شیوه‌ی القای ایدئولوژی و تأثیر آن بر تقابل لذت/ آموزش در دو رمان نوجوان

آقاپور, فرزانه

doi:10.22099/jcls.2017.25102.1504

شیوه‌ی القای ایدئولوژی و تأثیر آن بر تقابل لذت/ آموزش در دو رمان نوجوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فرزانه آقاپور

دانشگاه شیراز

10.22099/jcls.2017.25102.1504

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوه‌های القای ایدئولوژی و بازنمایی لذت جست‌وجوی ایدئولوژی‌های پنهان و آشکار در دو رمان نوجوان نگاشته می‌شود. رمان‌های امپراطور کوتوله‌ی سرزمین لی‌لی‌پوت جمشید خانیان و کنسرو غول مهدی رجبی، نمونه‌های بررسی‌شده‌ی این جستارند. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی با روی‌کرد توصیفی‌تحلیلی است. چارچوب نظری استیونز و مک‌کالم در باب ایدئولوژی و کتاب‌های کودکان، به ساختار مقاله شکل می‌دهد. در این جستار، بازتاب‌های ایدئولوژی، در نظام‌های نشانه‌شناسیک زبانی و در چهار محور جایگاه‌های سوژی نهفته در متن، تخیل، جنسیت و عصیان بررسی خواهد شد.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در امپراطور کوتوله‌ی سرزمین لی‌لی‌پوت، تخیل، نوجوان را به تفسیر نمادین تجربه‌های عینی می‌رساند و یاری‌گر او در کشف معنای زندگی و رویدادها است. نوجوان از این ابزار برای وسعت‌بخشیدن و نظام‌مندساختن زندگی خود و اطرافیانش استفاده می‌کند. در کنسرو غول، تخیل جایگاه ویژه‌ای دارد، به رسمیت شناخته می‌شود و نوجوان به مدد آن و با فرافکنی، با دنیای واقعی و مشکل‌های زندگی‌اش کنار می‌آید و شخصیتش را بازسازی می‌کند. در واقع، تخیل به حذف رفتارهای ضداجتماعی می‌انجامد. زاویه‌ی دید در هر دو رمان، راوی-قهرمان است و روایت بی‌فاصله صورت گرفته است و همین، منجر به هم‌حسی مخاطب و تأثیرپذیری ایدئولوژیک بیشتر می‌شود. عصیان در هر دو اثر با شدت و ضعف دیده می‌شود. خانیان طلب رهایی و پرواز نوجوان را در لایه‌های زیرین پنهان کرده است. در مجموع، در قیاس دو کتاب، در رمان خانیان، نمادها و معناهای نهفته در پشت آن‌ها، هوشمندانه‌تر استفاده شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20088647.1397.9.2.1.8

عنوان مقاله [English]

The impact of ideology induction on the binary of pleasure/education in two YA novels

نویسنده [English]

Farzaneh Aghapour

Shiraz University

چکیده [English]

Abstract
This study investigates the techniques of ideology induction and representation of the pleasure caused by seeking hidden and visible ideologies in two YA novels. Jamshid Khanian's Emperatour-e- Kutule-ye- Sarzamin-e- Liliput (The Dwarf Emperor of Liliput) andMehdi Rajabi's Konserv-e- Ghul (Tinned Giant) are the samples of this article. The study follows inductive content investigation procedure with a descriptive-analytical approach. The theory of Stephens and McCallum about ideology and children’s books has been used as the dominant approach. As the results show,in Emperatour-e- Kutule-ye- Sarzamin-e- Liliput, imagination makes the young adult powerful to symbolically explain the objective experiences and help him/her to discover the meaning of life and happenings. The young adult expands his/her own life as well as the life of others through the use of imagination. In Konserv-e- Ghul, imagination plays a special role and the young adult can recover his personality in order to solve his real life’s problems with it. In other words, imagination leads him to omit social behavioral disorders. The point of view in both novels is immediate-engaging first-person narration with protagonist-narrator. This feature affects the empathy of the audience and his/her acceptance of the ideology. Transgression can be found, more or less, in both novels. Although Khanian hides the demand for freedom and flight in deeper layers of the text, in comparison, the symbols and hidden meanings are used more wisely in Khanian’s novel.

کلیدواژه‌ها [English]

Keywords: pleasure
education
hidden and visible ideologies
YA novel
Emperatour-e- Kutule-ye- Sarzamin-e- Liliput
Konserv-e- Ghul
Stephens
McCallum

مراجع

آرامش‌فرد، شیدا. (1394). «دیگرانه‌های فانتاستیک در رمان نوجوان؛ بررسی ظرفیت‌های فانتزی مدرن با نگاهی به کنسرو غول مهدی رجبی و سه‌سوت جادویی احمد اکبرپور». مجموعه مقاله‌های پنجمین همایش ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شیراز، صص 17-37.

اسدی، سمانه. (1394). «گذر کنسروها از سرزمین بوف‌های کور». مجموعه مقاله‌های پنجمین همایش ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شیراز، صص 72-102.

پورنامداریان، تقی و همکاران. (1391). «بررسی و تأویل چند نماد در شعر معاصر». ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 2، شماره‌ی 1، صص 25-48.

پین، مایکل. (1379). بارت، فوکو، آلتوسر. ترجمه‌ی پیام یزدان‌جو، تهران: مرکز.

خانیان، جمشید. (1394). امپراتور کوتوله‌ی سرزمین لی‌لی‌پوت. تهران: افق.

رجبی، مهدی. (1393). کنسرو غول. تهران: افق.

سارلند، چارلز (1389). «دیالکتیک جبرگرایی و پویایی». به‌اهتمام پیتر هانت، ترجمه‌ی مسعود ملک‌یاری، کتاب ماه کودک و نوجوان، صص 26-36.

مهدیان، نیلوفر. (1384). «لذت‌های ادبیات (پری نودلمن و ماویس رایمر)». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 92، صص 110-113.

نودلمن، پری. (1387). «لذت و گونه‌ی ادبی؛ ژرف‌اندیشی‌هایی درباره‌ی ویژگی‌های ادبیات داستانی کودکان» از دیگرخوانی‌های ناگزیر به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

ناولز، مورای؛ کرستن، مامجر. (اردیبهشت 1380).«فصلی از یک کتاب: کارکرد زبان در ادبیات کودک 1». ترجمه‌ی شهرام اقبال‌زاده (رازآور)، کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 43، صص 53-58.

ــــــــــــــــــــــــــــ (تیر 1380). «فصلی از یک کتاب: کارکرد زبان در ادبیات کودک 3: ایدئولوژی و روایت». ترجمه‌ی شهرام اقبال‌زاده (رازآور)، کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 45، صص 77-81.

ـــــــــــــــــــــــــــ (اردیبهشت 1381). «کارکرد زبان در ادبیات کودک 6: داده‌ها». ترجمه‌ی شهرام اقبال‌زاده (رازآور)، کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 55، صص 78-81.

Harrison, Jane, E. (1990). ‘Pandora’s box’. Hellenic Studies, XX.

Stephens, John; McCallum, Robin. (2011). ‘Ideology and Children’s Books’. Pp 359-71 in Handbook of Research on Children’s and Young Adult Literature, Edited by Shelby Wolf, Karen Coats. Patricia Enciso, Christine Jenkins. New York: Rotledge.

Touponce, William. (1995). ‘Children’s Literature and the Pleasure of Text’. Children’s Literature Association Quarterly, N 4, V20, pp 175-182.