TY - JOUR ID - 5463 TI - بوطیقای شناختیِ گفتار کودکانه و قابلیت‌های بوطیقایی لالایی‌ها JO - مطالعات ادبیات کودک JA - JCLS LA - fa SN - 2008-8647 AU - موسوی, شایسته سادات AD - استادیار دانشگاه گیلان Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 11 IS - 2 SP - 185 EP - 208 KW - واژگان کلیدی: اتصال KW - بوطیقای شناختی KW - گفتار کودکانه Babytalk KW - لالایی‌های فارسی DO - 10.22099/jcls.2019.33699.1694 N2 -   چکیدهمعمولاً بزرگسالان در مواجهه با خردسالان از زبان خاصی استفاده می‌کنند که از لحاظ کشش‌های آوایی، زیروبمیِ صوتِ جمله‌ها، مکث‌ها و تکرارها و... با زبان گفت‌وگوییِ بزرگسالان تفاوت دارد. این نوع ویژه از زبان، اصطلاحاً «Babytalk» یا «گفتارِ کودکانه» نامیده می‌شود. تحقیقاتِ شناختی صورت‌گرفته بر «گفتار کودکانه»، گویای وجود برخی خصایص بلاغی ویژه در این گفتار است و این امر نشانگر حضور و وجود درک ادبی‌هنری در کودک، حتی در هفته‌های نخستین تولد است. در نوشتار حاضر کوشیده‌ایم نخست بر پایه‌ی یکی از تحقیقات مهمی که در این زمینه به همت دیوید مایل و الن دیسانایاکی (2002) با روشی بسیار دقیق و علمی انجام شده، اساس نظری‌تجربی بحث را روشن کنیم. در بخش بعدی سعی بر آن بوده است که امکانات بلاغی موجود در لالایی‌های فارسی با توانش‌های شناختی بلاغی نوزادان سنجیده شود و از طریق این سنجش، به دنبال نزدیک‌شدن به پاسخ پرسش‌هایی ازاین‌دست بوده‌ایم که آیا معیارهای بلاغیِ شناختی در گفتارهای کودکانه، آن‌گونه که در پژوهش مایل و دیسانایاکی دیده می‌شود، در لالایی‌های فارسی نیز یافت می‌شود؟ آیا جوامع بشری لالایی‌ها را مطابق با توانایی‌های درکِ بلاغی نوزادان آفریده‌اند؟ و از همه مهم‌تر اینکه آیا می‌توان لالایی‌ها را مرجعی برای کشف پارادایم‌های بوطیقای شناختیِ (Cognitive Poetics) کودکان به‌حساب‌آورد؟ نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که لالایی‌های فارسی در نمونه‌های متعددی به یافته‌های بلاغی موجود در گفتار کودکانه پاسخ مثبت می‌دهند. از میان مهم‌ترین سازوکارهای بوطیقاییِ شناختی که هم در گفتار کودکانه و هم لالایی‌ها حضور دارند، می‌توان به خصایص ویژه‌ی موسیقایی، ساده‌سازی و تکرار، وفور واج‌های قدامی، موازی‌سازی و شمایل‌وارگی اشاره کرد.   UR - https://jcls.shirazu.ac.ir/article_5463.html L1 - https://jcls.shirazu.ac.ir/article_5463_90fd4aceaf7414890fa3a9bf81561f16.pdf ER -