شناخت الگوی فهم و گرایش هرمنوتیک آذریزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان وبلوچستان

10.22099/jcls.2022.40331.1873

چکیده

شناخت الگوی فهم و گرایش هرمنوتیک آذریزدی
 
عبدالله واثق عباسی *
اکرم عارفی**
 
چکیده
مهدی آذریزدی پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران است. از میان آثار وی مجموعه‌ی قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب مقبولیت و محبوبیت بسیاری یافته است و پرتیراژترین اثر ادبیات کودک محسوب می‌شود. در مقاله‌ی حاضر برای یافتن الگوی فهم و گرایش هرمنوتیک آذریزدی پس از بررسی 121 قصه‌ی بازنویسی‌شده و طبقه‌بندی تفاوت‌های بازنویسی با قصه‌های مأخذ، هفت دسته تغییر مشخص شد. این تغییرات هفتگانه متأثر از سه مرحله فهم آذریزدی است: 1. فهم از متون کهن؛ 2. فهم از وظیفه و رسالت خود و 3. فهم از مخاطب. بر اساس یافته‌های تحقیق، آذریزدی در هر یک از این مراحل به امکان فهم عینی متن و فهم درست و برداشت واحد از متن معتقد است. از نظر او معنا و کارکرد کلمات ثابت است و با تصریح‌ بر مفاهیم اخلاقی به مخاطبش نیز اجازه نمی‌دهد فهمی متفاوت یا مخالف با هدف قصه‌هایش داشته باشد؛ بنابراین الگوی فهم آذریزدی با هرمنوتیک سنتی و به‌طور خاص با نحله‌ی شلایر ماخر منطبق است.
 
 
 
 
* دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان vacegh40@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول)
** دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان akram_arefi@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله: 5/3/1400              تاریخ پذیرش مقاله: 20/11/1400

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognizing the Pattern of Understanding and the Hermeneutical Orientation of Azaryazdi

نویسندگان [English]

  • Abdollah Vasegh abbasi 1
  • Akram Arefi 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature, ‎ University of Sistan and Baluchestan ‎
2 PhD student in Persian language and literature, Sistan and Baluchestan University
چکیده [English]

Mehdi Azaryazdi is known as the father of the Persian Child Literature. Amongst his works, the "Good Stories for Good Children" book series have gained a lot of popularity and are considered as the most widely circulated work of child literature in Iran. Through the present study, in order to find the pattern of understanding (i.e. hermeneutical orientation) of Azaryazdi, a comprehensive sample of 121 rewritten stories of his collection are reviewed. Then their differences with the original (i.e. ancient) stories are classified. Hereby, seven categories of changes are identified. These seven types of changes are conclusively the outcome of author’s understanding of A) ancient texts, B) his own mission and duty, and C) the audiences (i.e. children).
According to the research findings, in each of these three stages of understandings, Azaryazdi believes in A) Possibility of objective understanding, B) Complete and true understanding, and C) Just one single true interpretation of texts, contexts, or whatever which is the subject of understanding. In his view, the meaning and function of words are permanently fixed. Though, by emphasizing on moral concepts, he does not allow his audiences to have a different or opposite understanding of the purpose of his writings. Therefore, it is concluded that the pattern of his understanding is matched with the traditional hermeneutics; particularly harmonized with Schleiermacher's style.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azaryazdi
  • Rewriting
  • Hermeneutics
  • Schleiermacher
آذریزدی، مهدی. (1386). مصاحبه‌ی رادیویی با مهدی آذریزدی. نام برنامه «افسون افسانه‌ها». رادیو ایران ویژه‌ی نوروز. تهیه‌کننده علی امینی‌پور، تاریخ مصاحبه 27/12/ 1386، مکتوب شده توسط نگارنده‌ی مقاله.
ـــــــــــــــ. (1387). قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب؛ قصه‌های کلیله و دمنه. ج1، تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1387). قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب؛ قصه‌های مرزبان‌نامه. ج2، تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1387). قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب؛ قصه‌های سندبادنامه و قابوس‌نامه. ج3، تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1387). قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب؛ قصه‌های مثنوی مولوی. ج4، تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1387). قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب؛ قصه‌های شیخ عطّار. ج6، تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1387). قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب؛ قصه‌های گلستان و ملستان. ج7، تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1394). عاشق کتاب و بخاری کاغذی؛ گفتارهایی از مهدی آذریزدی. تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی.
آلن، گراهام. (1385). بینامتنیت. ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
احمدی، بابک. (1380). ساختار و هرمنوتیک. تهران: گام نو.
اسلامی‌ندوشن، محمدعلی. (1389). «دوسه نسل جدید ما با قصه‌های مهدی آذریزدی زندگی کردند». هفته‌نامه‌ی سیاسیاجتماعی پرگار، سال 6، هفته‌ی 4، شماره‌ی 34، صص40-52.
اشمیت، لارنس ک. (1395). جنبش‌های فکری دوران جدید هرمنوتیک. ترجمه‌ی علیرضا حسن‌پور، تهران: نقش و نگار.
الهی‌راد، صفدر. (1395). آشنایی با هرمنوتیک. تهران: سمت.
انوری، حسن و دیگران. (1393). فرهنگ بزرگ سخن. ج2، تهران: سخن.
پالمر، ریچارد ا. (1377). علم هرمنوتیک: نظریه‌ی تأویل در فلسفه‌های شلایر ماخر، دیلتای، هایدگر، گادامر. ترجمه‌ی محمدسعید حنایی‌کاشانی، تهران: هرمس.
حجازی(فراهانی)، بنفشه. (1382). ادبیات کودکان و نوجوانان ویژگی‌ها و جنبه‌ها. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
رستگار، مرتضی. (1381). «نگاهی به هرمنوتیک و پیامدهای آن». معرفت، شماره‌ی63 صص97-102.
رضوی، سیدابوالفضل؛ صلاح، مهدی. (1390). «جایگاه هرمنوتیک سنتی در معرفت‌شناسی تاریخی». مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، سال 43، شماره‌ی پیاپی 2/87، صص83-110.
رؤوف، علی. (1387). راهنمای نقد ادبیات کودک و نوجوان. تهران: آییژ.
سبحانی، آیت‌الله‌جعفر. (1380). «هرمنوتیک فلسفی و تعدد قرائت‌ها». کلام اسلامی، شماره‌ی 37، صص 3-14.
سعدی، مصلح‌بن‌عبدالله. (1384). گلستان. تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
سلاجقه، پروین. (1392). صدای خط خوردن مشق؛ بررسی ساختار و تأویل آثار هوشنگ مرادیکرمانی. تهران: معین.
شمیسا، سیروس. (1388). نقد ادبی. تهران: میترا.
ــــــــــــــــ (1380). کلیات سبک‌شناسی. تهران: فردوس.
شمس‌الدینی، پیام. (1394). حکایت پیر قصه‌گو. تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی-هنری جهان کتاب.
شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1387). ادبیات کودکان. تهران: اطلاعات.
ظهیری سمرقندی، محمدبن‌علی. (1381). سندبادنامه. تصحیح محمدباقر کمال‌الدینی، تهران: میراث مکتوب.
عارفی، اکرم. (1390). بازتاب ادبیات کهن در «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» اثر مهدی آذریزدی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه سیستان‌وبلوچستان.
عارفی، اکرم؛ شعبانزاده، مریم. (1393). «دگرگونی درون‌مایه‌ی قصه‌های عرفانی در بازنویسی‌های آذریزدی». کاوش‌نامه، سال15، شماره‌ی27، صص9-38.
عطار نیشابوری، فریدالدین. (1385الف). مصیبت‌نامه. تصحیح نورانی وصال، تهران: زوّار.
ـــــــــــــــــــــــــ. (1385ب). منطقالطیر. به‌اهتمام و تصحیح صادق گوهرین، تهران: علمی و فرهنگی.
عنصرالمعانی، قابوس‌بن‌وشمگیر. (1342). قابوس‌نامه. تصحیح سعید نفیسی، تهران: کتاب‌فروشی فروغی.
فیاضی، مسعود. (1395). «معناشناسی شلایرماخر و مبانی اندیشه‌ای آن». قبستان، سال 21، پیاپی 81، صص 57-84.
قنبری، آیت. (1377). «یادداشتی درباره‌ی هرمنوتیک و انواع آن». علوم سیاسی، صص 184-207.
محمدی، محمدهادی؛ قایینی، زهره. (1386). تاریخ ادبیات کودکان ایران ادبیات شفاهی و دوران باستان. ج6، تهران: چیستا.
مولوی، جلال‌الدین‌محمد. (1378). متن کامل مثنوی معنوی. تصحیح نیکلسون، تهران: پژوهش.
میرصادقی، جمال. (1375). داستان و ادبیات. تهران: نگاه.
ـــــــــــــــــ (1387). راهنمای داستان‌نویسی. تهران: سخن.
ـــــــــــــــــ (1388). عناصر داستان. تهران: سخن.
نصرالله‌منشی، ابوالمعانی. (1385). کلیله و دمنه. تهران: امیرکبیر.
نیچه، فردریش و دیگران. (1379). هرمنوتیک مدرن گزینه جستارها. ترجمه‌ی بابک احمدی، مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: مرکز.
واعظ‌ کاشفی، کمال‌الدین‌حسین. (1362). انوار سهیلی. تهران: امیرکبیر.
واعظی، احمد. (1386). درآمدی بر هرمنوتیک. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
وراوینی، سعدالدین. (1386). مرزبان‌نامه. به‌کوشش خطیب‌رهبر، تهران: صفی‌عیلشاه.
هاشمی‌نسب، صدیقه. (1371). کودکان و ادبیات رسمی ایران. تهران: سروش.
Utsler, David. (2009). “Paul Ricoeur's Hermeneutics as a Model for Environmental Philosophy”, Philosophy Today, 53 (2). 173-178.