Document Type : Research Paper

Author

Associate Prof of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Jahrom University. Jahrom , Iran

Abstract

Abstract
The myth of the abandoned child is a frequent motif in the ancient myths and legends of nations. One of the most famous written narratives on this subject in Iran is the story of Zaal's birth in Shahnameh. This motif has examples in Iranian folklore literature, too. One of these narratives, which has not been recorded anywhere before, is the story of “Zarraban” in the village of Bahareh in Fars province. The researcher first recorded this tale using the field method and through interviews with elderly people, and then analyzed it with the use of the library method and descriptive-analytical approach, with an emphasis on its similarities and differences with the story of Zaal in Shahnameh. The findings of the research show that this narrative is basically the same as the story of Zaal in Shahnameh; however, there are also fundamental differences that have resulted in the creation of a completely native and different narrative. These differences include a different beginning, the dominance of the mythological atmosphere in most parts of the folktale, the addition of characters such as the shepherd, Goulak, Pari and Davalpa, the influence of the beliefs of the people of the region on the story, and the addition of secondary and entertaining events.
 

Keywords

Main Subjects

آیدنلو، سجاد. (1388). از اسطوره تا حماسه. تهران: سخن.
ــــــــــــ. (1393). «مشابهات حماسه‌ی ارمنی دلاوران ساسون و شاهنامه». نشریه‌ی جستارهای ادبی. ش 185. صص 1-41.  Doi:10.22067/JLS.V47I2.29192
اسپرغم، ثمین و همکاران. (1397). «تحلیل ساختاری بارداری‌ها و زایش‌های فراطبیعی در قصه‌های پریان ایرانی و اسطوره‌های ایرانی، هندی و بین‌النهرینی». پژوهشهای ایرانشناسی، سال 8، شماره‌ی 2، صص 1-19.
اسدیان خرم‌آبادی، محمد و همکاران. (1358). باورها و دانسته‌ها در ایلام و لرستان. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مرکز مردم‌شناسی ایران.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1389). دانشنامه‌ی اساطیر جهان. زیر نظر رکس وارنر، تهران: اسطوره.
الیاده، میرچا. (1389). رساله در تاریخ ادیان. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: سروش.
انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم. (1369). فردوسی‌نامه. تهران: علمی.
ایران‌شاه‌ ابن ابی‌الخیر.(1370). بهمن‌نامه. ویراسته‌ی رحیم عفیفی، تهران: علمی و فرهنگی.
بانوگشسب‌نامه. (1382). مقدمه، توضیح و تصحیح روح‌انگیز کراچی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارسانسب، محمد و معنوی، مهسا. (1392). «تطور بن‌مایه‌ی کلاغ از اسطوره تا فرهنگ عامه». فرهنگ و ادبیات عامه، شماره‌ی 1، صص 71-92. Doi:20.1001.1.23454466.1392.1.1.4.0
پرون، استیوارد. (1381). اساطیر رم. ترجمه‌ی محمد حسین باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
پورداوود، ابراهیم. (1320). «فروردین». ایران امروز. سال 3، شماره‌ی 1، صص 7-11.
جبّاره ناصرو، عظیم. (1396). گردآوری و بررسی روایت‌های حماسی نقّالی منطقه‌ی کوهمره سرخی. شیراز: تخت جمشید.
چهل‌امیرانی، لیلا و عرب‌زاده، جمال. (1397). «تحلیل بازنمود زال، کودک اسطوره‌ای(رهاشده) در نگاره‌ی گفتار اندر داستان سام نریمان و زادن زال از شاهنامه‌ی طهماسبی با رویکرد بینامتنیت».  هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی. شماره‌ی1، دوره‌ی4، صص 69-78. Doi:10.22059/JFAVA.2018.233755.665813
حسام‌پور سعید و جبّاره ناصرو، عظیم. (1390). افسانه‌ها و قصه‌های مردم کوهمره سرخی. شیراز: سیوند.
درویشیان، علی اشرف و خندان‌مهابادی، رضا. (1382). فرهنگ افسانه‌های مردم ایران. تهران: نشر کتاب و فرهنگ.
دوبوکور، مونیک. (1376). رمزهای زنده‌ی جان. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: مرکز.
ذبیح‌نیا عمران، آسیه. (1385). «بررسی تطبیقی تراژدی زال، پهلوان اسطوره‌ای ایران و کودکان رهاشده اساطیری جهان». نشریهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی همدان، شماره‌ی 19، صص 37-54.
 سام‌نامه. (1392). به تصحیح وحید رویانی. تهران: میراث مکتوب.
سرکاراتی، بهمن. (1385). سایه‌های شکارشده. تهران: طهوری.
سرلو، خوان ادوارد. (1389). فرهنگ نمادها. ترجمه‌ی مهرانگیز اوحدی، تهران: دستان.
شریفیان، مهدی و اتونی، بهزاد. (1392). «پدیدارشناسی زن جادو (با تکیه بر شهریارنامه و شاهنامه)». ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، سال 9، شماره‌ی 32، صص 129-166.
شکورزاده، ابراهیم. (1346). عقاید و رسوم عامه‌ی مردم خراسان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1377). فرهنگ نمادها. ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
شهرویی، سعید و همکاران(1400). «بررسی تطبیقی شخصیت زال و ایندره در شاهنامه و ریگ‌ودا». پژوهشنامهی ادب حماسی، شماره‌ی 2، صص 147-167.  Doi:20.1001.1.23225793.1400.17.2.7.0
شیردل، زهرا و رحیمی، ابوالقاسم. (1396). «تحلیل اسطوره‌ی کودک رهاشده در شاهنامه از دیدگاه روان‌شناسی یونگ».  زبان و ادب فارسی، شماره‌ی 246، صص 141-166.  Doi:20.1001.1.22517979.1396.70.236.7.1
طوسی، محمد بن محمود بن احمد. (1345). عجایب المخلوقات. به کوشش منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
طومار شاهنامه‌ی فردوسی. (1381). به کوشش احمد هاشمی و سیدمصطفی سعیدی، تهران: خوش‌نگار.
طومار کهن شاهنامه‌ی فردوسی. (1390). به کوشش جمشید صداقت‌نژاد، تهران: دنیای کتاب.
طومار نقالی سام‌نامه. (1380). به کوشش حسین حسینی، تهران: نمایش.
 فرامرزنامه‌ی بزرگ. (1394). به کوشش ماریولین فان زوتفین- ابوالفضل خطیبی، تهران: سخن.
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
ـــــــــــ . (1394). شاهنامه. ج 3، پیرایش جلال خالقی‌مطلق، تهران: سخن.
فره‌وشی، بهرام. (1346). جهان فره‌وری. تهران: کاریان.
قائمی فرزاد و یاحقی، محمد جعفر. (1388). «اسب؛ پرتکرارترین نمادینه‌ی جانوری در شاهنامه و نقش آن در تکامل کهن‌الگوی قهرمان». زبان و ادب پارسی. شماره‌ی 42، صص 9-26. Doi:10.22054/LTR.2010.6517
قبادی، حسینعلی و هوشنگی، مجید. (1388). «نقد و بررسی روانکاوانه‌ی شخصیت زال از نگاه آلفرد آدلر». نقد ادبی، سال 2، شماره‌ی7، صص 91-119.
قزوینی، زکریا. (1340). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات. به کوشش نصرالله سبوحی، تهران: کتابخانه و چاپخانه مرکزی.
قلی‌زاده، خسرو. (1388). فرهنگ اساطیر ایرانی. تهران: کتاب پارسه.
کریستن‌سن، آرتور. (1355). آفرینش زیانکار در روایات ایرانی. تبریز: دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی تبریز.
کوسج، شمس‌الدین محمد. (1387). برزونامه (بخش کهن). تصحیح اکبر نحوی، تهران: میراث مکتوب.
مارزلف، اولریش. (1372). طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی. ترجمه‌ی کیکاووس جهانداری، تهران: سروش.
محمدی، ابراهیم. (1384). «زروان، زال و شخصیت‌های میانه در حماسه‌ی فردوسی». زبان و ادب پارسی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره‌ی 23، صص 108-122.  Doi:10.22054/LTR.2005.6293
محمدی بدر، نرگس و نورالدینی‌اقدم، یحیی. (1394). «کهن‌الگوی پرورش شخصیت‌های اساطیری توسط حیوانات و موجودات اسطوره‌ای». پژوهشنامه ادب حماسی، سال 11، شماره‌ی 19. صص 179-196.
مختاری غزنوی، عثمان‌بن عمر. (1377). شهریارنامه. به تصحیح غلام‌حسین بیگدلی، تهران: پیک فرهنگ.
مسکوب، شاهرخ. (1381). تن پهلوان و روان خردمند. تهران: طرح نو.
نظری، ماه. (1398). «تجلی خدای بی‌کرانه (زروان) در شاهنامه و شخصیت زال». پژوهشنامهی نقد ادبی و بلاغت، سال 8، شماره‌ی1، صص 237-254.
ویدن‌گرن، گئو. (1381). جهان معنوی ایرانی از آغاز تا اسلام. ترجمه‌ی محمود کندری، تهران: میترا.
هال، جیمز. (1387). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در شرق و غرب. ترجمه‌ی رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
 هفت لشکر. (1377). تصحیح مهران افشاری و مهدی مداینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یاحقی، محمدجعفر. (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
یاحقی، محمد جعفر و براتی، محمدرضا. (1386). «فرجام زال». پیک نور، سال 5، شماره‌ی 3، صص 3-12.
Ferber, M. (2007). A dictionary of literary symbols, Cambridge university press, New York.
Donaldson, B. A. (1938). The Wild Rue. London: luzac.