نقد کهن الگویی سفر قهرمان در داستان ماهی سیاه کوچولو بر اساس نظریه کمپبل و پیرسن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

2 عضو هیأت علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

چکیده

این مقاله به نقد کهن­الگویی سفر قهرمان در داستان ماهی سیاه کوچولو، اثر صمد بهرنگی می­پردازد. کمپبل، برای کهن­الگوی سفر قهرمان سه مرحله در نظر گرفته ­است: عزیمت،‌ جدایی و بازگشت. او معتقد است که رشد کهن­الگوها در روان فرد، مستلزم گذر از این مراحل است. پیرسن، از شارحان نظریه‌ی کمپبل، اعتقاد دارد که در طی این سه مرحله، دوازده کهن­الگو در روان فرد فعال می­شوند. در مرحله‌ی عزیمت، معصوم، یتیم، جنگجو و حامی، در مرحله‌ی تشرف، جوینده، ویرانگر، عاشق و آفریننده، و در مرحله‌ی بازگشت، حکمران، ساحر، فرزانه و لوده فعال می­شوند. این داستان را می­توان شرح فرآیند فردیت ماهی سیاه کوچولو، دانست. او در این روایت، قهرمانی است که با تأثیر پذیرفتن از سخنان حلزون پیر و با بیان نارضایتی خود از گردش­های بی­هدف و تکراری در جویبار، به امید رسیدن به دریا، پا در راه سفر می­گذارد و در طول راه، زمینه‌ی رشد و تحقق کهن­الگوها را در خود فراهم می­کند تا سرانجام بتواند به دریا که نمادی از ناخودآگاه اوست برسد و با آنیما دیدار کند. پایان یافتن نمادین داستان، سبب شده است تا مرحله‌ی بازگشت قهرمان و در نتیجه کهن­الگوی «ساحر» در حرکت قهرمان آشکار نشود.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hero's Journey in Little Black Fish Based on the Views of Campbell and Pearson

نویسندگان [English]

  • Raheleh Abdolah Zade Borzou 1
  • Mohamad Reyhani 2
1 Islamic Azad University of Shirvan
2 Islamic Azad University of Shirvan
چکیده [English]

 
Abstract
This article is an archetypal study of hero's journey in the story of Little Black Fish by Samad Behrangi. Campbell has considered three stages for the hero's Journey: Departure, separation and return. He believes that the development of archetypes requires passing through these stages. Pearson believes that twelve archetypes get active during these three stages. In the starting stage, archetypes of innocence, orphan, warrior and protector become active; in the second stage, seeker, destroyer, lover and creator and in return stage, the governor, wizard, wise and clown get active. This story can be considered as describing the individuation process of the little black fish. In this narrative, the little fish, influenced by an old snail hoping starts his journey to reach the sea that is a symbol of his unconscious to meet with anima. The symbolic end of the story has prevented the return stage; hence, the archetype of wizard is not manifested in the transformation of the hero.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Archetype
  • Journey
  • Hero
  • Little Black Fish
  • Samad Behrangi
الیاده، میرچا. (1392). آیین­ها و نمادهای تشرف. ترجمه‌ی مانی صالحی علامه، تهران: نیلوفر.
بلخی رومی، جلال‌الدّین محمد. (1363). مثنوی. دفتر دوم، به تصحیح رینولد.ا. نیکُلسُون، به اهتمام نصرالله پورجوادی. تهران: امیرکبیر.
بهار. مهرداد. (1378). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
بهرنگی، صمد. (1394). متن کامل قصه­های صمد بهرنگی. تهران: خلاق.
پالمر، ‌مایکل. (1385). فروید، یونگ و دین. ترجمه‌ی محمد دهگان­پور و غلامرضا محمدی، تهران: رشد.
پیرسن، کارول.اس. (1394). بیداری قهرمان درون. ترجمه‌ی فرناز فرود، تهران: کلک آزادگان.
دادگی، فرنبغ.  (1369). بندهشن. گزارنده: مهرداد بهار، تهران: توس.
سپهری، سهراب. (1366). هشت کتاب. تهران: طهوری.
ستاری، جلال. (1376). رمزاندیشی و هنر قدسی. تهران: مرکز.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1387). فرهنگ نمادها. ج5، ترجمه‌ی سودابه‌ی فضایلی، تهران: جیحون
ــــــــــــــــــــــــــ  (1388). فرهنگ نمادها. ج2، ترجمه‌ی سودابه‌ی فضایلی، تهران: جیحون.
عباسی، علی و هانیه یارمند. (1390). «عبور از مربع معنایی به مربع تنشی بررسی نشانه- معناشناختی ماهی سیاه کوچولو». فصلنامه پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی، صص 147-172.
فرانکل،‌ ویکتور. (1367). انسان در جست‌وجوی معنی. ترجمه‌ی اکبر معارفی، تهران: دانشگاه تهران.
فورد، دبی. (1380). نیمه‌ی تاریک وجود. ترجمه‌ی فرناز فرود، تهران: حمیدا.
فوردهام، فریدا. (1356). مقدمه­ای بر روان­شناسی یونگ. ترجمه‌ی مسعود میربها، تهران: اشرفی.
کمپبل، ژوزف. (1392). قهرمان هزار چهره. ترجمه‌ی شادی خسروپناه، مشهد: گل آفتاب گردان.
ـــــــــــــ. (1393). قدرت اسطوره. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
گورین، ویلفرد. ال و دیگران. (1376). راهنمای روی­کردهای نقد ادبی. ترجمه‌ی زهرا میهن­خواه، تهران: اطلاعات.
نیچه، فردریش. (1387). غروب بت­ها. ترجمه داریوش آشوری. تهران: آگاه.
وگلر، کریستفر. (1390). ساختار اسطوره­ای در فیلم­نامه. ترجمه‌ی عباس اکبری، تهران: نیلوفر.
هسه، هرمان. (1353). دمیان. ترجمه‌ی خسرو رضایی، تهران: بنگاه نشر کتاب.
یاوری، حورا. (1386). روان­کاوی ‌در ادبیات. تهران: تاریخ ایران.
یونگ، کارل. گوستاو. (1352). انسان و سمبول­هایش. ترجمه‌ی ابوطالب سارمی، تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــــــ (1377). پاسخ به ایوب. ترجمه‌ی فؤاد روحانی، تهران: جامی.