جایگاه مفاهیم فلسفی در ادبیات داستانی کودک ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف یافتن مفاهیم هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و ارزش‌شناسی، در داستان‌های کودکان انجام شده است. نمونه­ی مورد بررسی 41 داستان برگزیده‌ی کودکان است که از سوی کانون پرورش فکری کودک و نوجوان انتشار یافته است. تحلیل این آثار نشان داد که از میان مفاهیم فلسفی مطرح شده در داستان‌های برگزیده، 49% به حوزه­ی هستی­شناسی، 39% به حوزه­ی ارزش‌شناسی و 12% به حوزه­ی معرفت‌شناسی اختصاص داشته است. یافته‌های کلی پژوهش در ارتباط با نحوه­ی پرداختن به مفاهیم نشان می‌دهد که در هیچ یک از حوزه‌ها، پرداختن به مفاهیم طرح شده در داستان‌های برگزیده از سوی نویسندگان ادبیات داستانی به گونه‌ای نبوده است که برانگیزنده‌ی قدرت تفکّر و تأمل در مخاطبان خود باشد.
واژه‌های کلیدی: ادبیات داستانی کودکان، تحلیل محتوا، مفاهیم فلسفی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Philosophical Content of Iranian Children's Fictions

چکیده [English]

 
 

Iravani* K. Mokhtari**

Tehran University
 
The purpose of this study is to find basic philosophical concepts in children's literature through content analysis. The sample consists of 41 selected stories published by the Institute for the Intellectual Development of Children and Young Adults (kanoon parvaresh fekri koodakan va nojavanan) in five age groups--preschool to intermediate period. Results show that 49% of concepts belong to ontological, 39% to axiological and 12% to epistemological domains. The findings show that the presentation of these concepts is not done in such a way as to promote thinking and contemplating in their readers.
 
 
* Assistant Professor of Philosophy of Education, siravani@ut.ac.ir
** M.A Student of History & Philosophy of Education, khmokhtari@yahoo.com
Received:1/3/2010               Accepted:10/24/2010
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Children's literature
  • Content analysis
  • Critical thinking
  • Philosophical concepts

مراجع

آقایاری، خسرو. (1385). عناصر درونی شعر: خیال، عاطفه، اندیشه. تهران: سوره‌ی‌مهر.
باردن، لورنس. (1375). تحلیل محتوا. ترجمه­ی ملیحه آشتیانی، محمد یمینی دوزی سرخابی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
حجازی، بنفشه. (1374). ادبیات کودکان و نوجوانان (ویژگی‌ها و جنبه‌ها).تهران: روشنگر.   
حجوانی، مهدی. (1378). «سرانجام بچه‌ها خدا را برمی‌گردانند». پژوهشنامه­ی ادبیات کودکان و نوجوان. سال 5. شماره‌ی 18، ص 28.
حسینی‌نژاد، حسین. (1379). انقلاب اسلامی در آینه داستان‌های کودکان و نوجوانان در سال‌های 1377-1357. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی واحد تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی.
جهانی، جعفر. (1380). نقد و بررسی مبانی نظری و الگوی آموزشی تفکر انتقادی لیپمن. پایان‌نامه‌ی دکتری دانشگاه تهران.
رهگذر، رضا. (1361). جایزه. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سرامی؛ قدمعلی، دولت‌آبادی؛ بهروز و عباسی؛ علی. (1373). بررسی محتوای کتاب‌های غیر درسی کودکان و نوجوانان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شاتو، ژان. (1355)، مربیان بزرگ. ترجمه­ی غلامحسین شکوهی، تهران: دانشگاه تهران
شارپ، آن مارگارت؛ گفت‌وگو با سعید ناجی. (1383). «فلسفه برای کودکان». سایت p4c، مهرماه 1385.
شریعتمداری، علی. (1380). اصول و فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: امیرکبیر.
عموزاده خلیلی، فریدون. (1385). «نگاهی به شخصیت‌های داستانی». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودکان و نوجوان، سال12. شماره‌ی32، ص 1.
مجتهد شبستری، محمد. (1378). «چگونه می‌توان در جهان معاصر از خدا سخن گفت». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودکان و نوجوان، سال5. شماره‌ی17، صص 8-10.
نعیمی، زری. (1381). «به بهانه پرسش از ادبیات کودک و سیاست، ادبیات ادبیات است». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان. سال 8، شماره‌ی31، ص50.
Fuchs, L. (1984). “The hide message in children’s book”. In Annual meeting of the Florida reeding, FL, October 18-21.
Liu Ying, M. (1995).”A content analysis of American children fiction about the Chinese”. The new review of children literature and librarionship.vol.1.no.1.P. 557.
Vaseleghem, N. (2005). “Philosophy of children as wind as thinking.”Journal of Philosophy of Education”. Vol. 39. No.1
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 مهر 1391
  • تاریخ پذیرش: 15 مهر 1391

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار