معناکاوی کتاب تصویری «سنگ آسمانی» بر اساس نظریه‌ی آ لوده‌انگاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

ادبیات کودک و نوجوان، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22099/jcls.2023.45070.1962

چکیده

معناکاوی روشی مرکب از روان‌کاوی و نشانه‌شناسی است که کریستوا برای مطالعه‌ی فرایند سوژگی آن را ابداع کرده است. از نظر کریستوا انسان سوژه‌ی دوپاره‌ای برساخته از دو وجه ناهمگون زبان است: یکی وجه مردانه‌ی زبان، موسوم به امر نمادین و دیگری وجه زنانه‌ی آن، موسوم به امر نشانه‌ای. فرایند دلالت (و به‌طور متناظر، فرایند سوژگی) با آلوده‌انگاری تن مادر و ترک کورا آغاز می‌شود. کورا از نظر واژگانی به معنای زهدان مادر است و از نظر مفهومی، مخزن امر نشانه‌ای و جایگاه جسمانی برای شکل‌گیری نخستین دلالت‌ها. زبان به‌عنوان مظهر امر نمادین با واپس‌زنی امر نشانه‌ای، مرزهای هویت سوژه را تعیّن می‌بخشد؛ اما امر نشانه‌ایِ مطرود از بین نمی‌رود بلکه در قالب «میل بازگشت به کورا» همواره مرزهای هویتِ برساخته‌ی سوژه‌ی سخن‌گو را در معرض تهدید نگه می‌دارد. کریستوا تنها مجرای اعاده‌ی امر نشانه‌ایِ زنانه و بازگشت به کورای مادرانه را «انقلاب زبان شاعرانه» می‌داند. منظور کریستوا از این انقلاب زبانی، سرپیچی از نظام‌های مبتنی‌بر امر نمادین مردانه است. کتاب تصویری سنگ آسمانی، یکی از عناوین مجموعه‌ی ده‌جلدی پهلوان کچل و اسبش کرُی، به قلم زهره پریرخ و تصویرگری زهرا کیقبادی (1400الف) برای گروه سنی «ب» است. برآنم به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی، ضمن دگرخوانش اثر مذکور به چگونگی رابطه‌ی بازگشت به کورا و رفع افسردگی انسان مدرن، بپردازم. نتیجه‌ی پژوهش نشان می‌دهد که سوژه‌ی مدرن که بر اثر آلوده‌انگاری کورای زنانه و تسلط نظام نمادین مردانه دچار افسردگی شده است، می‌تواند با اعاده‌ی امر نشانه‌ای به تعادل برسد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Semanalysis of Children's Picturebook of the "Celestial Stone" Based on the Abjection Theory

نویسنده [English]

  • Amir Hossein Zanjanbar
Children ̓s and Young Adult Literature, Department of Persian Language and Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Semanalysis is a method composed of psychoanalysis and semiotics that Kristeva invented to study the subjectivity process. According to Kristeva, human is a divided subject made of two different dimensions of language: one is the masculine dimension of language, known as the symbolic, and the other is its feminine dimension, known as the semiotics. The process of signification (and, correspondingly, the process of subjectivity) begins with the abjection of the mother's body and the leaving of Chora. From the lexical point of view, Chora means the mother's womb, and from the conceptual point of view, it is the reservoir of semiotic matter and the physical place for the formation of the first signs. Language, as the embodiment of the symbolic, determines the boundaries of the subject's identity by withdrawing the semiotic; But the rejected semiotic does not disappear; Rather, in the form of "desire to return to Chora", it always keeps the boundaries of the speaking subject's constructed identity under threat. Kristeva considers the only channel to restore the feminine semiotic and return to the maternal Chora as "revolution in poetic language". Kristeva means this language revolution, defiance of the systems based on male symbolic. The picturebook "Celestial Stone" is one of the titles of the ten-volume series "The Bald Athlete and Her Horse Kori" written by Ms. Parirokh and illustrated by Ms. Keiqobadi (1400) for +8 age group. Based on this, I will use the qualitative content analysis method of comparative type, while re-reading the mentioned work on how the relationship between returning to maternal chora and relieving the depression of modern man. The result of the research shows that the modern subject, who is depressed due to the dominance of the symbolic dimension of language and the loss of maternal chora, can achieve balance by restoring the semiotic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • picturebook
  • feminist criticism
  • Kristeva
  • abjection
  • poetic language revolution

مراجع

پورعلی، حجت‌الله و همکاران. (1392). «خوانش رمان قاعده‌ی بازی فیروز زنوزی‌جلالی برپایه‌ی نظریه‌ی آلوده‌انگاری کریستوا». مطالعات داستانی، دوره‌ی2، شماره‌ی2، پاییز و زمستان، صص26-39.
پریرخ، زهره. (1400الف). سنگ آسمانی. با تصویرگری زهرا کیقبادی، تهران: مدرسه.
پریرخ، زهره. (1400ب). دل‌نازک. با تصویرگری زهرا کیقبادی، تهران: مدرسه.
زنجانبر، امیرحسین و ایوب مرادی. (1400). «معناکاوی فمنیستی داستان کودکانه‌ی «خط سیاه تنها» از منظر گفتمان انقلاب زبان شاعرانه». پژوهش‌نامه‌ی زنان، دوره‌ی12، شماره‌ی1، صص 71- 95.
سلیمی‌کوچی، ابراهیم و فاطمه سکوت‌جهرمی. (1394). «بررسی شخصیت‌های داستان اناربانو و پسرهایش: از منظر تن بیگانه‌ی کریستوا». ادب‌پژوهی، بهار، سال9، شماره‌ی31، صص 117- 135.
علامی، ذوالفقار و فاطمه باباشاهی. (1396). «بررسی داستان سیاوش براساس نظریه‌ی آلودگی ژولیا کریستوا». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، پاییز، دوره‌ی15، شماره‌ی46، صص1-26.
فتح‌زاده، حسن و همکاران. (1397). «انقلاب در زبان: مبانی نظریه‌ی معنا نزد کریستوا». متافیزیک، سال10، شماره‌ی26، صص 17-32.
کریستوا، ژولیا. (1389). فردیت اشتراکی. ترجمه‌ی مهرداد پارسا. تهران: روزبهان.
مرادی، ایوب و سارا چالاک. (1400). «نقد مجموعه‌داستان «چشم سگ» از عالیه عطایی براساس مفهوم بیگانگی از ژولیا کریستوا: بررسی معضلات و دغدغه‌های مهاجران افغان در این مجموعه». ادبیات پارسی معاصر، دوره‌ی11، شماره‌ی1، 263- 285.
نجفی، زهره. (1396). «تحلیل امر نشانه‌ای و امر نمادین در قصه‌ی شهر سنگستان براساس نظریه‌ی کریستوا». پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره‌ی22، شماره‌ی2، صص615- 639.
Allami, Z & Babashahi, F (2017). "Story of Siavash in Shahnameh Based on Julia Kristeva’s Theory of Abjection". Research in Persian Language and Literature. Autumn. V:46. Issue:3. Pp1-26. . [in Persian].
Barrett, Estelle (2011). Kristeva Reframed: Interpreting Key Thinkers for the Arts. New York: I. B. Tauris.
Fathzade. H, Darabi. M, Mostafavi. M (2018). "Revolution in Language: Theory of Meaning Based on Kristeva s Attitude". Metaphysik. 10(2). Pp: 17-32. [in Persian].
Kristeva, Julia (1982). Powers of Horror: An Essay on Abjection. Trans: Margaret Waller. New York: Columbia university Press.
Kristeva, Julia (1984). Revolution in Poetic Language. Trans: Margaret Waller. New York: Columbia university Press.
Kristeva, Julia (1986). "The System and Speaking Subject". in: The Kristeva Reader. ed: Toril Moi. Oxford:Basil Blackwell. Pp 24-33
Kristeva, Julia (1989). Language the Unknown: An Initiation into Linguistics. Trans: Anne Menke. New York: Columbia university Press.
Kristeva, Julia (1995). New Maladies of the Soul. Ross Guberman (Trs.). New York: Columbia University Press.
Kristeva, Julia (2016). Shared Individuality. M. Parsa (Trs.). Tehran: Roozbehan.[in Persian].
Lechte, John & Maria, Margaroni (2004). Julia Kristeva: Live Theory.
 
New York: Continuum.
Mcafee, Noelle (2004). Julia Kristeva: Critical Thinkers. London and New York and Canada:Routledge.

 

 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 16 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار