مهری مساعد
چکیده
ادبیات کودک و نوجوان، افزون بر ایجاد لذت و سرگرمی، موجب ارتقای ذهنی و تفکر انتقادی خواننده می‌شود. جمشید خانیان، از نویسندگان برجستۀ ادبیات کودک و نوجوان در ایران، با بهره‌گیری از شگردها و تکنیک‌های ...
بیشتر
ادبیات کودک و نوجوان، افزون بر ایجاد لذت و سرگرمی، موجب ارتقای ذهنی و تفکر انتقادی خواننده می‌شود. جمشید خانیان، از نویسندگان برجستۀ ادبیات کودک و نوجوان در ایران، با بهره‌گیری از شگردها و تکنیک‌های روز نویسندگی، در آثار خود به انتقال و القای مفاهیم آموزشی و تربیتی کودک و نوجوان کمک کرده است. در این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی به شگردهای داستانی جهت آموزش و تربیت مخاطبان در داستان قلب زیبای بابور از این نویسنده پرداخته شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این داستان ابتدا با بهره‌گیری از عناصر گوناگون چون گفتگو با مخاطب، بالابردن اعتماد به نفس او و اظهار نظر بدون قطعیت، بستری امن برای آموزش و تربیت مخاطب فراهم ساخته شده است. سپس راوی با شگردهای روایی همچون پرسیدن نظر مخاطب، بهره‌گیری از زمینه‌های فرهنگی مشترک، رفع ابهام، تاکید، آموزش از طریق نمادها یا مفاهیم متقارن و گاه متضاد، تعلیق و ... مخاطب را در تولید و تداوم روایت با خود همراه می‌کند و مفاهیمی چون اهمیت دانستن و کسب آگاهی، شیرینی کنجکاوی، کسب راهکارهایی برای رسیدن به پاسخ پرسش‌ها، سودمندی راهنمایی گرفتن از بزرگان و مهم‌تر از همه شگردهای داستان‌نویسی و.. را به مخاطب آموزش می‌دهد. همچنین چند راوی داشتن داستان و آزادی مخاطب برای پیش‌بینی پایان داستان، بیانگر توجه به مخاطب و شکستن قدرت راوی است. بنابراین خانیان موفق شده است در این اثر داستانی تکنیکال، با ایجاد رابطه‌ای دوسویه بین راوی و مخاطب و سهم‌دهی به مخاطب مفاهیم ارزشمندی را آموزش دهد.
