خوبی‌نامه، اندرزنامه‌ای قدیمی و ناشناخته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه پیام نور

چکیده

 سیر تاریخی ادبیات کودک در زبان فارسی نشان می­دهد که از دیرباز و حتی پیش از اسلام آثاری با محوریت کودکان به رشته­ی تحـریر در آمده است که البته بیش از همه جنبه­ی پند و اندرز در آن­ها دیده می­شود؛ از آن جمله می­توان به اندرز آذرباد مَهرَسپندان (تفضلی، 1377: 182) و یا پُس دانشن کامگ (همان، 164) اشاره کرد. توجه به کودکان در آثار پس از اسلام نیز چه به صورت کتاب مستقل و چه به طور اشاره­وار و گذرا ادامه داشت که برای نمونه به قابوس­نامه­ی عنصرالمعالی، نصاب الصبیانِ ابونصر فراهی، بهارستانِ جامی، گلستان سعدی و بسیاری دیگر از این دست آثار می‌توان اشاره کرد. اما گرایش بیش از پیش به ادبیات کودک در عصر قاجار به چشم می‌خورد. در این هنگام اندک اندک به گونه­های مختلف ادبیات کودک رایج توجه شد و از این میان  می­توان به ترجمه­ی آثار غربی، ساده­نویسی داستان­های کهن مانند کلیله و دمنه و مرزبان­نامه، کتاب­های درسی و اندرزنامه­ها برای کودکان اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Khubi Nameh, an Ancient and Unknown Book of Advice

چکیده [English]

 
 Dr. M. E. Irajpour
Payam-e Noor University
irajpour20@yahoo.com
 
Abstract
The historical development of children's literature in Persian Literature shows that from ancient times some texts were written with children in mind in which advice and counsel were presented. An example is Andarz azarbad Mahr Sapandan, another one is Pos Danenshan Kamag.  In the literature of after Islam, Children have a place either as the subject of whole books or  are mentioned  in some books; for example one can point to Qabus Nameh  of Onsor al-Ma'ali, Nasab al-sabyan of Abu Nasr Farahi, Baharestan  of Jami and Gulestan-e Sa'di.        In the Qajar period more and more attention was paid to children's literature and different genres became popular. There were also translations from western literature and rewriting of ancient stories such as Kalileh va Damneh, Marzban Nameh and textbooks and books of advice.In this paper an ancient and unknown advice book entitled Khubi Nameh is introduced for the first time. This book is of importance for three reasons; first it is one of early advice books for children in modern times. Secondly it is written by a great master of mysticism of the last century and it is lucid and simple to read, yet has a depth of meaning. Third, this book was written in an unknown village—Gonabad—which was far from the capital and major cities.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Khubi Nameh
  • Molla Ali Gonabadi
  • Book of Advice
  •   Children's Literature
باستانی پاریزی، محمدابراهیم. (1384). بارگاه خانقاه در کویر هفت کاسه. تهران: نشر علم.
بامداد، مهدی (1351). شرح حال رجال ایران. ج 6، تهران: زوار.
تابنده، سلطان‌حسین (1384). نابغه­ی علم و عرفان. تهران: حقیقت.
تفضلی، احمد (1377). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن.
جامی، عبدالرحمان (1374). بهارستان. تصحیح اسماعیل حاکمی. تهران: اطلاعات.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1369). دنباله­ی جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
سعدی، مصلح‌الدین (1368). گلستان. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزم.
سلطانی‌گنابادی، محمدباقر (1371). رهبران طریقت و عرفان. تهران: محبوب.
شیرازی، معصوم علی (1382). طرائق الحقایق. تصحیح محمدجعفر محجوب. تهران: سنایی.
عنصرالمعالی، کیکاوس (1378). قابوس‌نامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: علمی و فرهنگی.
غفاری، سعید (1379). گامی در ادبیات کودکان و نوجوانان. تهران: دبیزش.
فراهی، ابونصر (1374). نصاب الصبیان. تهران: مجمع علمی اسلامی.
گنابادی، نورعلی (1347ق). خوبی‌نامه. به خط علی‌اکبر خطاط خراسانی. به کوشش نعمت الله خان شجاعی. تهران: مطبعه­ی علمی، چاپ سنگی.
گنابادی، نورعلی (1346).صالحیه. تهران: چاپخانه­ی دانشگاه تهران.
محمدی، محمدهادی و زهره قایینی (1383). تاریخ ادبیات کودکان ایران. جلد سوم، تهران: چیستا.
نوایی، عبدالحسین نوایی (1380). اثر آفرینان. زیر نظر کمال حاج سید جوادی، جلد ششم، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.