گونه شناسی فانتزی در دو داستان صمد بهرنگی (اولدوز و عروسک سخنگو- اولدوز و کلاغها)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده:
فانتزی، از جمله گونه‌های‌ ادبی ‌است‌ که‌ در دو سدة ‌اخیر پا به‌ عرصة ‌وجود گذاشته ‌و مورد توجه نویسندگان‌ کود‌ک و نوجوان ‌قرار گرفته ‌است. ‌آنان ‌با بهره‌گیری ‌از فانتزی‌، کودکان‌ ونوجوانان‌ را از طریق ‌دگرگون ساختن ‌واقعیت ‌و برهم‌زدن ‌قوانین‌ جهان‌ مادی، به شناخت عمیق‌تر واقعیت‌ نزدیک‌تر می‌کنند.صمد بهرنگی ‌از جمله ‌نویسندگان ‌عرصة ‌کودک‌ و نوجوان ‌است ‌که ‌‌با استفاده ‌از فانتزی، دنیای ‌بزرگسالی ‌را با کودکی ‌‌آشتی ‌داده ‌است. فانتزی ‌که ‌اهمیت ‌آن ‌در داستان‌های ‌بهرنگی ‌اغلب ‌نادیده ‌گرفته ‌شده‌ است، پلی ‌است‌ که ‌به واسطة ‌آن مفاهیم ‌پیچیدة ‌زندگی ‌به ‌طرزی ‌حسی‌تر و ملموس‌تر، ‌آن ‌چنان ‌که ‌برای‌ کودکان‌ مناسب‌تر است‌ درک‌ می‌شود، نویسنده ‌با به ‌کارگیری فانتزی، امکان ‌می‌یابد مفاهیمی ‌را که ‌برخوردار از قابلیت تأثیرگذاری ‌عاطفی‌ افزون‌تری ‌است ‌انتقال دهد و جنبه‌هایی ‌از واقعیت‌ را که ‌خود‌ می‌خواهد، برجسته‌تر کند و یا نادیده بگذارد.در این‌ مقاله‌ دو داستان برجستة‌ وی، "اولدوز و کلاغ‌ها" و "اولدوز و عروسک‌ سخنگو" که ‌پیوندی ‌معنایی و ساختاری‌ با همدیگر دارند، انتخاب ‌و مورد بررسی ‌و تحلیل ‌قرار گرفته‌اند. این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به چگونگی تجلی هنر فانتزی‌سازی در آثار بهرنگی است و نیز سعی بر آن دارد تا ضمن تبیین ابعاد و رویکرد خلاقانة او به فانتزی، اهداف نویسنده را از به کارگیری این فن و جلوه‌ها و نمودهای متنوع آن در خلق داستان، با وضوح بیشتری نشان دهد.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی‌لامع، مهدی. (۱۳۹۱). «کارکرد داستان‌های‌فانتزی ‌در ادبیات‌ کودکان». کتاب ماه‌ کودک ‌و نوجوان، ش۱۷۷، صص۵۳-۵۸.
اخباری‌آزاد، مینا. (۱۳۸۲). «نگاهی‌ به زندگی‌ و آثار صمد بهرنگی». کتاب ‌ماه ‌کودک ‌و نوجوان، ش۷۲، صص۱۹۳-۲۰۰.
براون، کارول لینچ و کارل ام تاملینسون. (۱۳۷۷). «فانتزی نو». ترجمه‌ی پرناز نیری، پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، ش۱۳، صص۴۸-۶۴.
بهرنگی، اسد. (۱۳۸۲). مجموعه‌ی کامل آثار صمد بهرنگی. ج۲. تبریز: تبریز.
ـــــــــــ . (۱۳۴۸). مجموعه‌مقاله‌ها. تبریز: شمس.
جلالی، مریم. (۱۳۸۸). «شیوه‌های فانتزی‌سازی ادبیات کهن». کتاب ماه کودک و نوجوان، ش۱۳۸و۱۳۹، صص۳-۴۱.
قزل‌ایاغ، ثریا. (۱۳۸۵). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن. تهران: سمت.
لین، راث لیدلمن. (۱۳۷۹). «فانتزی، فرار از واقعیت یا ارتقای واقعیت». ترجمه‌ی حسین ابراهیمی(الوند)، پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، ش۲۳، صص۷-۳۱.
محمدی، علی و علیرضا روزبهانی. (۱۳۹۱). «فانتزی در هفت روز هفته دارم، یکی از کودکانه‌های احمدرضا احمدی». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، ش۱، صص۸۷-۱۰۸.
محمدی، محمدهادی. (۱۳۷۸). فانتزی در ادبیات کودکان. تهران: روزگار.
میرصادقی، جمال. (۱۳۷۷). واژه‌نامه‌ی هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز.
یوسفی، محمدرضا. (۱۳۸۶). زمینه‌ی شناخت ادبیات کودکان و نوجوانان. تهران: پیک بهار.