بررسی شخصیت‌پردازی در داستان‌های خردسالان با تمرکز بر ۳۹ اثر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

2 دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

خردسالان به دلیل ویژگی‌های خاص ذهنی و شناختی دارای جایگاهی ویژه‌اند. ادبیات آنان نیز دارای خصوصیات منحصر به فردی است، چرا که این گروه معمولاً قادر به خواندن نیستند و با ادبیات با واسطه‌ی راوی یا داستانگو ارتباط برقرار می‌کنند. همچنین داستان‌های متعلق به این گروه سنی از نظر کمی، کوتاه یا بسیار کوتاه است. با توجه به این مسئله ضرورت دارد که نویسنده با ارتقای کیفی اثر این امر را جبران نماید. در این میان به کارگیری شیوه‌ها و ابزارهای شخصیت‌پردازی مانند: کنش، گفتار، وضعیت ظاهری، زمان، مکان، لحن و نام به نویسنده کمک می‌کند تا به شخصیت‌پردازیِ مناسب و در نتیجه موفقیت در ایجاد ارتباط با مخاطب دست یابد.مقاله‌ی حاضر به بررسی شیوه‌ها و ابزارهای شخصیت‌پردازی و انواع شخصیت‌های داستانی در 39 داستان از گروه سنی "الف" می‌پردازد. بررسی صورت گرفته نشان می‌دهد که نویسندگان این حوزه در استفاده از برخی از این ابزارها و شیوه‌ها مانند : توصیف وضعیت ظاهری شخصیت، نام‌سازی و ... به خوبی عمل نکرده‌اند و در مقابل از برخی از آن‌ها مانند: توصیف کنش، گفتار شخصیت‌ها در امر شخصیت‌پردازی استفاده مناسب‌تری کرده‌اند. با توجه به ظرفیت‌های گسترده‌ی این ابزارها و شیوه‌ها شایسته است که نویسندگان این حوزه بهره‌ی بیشتری از آن‌ها در پرداخت شخصیت‌های داستانی خود ببرند و شخصیت‌هایی جذاب و ماندگار خلق کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Characterization in Thirty Nine Stories for Young Children

نویسندگان [English]

  • Safoura Rashidi 1
  • Mohammad Yahyaei 2
1 Mazandaran University
2 Mohaghegh Ardebili University
چکیده [English]

 
 
 

Rashidi*                                   M. Yahyaei** 

Mazandaran University           Mohaghegh Ardebili University
 
Abstract
Young children occupy a special place due to their mental and cognitive characteristics. Their literature has unique properties, because this group is not usually able to read and they communicate with literature via the narrator or storyteller. Furthermore, their stories and poems are usually short, so that the writer must compensate the shortness by improving the quality of the work. Thus using different techniques of characterization will help greatly. Setting of time and place, appearance of characters and their mode of speech, and even their names help to introduce the characters to the young readers. The present paper examines techniques of characterization and a variety of fictional characters in 39 Iranian stories for the age group "A". The results show that the writers have not been successful in naming and appearance of characters. They are more successful in the areas of action and dialogue.
 
 
 
* PhD student in Persian Language and Literature, s.rashidi@stu.umz.ac.ir
** PhD student in Persian Language and Literature, Mo_yahyaei@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: characterization
  • young children's stories
  • children's literature
آدینه‌پور، طاهره. (۱۳۸۱). «تحلیل مقایسه‌ای قصه‌های قومی و ادبیات معاصر کودک ایران». در مجموعه مقالات همایش ادبیات کودکان و نوجوانان، دانشگاه بیرجند، صص۱-۱۴.
استیونز، جان. (۱۳۸۷). «ایدئولوژی و گفتمان روایی در ادبیات داستانی کودک»، در دیگرخوانی‌های ناگزیر؛ رویکردهای نقد و نظریه‌ی ادبیات کودک. به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، صص۷۱-۸۷.
اسکندری، حسین و ژاله کیانی. (۱۳۸۶). «تأثیر داستان بر افزایش مهارت فلسفه‌ورزی و پرسشگری دانش‌آموزان». فصلنامه‌ی مطالعات برنامه‌ی درسی، شماره۷، صص۱-۳۶.
انواری، سحر. (۱۳۸۹). لولوی قشنگ من. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
بی‌نیاز، فتح‌الله. (۱۳۸۸). درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی. تهران: افراز.
پریرخ، زهره. (۱۳۸۹). لولو پشمالو کرم کوچولو. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
حق‌پرست، نورا. (۱۳۸۷). ماجرای شیری که غمگین بود. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۸). نوک‌طلا رفته کجا؟. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
رحماندوست، مصطفی. (۱۳۸۷). قصه‌ی دو تا لاک‌پشت تنها. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ریمون‌کنان، شلومیت. (۱۳۸۷). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمه‌ی ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.
شعبان‌نژاد، افسانه. (۱۳۸۳الف). کلاغ‌ها و مزرعه‌ی پنبه. تهران: محراب قلم.
ــــــــــــــ . (۱۳۸۳ب). کلاغ‌ها و فرار. تهران: محراب قلم.
ــــــــــــــ . (۱۳۸۰). بچه‌ی سنگی. تهران: محراب قلم.
شفیعی، شهرام. (۱۳۸۸). خاله‌ی عروسک من. تهران: قدیانی.
شمس، محمدرضا. (۱۳۸۷). تو مادر منی؟. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
طائرپور، فرشته. (۱۳۷۶). ماجرای احمد و سارا. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۸). ماجرای احمد و ساعت. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
طاقدیس، سوسن. (۱۳۸۶). یکی بود. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۸). با یک گل بهار نمی‌شود. تهران: قدیانی.
ــــــــــــــ . (۱۳۸۹). قدم یازدهم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
فروزنده ، مسعود. (۱۳۸۸). «نقد و تحلیل داستان در گزیده‌ای از داستان‌های کودکان». ادب‌پژوهی، شماره۹، صص۱۵۱-۱۷۱.
کارد، اورسون اسکات. (۱۳۸۷). شخصیت‌پردازی و زاویه‌ی دید در داستان. ترجمه‌ی پریسا خسروی ساسانی، تهران: رسش.
کتبی، سرور. (۱۳۸۸). این همه تلق‌وملق. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــ . (۱۳۸۹). پله‌بازی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
کلهر، فریبا. (۱۳۸۸الف). سگی که قارقار می‌کرد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
کلهر، مژگان. (۱۳۸۸ب). هی، با من دوست می‌شوی؟. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
کوکبی، مرتضی و همکاران. (۱۳۸۹). «بررسی مهارت‌های تفکر انتقادی در داستان‌های کودکان و نوجوانان». مطالعات ادبیات کودک، شماره۲، صص۱۵۷-۱۹۳.
لوته، یاکوب. (۱۳۸۶). مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما.تهران: مینوی خرد.
محمدی رفیع، شایا. (۱۳۸۴). «شخصیت‌پردازی در شعر کودک». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره۹۹، صص۵۵-۶۲.
مک‌کی، رابرت. (۱۳۸۹). داستان؛ ساختار، سبک و اصول فیلمنامه‌نویسی. ترجمه‌ی محمد گذرآبادی، تهران: هرمس.
نیکولایوا، ماریا. (۱۳۸۳). «زیبایی‌شناسی متغیر شخصیت در ادبیات کودک». کتاب ماه کودک و نوجوان، ترجمه‌ی آیدا میرشاهی، شماره۸۳، صص۱۴۳-۱۵۰.
ــــــــــــ . (۱۳۸۷). «فراسوی دستور داستان»، در دیگرخوانی‌های ناگزیر؛ رویکردهای نقد و نظریه‌ی ادبیات کودک. به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، صص۵۴۷-۵۸۹.
هیرمندی، رضی. (۱۳۷۸). از شکوفه تا درخت. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
یحیی‌پور، مناف و علیرضا کرمانی. (۱۳۷۷). «تحلیل محتوای کتاب‌های بازاری بر اساس شخصیت‌های داستانی کتاب‌های کودک و نوجوان نیمه‌ی اول سال ۱۳۷۶». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره۱۳، صص۱۴-۴۷.
یوسفی، ناصر. (۱۳۸۷). تا بهار. تهران: قدیانی.