بررسی نماد روانشناختی در شعر کودک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

نماد، از شگردهای تصویرپردازی است که نشانگر استعداد واژگان در انعکاس تصاویر ذهنی است. نماد ادبی، به دلیل همراه بودن با تداعی های پیچیده ی ذهن و تصاویر دیریاب، در شعر کودک و نوجوان کاربرد کمتری دارد؛ با وجود این، نماد روان شناختی که حاصل برخورد عاطفی کودک با دنیای درونی و بیرونی است، به جهت ملموس بودن و سهولت درک آن، در شعر کودک و نوجوان بازتاب دارد. این نوع نماد، نه تنها در کوشش طبیعی کودک برای دریافت معنا خللی ایجاد نمی کند؛ بلکه به نیازهای عاطفی کودکان جواب می دهد و تضادهای درونی او را به وحدت می رساند. نماد روان شناختی نقش فیزیولوژی در کودک دارد و اغلب به صورت ناخودآگاه در بازی های کودکانه، جلوه گر می شود. مهم ترین دلیل پیدایش آن، قدرت زیاد تخیّل کودک و عاطفه ی اوست. در این مقاله، سعی داریم نمادهای روان شناختیِ به کار رفته در شعر کودک را رمزگشایی و بررسی کنیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Psychological Symbols in Children’s Poetry

نویسندگان [English]

  • Ramin Moharrami
  • Khodabakhsh Asadollahi
  • Shokrollah Pouralkhas
  • Payam Foroughi
Mohagheghe Ardebili Universtiy
چکیده [English]

 
 

Moharami*                kh. Asadolahi**        

Sh. Pouralkhas***               P. Foroghirad****
University of Mohaghegh Ardebili
 
Abstract
Symbol is a technique for visualization indicating the lexical potentiality in the reflection of mental images. Literary symbols, being in companion with mental associations and late-founded images have less applicability in children and adolescent poetry. However; psychological symbol, with its tangibility and easily understandable potentials, which is the consequence of children’s emotional interaction with the world inside and of course the world outside, reflects itself in children and adolescent poetry. This type of symbol not only makes no vacuum in children’s meaning making processes, but also satisfies his/her emotional needs and also unifies his/her inner conflicts. Psychological symbol plays an important role and often appears unconsciously in his/her childish games. The most salient reason of its appearance is the potential emotional and imaginative power of the child. In this article the use of psychological symbol in children’s poetry is studied.
 
 
 
* Associate of Persian Language and Literature, moharami@uma.ac.ir
** Associate of Persian Language and Literature, kh_asadollahi@uma.ac.ir
*** Associate of Persian Language and Literature, sh_pouralkhas@uma.ac.ir
**** PHD candidate  of Persian Language and Literature, foroghirad@uma.ac.ir

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: children’s poetry
  • psychology
  • symbol
  • symbolic games
  • secondary symbol
آقاحسینی، حسین و اشرف خسروی. (۱۳۸۹). «نماد و جایگاه آن در بلاغت فارسی». بوستان ادب، دوره‌ی ۲، ش۲، صص۱-۳۰.
ابراهیمی، جعفر. (۱۳۷۱). بوی گنجشک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــ . (۱۳۷۲). لبخند شبنم‌ها. تهران: مدرسه.
ــــــــــــــ . (۱۳۷۴الف). بوی نان تازه. تهران: حوزه هنری.
ــــــــــــــ . (۱۳۷۴ب). مثل یاس. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــ . (۱۳۷۶). خورشیدی اینجا، خورشیدی آنجا. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــ. (۱۳۷۸). آواز پوپک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
استادزاده، زهرا. (۱۳۹۱). «بررسی محتوایی اشعار کودکانه پروین دولت‌آبادی؛ بر قایق ابرها و گل بادام». مطالعات ادبیات کودک، س۳، ش۲، صص۱-۲۴.
پورنامداریان، تقی. (۱۳۷۵). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
پولادی، کمال. (۱۳۸۴). بنیادهای ادبیات کودک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
خسرونژاد، مرتضی. (۱۳۸۲). معصومیت و تجربه؛ درآمدی بر فلسفهی ادبیات کودک. تهران: مرکز.
ــــــــــــــــ . (۱۳۸۷). دیگرخوانیهای ناگریز؛ رویکردهای نقد و نظریهی ادبیات کودک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
دولت‌آبادی، پروین. (۱۳۷۵). گل بادام. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
دونالدسون، مارگات. (۱۳۷۸). ذهن کودک. ترجمه‌ی حسن نائلی، مشهد: آستان قدس رضوی.
رحماندوست، مصطفی. (۱۳۸۴). پرنده گفت به‌به. تهران: محراب قلم؛ کتاب‌های مهتاب.
ــــــــــــــــــــ . (۱۳۸۹). دوستی شیرین است. تهران: مدرسه.
ستّاری، جلال. (۱۳۸۷). اسطوره و رمز. تهران: سروش.
سعدی، مصلح‌الدین. (۱۳۶۸). کلیّات سعدی. تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: علمی و فرهنگی.
سلاجقه، پروین. (۱۳۸۷). از این باغ شرقی؛ نظریههای نقد شعر کودک و نوجوان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شعبان‌نژاد، افسانه. (۱۳۷۷). چتری از گلبرگها. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شعبانی، اسدالله. (۱۳۷۵). پولک ماه. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
صرفی، محمدرضا و فاطمه هدایتی. (۱۳۹۲). «نماد و نقش‌مایه‌های نمادین در داستان‌های کودک و نوجوان دفاع مقدس». ادبیات پایداری،س۴،ش۸،صص۷۳-۸۹.
فتوحی، محمود. (۱۳۸۹). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
فلاول، جان. اچ. (۱۳۷۷). رشد شناختی. ترجمه‌ی فرهاد ماهر، تهران: رشد.
قبادی، حسینعلی. (۱۳۸۶). آیین آیینه؛ سیر تحول نمادپردازی در فرهنگ ایرانی و ادبیات فارسی. تهران: دفتر نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس.
کداسن، هایدی. جی و چارلز یی شفر. (۱۳۸۹). برگزیدهای از روشهای بازیدرمانی. ترجمه‌ی سوسن صابر و پریوش وکیلی، تهران: آگه و ارجمند.
گلستانه، روفیا. (۱۳۹۳). بررسی نماد در ساختار شعر کودک و نوجوان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه زابل.
لندرث، لی. گاری. (۱۳۶۹). بازیدرمانی. ترجمه‌ی خدیجه ماهر، تهران: اطلاعات.
محرمی، رامین. (۱۳۹۲). «بررسی تطبیقی شعر کودک در هوپهوپنامه‌ی علی‌اکبر صابر و دیوان نسیم شمال». مطالعات ادبیات کودک، س۵، ش۲، صص۱۵۳-۱۷۲.
نصرتی، معصومه. (۱۳۸۸). بررسی نمادها در شعر کودک و نوجوان دفاع مقدس. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا.
وندر زندن، جیمز دبیلیو. (۱۳۸۳). روان‌شناسی رشد. ترجمه‌ی حمزه گنجی، تهران: بعثت.