود، ویژگیِ تمرکززدایی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی کتابهای داستانی-تصویری عربی، فارسی و انگلیسی بر مبنای شگردهای تمرکززدایی است. برای نیل به این مقصود یک کتاب داستانی-تصویری فارسی، یک کتاب داستانی-تصویری عربی و یک کتاب داستانی-تصویری انگلیسی از میان کتابهای برگزیدهی هر زبان انتخاب شدهاند. داستانها با بهره از روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی و براساس میزان و نحوهی استفاده از شگردهای تمرکززدایی تحلیل و مقایسه شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که میان داستانهای عربی، فارسی و انگلیسی از لحاظ میزان و چگونگی بهرهگیری از شگردهای تمرکززدایی تفاوت دیده میشود. شگردهای تمرکززدایی در کتاب داستانی-تصویری انگلیسی از تنوعی خوب، در کتاب داستانی-تصویری فارسی از بیشترین کمیت، و در کتاب داستانی-تصویری عربی از کیفیت بهتری برخوردار بود.<br /><br />
کتاب های داستانی تصویری,ادبیات کودک,تمرکززدایی,بررسی تطبیقی
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2934.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2934_e91a30de0a86d8427d3028327b1e5b97.pdf
دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
بررسی سیر تحوّل تاریخی تصویرگری در بازنویسیها و بازآفرینیهای داستان خاله سوسکه
175
204
FA
مسیح
ذکاوت
0000-0003-1280-5503
دانشگاه جهرم
massihzekavat@gmail.com
زهرا
ناظمی
دانشگاه جهرم
zahra.nazemi72@gmail.com
10.22099/jcls.2015.2008
این مقاله به بررسی سیر تحوّل تاریخی تصویرگری بازنویسیها و بازآفرینیهای داستان خاله سوسکه میپردازد. در این پژوهش، تمام نسخههای مصور در دسترس خاله سوسکه از چاپهای سنگی سدهی پیشین تا نسخههای اخیر بررسی میشوند. این پژوهش کیفی از شیوهی تحلیل محتوا بهره میگیرد، و در آن قاب تصویر به عنوان واحد تحلیل برگزیده میشود. در تحلیل تصویرگری کتابها، از مفهوم «بینندهی نهفته» تصاویر که خود اقتباسی است از مفهوم «خوانندهی نهفته» بهره گرفته میشود. پس از تحلیل محتوا و بیان ویژگیهای تصاویر هر کتاب، بییندهی نهفته آن مشخص میشود. نتیجه روشن میکند که رابطهی بین بینندهی نهفته و بینندهی واقعی رابطهای ثابت و یکسویه نیست. به دیگر بیان، هر چند بینندهی نهفته، سوژهی نهفتهای است که تصاویرْ پیشفرض قرار میدهند، اما این بدین معنا نیست که چنین سوژهای پیش ساخته، کامل و تثبیت شده است. بر عکس، این خودِ تصاویر هستند که با القای ایدئولوژی، موقعیت سوژهای ویژهای را به بیننده تحمیل میکنند. به دیگر بیان، تصاویر نیز به نوبهی خود سوژهی بیننده را فراخوانده و میسازند.
خواننده/بینندهی نهفته,تصویرگری,خاله سوسکه
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2008.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_2008_b2af671fe411f9dd4c827f0aba951a38.pdf
دانشگاه شیراز
مطالعات ادبیات کودک
2008-8647
0616-2783
6
1
2015
10
23
در جستوجوی نظریهی ویژهی کتابهای تصویریداستانی
205
224
FA
10.22099/jcls.2015.3280
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_3280.html
https://jcls.shirazu.ac.ir/article_3280_c52217770184556bb45d1dd66a6aae70.pdf