بررسی ویژگی‌های سبکی محمود کیانوش و ناصر کشاورز

فرازمند, فرزانه; صادق زاده, محمود; حیدری نیا, هادی

doi:10.22099/jcls.2023.41319.1890

بررسی ویژگی‌های سبکی محمود کیانوش و ناصر کشاورز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری پژوهش محور گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

³ استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

10.22099/jcls.2023.41319.1890

چکیده

در مقاله‌ی حاضر به بررسی ویژگی‌های سبکی دو نفر از نویسندگان و شاعران مطرح ادبیات کودک در دوره‌ی معاصر، محمود کیانوش و ناصر کشاورز پرداخته شده ‌است. هر کدام از این شاعران کودک از امکانات شعر کودک به شکلی خاص بهره می‌برند که با دیگری تفاوت دارد و هر یک به عناصر خاصی از شعر کودک توجه بیشتری نشان می‌دهند. ستاست ططططروش تحقیق، کتابخانه‌ای بوده و نوع آن، توصیفی‌تحلیلی است. کشاورز با بهره‌جستن از صنایع ادبی در آفرینش تصاویر، ایجاد حس و شور، تقویت بُعد موسیقایی و زیبایی‌شناختی اشعار خویش و نیز در به‌کارگیری علم بیان (لفظی و معنوی) موفق بوده‎ است. وی را به‌عنوان یکی از شاعران نوگرا و صاحب سبک در شعر کودک و نوجوان نام می‌برند که اولین شعرش در سال 1362 منتشر شد. آثار وی چنان دلنشین و جذاب است که برای بزرگ‌سالان نیز جذابیتی ویژه دارد. او تاکنون جوایز متعددی در حوزه‌ی شعر کودک و نوجوان دریافت کرده است. کیانوش از یک‌سو به‌دلیل آشنایی با ادبیات جهان و از سوی دیگر به سبب پیوندی که با دنیای بچه‌ها داشت، توانست‌ شعرهایی بگوید که هم وجهه‌ی ادبی نیرومند داشته باشد‌ و هم مناسب دنیای کودکان باشد و ضمناً در پیوندی همه‌جانبه با آموزه‌های جاری در نظام آموزشی کشور قرار بگیرد. او توانست با تصرف در وزن‌ها و قالب‌های شعر کهن‌، وزن‌ها و قالب‌های گوناگون اما متناسب برای کودکان و نوجوانان‌ بسازد و در واقع جریان‌ساز باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of stylistic features of Mahmoud Kianoosh and Nasser Keshavarz

نویسندگان [English]

Farzaneh Farazmand ¹
mahmoud Sadeghzadeh ²
Hadi heidariniya ³

¹ Persian Language and Literature, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran

² Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran

³ Assistant Professor of Farsi Language and Literature, Faculty of Humanities, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran.

چکیده [English]

In this article, the stylistic features of two prominent writers and poets of children's literature in the contemporary period, Mahmoud Kianoosh and Nasser Keshavarz, have been studied. The research method is library and its type is analytical-descriptive. Nasser Keshavarz has succeeded in using various literary crafts in creating images, creating a magical feeling and passion, consolidating his poems and strengthening the musical dimension and beautifying his poetry, as well as applying the science of expression in both fields (verbal and spiritual). In his poetry, the crafts of repetition, exaggeration, proportion, modesty and allusion have a high frequency, which shows the poet's attention and sensitivity to the musical dimension of the poem. Kianoosh, on the one hand, because of his knowledge of world literature, and on the other hand, because of his connection with the world of children, was able to recite poems for children that have both a strong literary image and are suitable for the world of children in line with the current teachings in the country's education system. By capturing the weights and forms of ancient poetry, he was able to create various but appropriate weights and forms for children and adolescents, and in fact create a flow. In one sentence, it can be said that Mahmoud Kianoosh founded and identified poetry for children in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

Educational subjects
Stylistic features
Mahmoud Kianoosh
Nasser Keshavarz

مراجع

ابومحبوب، احمد. (۱۳۷۴). کالبدشناسی نثر. تهران: زیتون.

انوشه، حسن. (۱۳۷۶). دانش‌نامه‌ی‌ زبان و ادب فارسی. تهران: سمت.

برهمند، نرگس. (1401). بررسی تصاویر (ایماژهای) شاعرانه در شعر کودک ناصر کشاورز و محمود کیانوش با تأکیدبر کتاب‌های شعر چاپ‌شده از این دو شاعر در انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام‌نور بجنورد.

جعفرقلیان، طاهره. (1384). ادبیات کودکان. تهران: پیام‌نور.

حجازی، بنفشه. (1387). ادبیات کودکان و نوجوانان، ویژگی‌ها و جنبه‌ها. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

خانی، زهرا.(1397). بررسی مضامین برجسته‌ی شعر کودک در اشعار عباس یمینی‌شریف، محمود کیانوش و ناصر کشاورز. پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه پیام‌نور ملایر.

رضایی‌دیل، مصطفی و نجمه نظری. (1398). «بررسی سبکی قصه‌های منظوم ناصر کشاورز». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، سال12، شماره‌ی46، صص185-203.

زارع، جواد. (1385). بررسی جنبه‌های زیباشناسی شعر کودک و نوجوان (با تأکیدبر آثار محمود کیانوش و ناصر کشاورز). پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه پیام‌نور.

سرخی‌زاده، زهره. (1395). بررسی و تطبیق صور خیال در اشعار کودکانه محمود کیانوش و سلیمان العیسی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد. دانشگاه پیام‌نور تفت.

شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1378). ادبیات کودکان. تهران: مؤسسه‌ی اطلاعات.

شمیسا، سیروس. (1374). کلیات سبک‌شناسی. تهران: میترا

صیادی‌دریاکناری، عباس. (1396). «زیبایی‌شناسی تشبیه، استعاره، کنایه، ایهام و... در ادبیات کودک با محوریت اشعار محمود کیانوش». مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دوره‌ی3، شماره‌ی1، صص 259-276.

علوی‌فرد، یحیی. (1390). بررسی سبک‌شناختی شعر کودک در ایران با بررسی شعر: محمود کیانوش، مصطفی رحماندوست، ناصر کشاورز، غلامرضا بکتاش، محمود پوروهاب، تقی متقی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه قم.

غفاری، سعید و حسین اصغرنژاد. (1387). ادبیات کودکان و نوجوانان. تهران: سپهر دانش.

قزل‌ایاغ، ثریا. (1389). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن. تهران: سمت.

کشاورز، ناصر. (1374). پاییزخانم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

ـــــــــــــ. (1370). از قناری تا کلاغ. تهران: کوچک جنگلی.

ـــــــــــــ. (1373). مجله خردسال. تهران: قدیانی.

ـــــــــــــ. (1372). آب، بابا، ماما. تهران: قدیانی.

ـــــــــــــ. (1374). قایق کاغذی. تهران: رویش.

ـــــــــــــ. (1376). از برگ گل بهتر. تهران: سروش.

ـــــــــــــ. (1376). آهِ پونه. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

ـــــــــــــ. (1376). بوی گردوهای کال. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

ـــــــــــــ. (1376). چکه‌ای ‌آواز، تکه‌ای مهتاب. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

ـــــــــــــ. (1377). میوه‌هایش: سلام! سایه‌هایش: نسیم. تهران: قدیانی.

ـــــــــــــ. (1378). آدم و پروانه. مشهد: آستان قدس رضوی.

ـــــــــــــ. (1378). سیب‌جان سلام. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

ــــــــــــ. (1379). گربه به من میو داد. تهران: افق.

ــــــــــــ. (1380). بوس نرگس. مشهد: به نشر وابسته به آستان قدس رضوی.

ــــــــــــ. (1380). سبزتر از درخت. تهران: محراب قلم.

ــــــــــــ. (1382). موهای شش‌متری. مشهد: آستان قدس رضوی.

ــــــــــــ. (1383). مداد کوتاه. تهران: شباویز.

ــــــــــــ. (1392). نی نی کوچولو چی کرده فیل ها رو قیچی کرده. تهران: قدیانی.

کوثری، مسعود. (1379). تأملاتی در جامعه‌شناسی ادبیات. تهران: باز.

کیانوش، محمود. (1379). شعر کودک در ایران. تهران: آگاه.

ـــــــــــــــ . (۱۳۵۸ الف). آفتاب خانه‌ی ما(دفتر ششم). تـهران: توکا.

ـــــــــــــــ . (۱۳۵۸ ب). طاق هفت‌رنگ‌. تهران‌: ‌ توکا.

ـــــــــــــــ . (۱۳۷۰). باغ ستاره‌ها. تهران‌: کانون‌ پرورش‌ فکری‌ کودکان‌ و نوجوانان‌.

ـــــــــــــــ . (1378). تو چه شکلی هستی؟. مشهد: آستان قدس رضوی.

ـــــــــــــــ . (1379). پاتک به لحظه‌ها. تهران: صریر.

ـــــــــــــــ . (1393). بچه های جهان. تهران: کانون‌ پرورش‌ فکری‌ کـودکان‌ و نوجوانان‌.

محرمی، رامین و همکاران. (1396). «بررسی مضامین دو مجموعه‌ی شعر کودکانه‌ی محمود کیانوش با رویکرد مخاطب‌شناسی». پژوهش‌های ادبی و بلاغی،سال 5،2 (18)، صص54-70.

ماهنامه دوست خردسالان، سال 4، شماره‌ی 289، صاحب امتیاز: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، مدیر مسئول: حجت الاسلام علی کمساری، سردبیر: عبدالله حسن زاده.

محمدبیگی، ناهید. (1389). رازکاوی ادبیات کودک و نوجوان (تحلیل محتوایی کودک؛ قصه و شعر از سال 1300-1385). تهران: ترفند.

یاکوبسن، رومن و دیگران. (1369). زبان‌شناسی و نقد ادبی. ترجمه‌ی مریم خوزان و حسین پاینده. تهران: نی.

Spitzer, Leo. (1974). Linguistics and Literary History (Essays in Stylistics). Princeton University Press.