آلوده ­انگاری کریستوا و  بدن­مندی در بلوغ دختران (تحلیل سه رمان نوجوان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی. آموزش و پرورش بندر کیاشهر. استان گیلان

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

10.22099/jcls.2022.41048.1887

چکیده

آلوده­انگاری کریستوا و  بدن­مندی در بلوغ دختران (تحلیل سه رمان نوجوان)
 
فاطمه رقایب‌پور*
نگین بی‌نظیر**
 
چکیده
باتوجه به انسان به ­مثابه مُدرکی بدن­ مند و بدن به­ مثابه پدیده ­ای فرهنگی- اجتماعی؛ مفاهیم بدن فرهنگی، ریخت و سلوک بدنی، بدن مقدس و ناپاک، اُبژه-بدن، اَبژه-بدن و سوژه-بدن در گفتمان ­های مختلف، طرح و ارزش ­گذاری شد.  نظریه‌ی آلوده‌انگاری ژولیا کریستوا به‌رابطه‌ی زبان، سوژه و امر آلوده/ طردشده می‌پردازد. آلوده‌انگاری، فرایند واپس‌زدن امری است که سوژه آن را آلوده می‌داند و با این تمهید در پی آن است تا از حریم سوبژکتیویته‌ی خود دفاع کند، سوبژکتیویته‌ای که در برون‌ریزی‌ها و برون‌افکنی‌های زبانی آن را آفریده است. ازآنجاکه امر آلوده همیشه به‌نوعی وجود دارد، کشمکشِ سوژه و آلودگی نیز همیشه برقرار است. سوژه‌ی در فرایند، در زبان و به‌واسطه زبان با بدن خود و دیگران یا اُبژه‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کند. جستار حاضر باتوجه‌به تجربه‌ی امر بدنی در گفتمان جامعه‌شناسی به تحلیل نظریه‌ی آلوده‌انگاری کریستوا و ابژه-بدنِ سوژه/ دختران در رمان‌های هستی از فرهاد حسن‌زاده، سنجابماهی عزیز از فریبا دیندار و روزنوشتهای درخت تهکلاس از شادی خوشکار می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه امر/ نظم نمادین، بدن سوژه‌ها را در فرایند بلوغ و به‌ویژه در مواجهه با خون قاعدگی، نامقدس، ناپاک و آلوده می‌انگارد. باور به ابژگی بدن، به/ در اشکال و حالت‌های تهوع، پنهان‌کاری، واپس‌زدن، گریز، انکار، وحشت و شرم‌ساری سوژه‌ها نمود می‌یابد. موقعیت بدنی جدید به‌مثابه‌ امر آلوده، طرد و به ‌حاشیه رانده می‌شود؛ این آلوده‌انگاری هم امکان زیست بدنیِ متعارف و معقول را در دوره‌ی نوجوانی از نوجوان سلب می‌کند و هم او را در ترس و نگرانی چگونگی گریز از این آلودگی نگه‌ می‌دارد.
 
 
 
 
* کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی fatemeh.raghayebpour@gmail.com
** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان neginbinazir@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول)
تاریخ دریافت مقاله: 6/4/1400               تاریخ پذیرش مقاله:11/11/1400

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Kristeva’s Abjection and Embodiment in Girls’ Puberty The Analysis of Three Teen Novels

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Raghayeb pur 1
  • Negin Binazir 2
1 MA in Persian language and literature. ‎
2 Assistant Professor in Persian language and literature of Guilan University
چکیده [English]

Considering human as an embodied perceiver and body as a socio-cultural phenomenon; cultural body, physical shape and behavior, holy and impure body, object-body, subject-body, etc. were proposed and valuated in different discourses. Julia Kristeva’s abjection theory deals with language, subject, and the impure/ abject relationship. Abjection is the process of ejecting something considered unclean by the subject and with this scheme she tries to defend her subjectivity’s sanctum, a subjectivity created by lingual ejections and dejections. Since the impure/ abject always exists in some way, there always exists the tension between subject and impurity. In-process subject makes connections with her body, others, or other objects in language and through language. The present article considering body experience in sociology discourse deals with Kristeva’s abjection theory and object-body of subject/ girls in Farhad Hassanzadeh’s “Hasti”, Fariba Dindar’s “Dear Squirrelfish”, and Shadi Khoashkar’s “Diaries of the Back of the Class Tree” novels. It shows how symbolic order/ thing portrays subjects/ girls’ bodies during puberty and especially when faced with menstrual blood as unholy, impure, and unclean. The belief to the objectiveness of body is appeared in/to forms and attitudes such as subjects’ nausea, secrecy, rejection, escape, denial, panic, and shame. The new body situation is ejected and pushed to the side as the impure. This abjection both denies the teenager the possibility of body’s common and reasonable living during teen hood and keeps her in the fear and anxiety of the manner of escaping from this impurity.

Keywords: Abjection, Body Experience, Subject, Julia Kristeva, Teen Novel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abjection
  • Body Experience
  • Subject
  • Julia Kristeva
  • Teen Novel
اسلامی‌راد، سعید. (1398). از آلوده‌انگاری در زبان تا ناپاکی در فرهنگ. برگرفته از سایت انسان‌شناسی و فرهنگ 4/11/1398www.anthropologyandculture.com .
الیاده، میرچا. (1396). اسطوره و واقعیت. ترجمه‌ی مانی صالحی‌علامه، تهران: کتاب پارسه.
بَرِت، استل. (1397). کریستوا در قابی دیگر. ترجمه‌ی مهرداد پارسا، تهران: شَوَند.
برسلر، چارلز. (1393). درآمدی بر نظریه‌ها و روش‌های نقد ادبی. ترجمه‌ی مصطفی عابدینی‌فرد، تهران: نیلوفر.
بی‌نظیر، نگین. (1399). «مفصل‌بندی بینش دووجهی در ساختار اسطوره‌ای رمان سنجاب‌ماهی عزیز». مطالعات ادبیات کودک، سال11، شماره‌ی1، صص 28-53.
پورعلی، حجت‌الله و همکاران. (1392). «خوانش رمان قاعده‌ی بازی فیروز زنوزی ‌جلالی: برپایه‌ی نظریه‌ی آلوده‌انگاری ژولیا کریستوا». مطالعات داستانی، سال2، شماره‌ی2، صص 26-39.
حسن‌زاده، فرهاد. (1392). هستی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
خوشکار، شادی. (1390). روزنوشت‌های درخت ته کلاس. تهران: شهر قلم.
دوبووار، سیمون. (1385). جنس دوم: حقایق و اسطوره‌ها. ج1، ترجمه‌ی قاسم صنعوی، تهران: توس.
ــــــــــــــــــــــ . جنس دوم: تجربه‌ی عینی. ج2، ترجمه‌ی قاسم صنعوی، تهران: توس.
دیندار، فریبا. (1395). سنجاب‌ماهی عزیز؛ خدا یک‌شنبه‌ها و چهارشنبه‌ها را برای ماهی‌ها نیافریده است. تهران: هوپا.
زرکلی، شهلا. (1393). زنان، دشتان و جنون ماهیانه. پژوهشی اسطوره‌شناختی و تاریخی درباره‌ی قاعدگی و نشانگان پیش از آن. تهران: چرخ.
زمانی، فاطمه. (1398). «تحلیل اسطوره‌ای بینامتنی رمان حیرانی براساس نظریه‌ی آلوده‌انگاری ژولیا کریستوا». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناسی، سال15، شماره‌ی54، صص116-135.
سلیمی‌کوچی، ابراهیم؛ سکوت‌جهرمی، فاطمه. (1393). «کاربست نظریه‌ی آلوده‌انگاری کریستوا بر شعر دلم برای باغچه می‌سوزد فروغ فرخزاد». جستارهای زبانی، دوره‌ی5، شماره‌ی17. صص 89-106.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1394). «بررسی شخصیت‌های داستانی «اناربانو و پسرهایش» از منظر «تن بیگانه» کریستوا». ادب‌پژوهی، سال9، شماره‌ی31، صص 117-135.
علّامی، ذوالفقار؛ باباشاهی، فاطمه. (1396). «بررسی داستان سیاوش براساس نظریه‌ی آلوده‌انگاری کریستوا». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره‌ی46، صص 1-26.
فریزر، جیمز جرج. (1396). شاخه‌ی زرین؛ پژوهشی در جادو و دین. ترجمه‌ی کاظم فیروزمند، تهران: آگاه.
کرس‌میر، کارولین. (1390). فمنیسم و زیبایی‌شناسی؛ زن در تحلیل‌ها و دیدگاه‌های زیباشناسی. ترجمه‌ی افشنگ مقصودی، تهران: گل‌آذین.
کریستوا، ژولیا و دانل-دیل‌ال. مارکونو و اوا زیارک. (1389). تن بیگانه. ترجمه‌ی مهرداد پارسا، تهران: رخ‌داد نو.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1398). فردیت اشتراکی. ترجمه‌ی مهرداد پارسا، تهران: روزبهان.
کریگان، کیت. (1396). جامعه‌شناسی بدن؛ نظریه‌های مدرن، پست‌مدرن و پساساختارگرایانه. ترجمه‌ی محسن ناصری‌راد، تهران: نقش و نگار.
گیدنز، آنتونی. (1393). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه‌ی ناصر موفقیان، تهران: نی.
لوبروتون، داوید. (1396). جامعه‌شناسی بدن. ترجمه‌ی ناصر فکوهی، تهران: ثالث.
مک‌آفی، نوئل. (1398). ژولیا کریستوا. ترجمه‌ی مهرداد پارسا، تهران: مرکز.
موسوی، منصوره. (1396). زنانگی و بدن؛ نگاهی جامعه‌شناختی به بلوغ. تهران: مروارید.
ناکلین، لیندا. (1399). بدن تکه‌تکه شده، قطعه به‌مثابه‌ استعاره‌ای از مدرنیته. ترجمه‌ی مجید اخگر، تهران: بیدگل.