مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز

کودک و نوجوان

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اطلاعات آماری نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

در جست‌وجوی دیگری؛بررسی جلوه‌های دگربودگی در ادبیات کودک و نوجوان ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

مفهوم دیگری و دیگرانگی از مفاهیم پیچیده‌ی فلسفی است که می‌توان آن را در گستره‌های گوناگونی از زندگی انسان چون اجتماع، سیاست، اخلاق، ادبیات، آموزش و پرورش و جز آن جست‌وجوکرد.در این پژوهش، در گام اول، تلاش‌شده انواع دیگرانگیدر نمونه‌ای شامل بیست و هفت اثر داستانی ادبیات کودک و نوجوان ایران، با روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی و با در پیش‌گرفتن رویکردی توصیفی بررسی‌گردد تا آشکار شود کدام‌یک از انواع دیگرانگی در کتاب‌های داستانی کودک و نوجوان ایران بازنمایی‌شده و کدام‌ها مجال جلوه‌گر‌شدن نیافته‌اند. در گام دوم چگونگی بازنمایی این دیگرانگی‌ها و نوع ارتباط شخصیت‌های دیگری با شخصیت‌های مرکزی داستان‌ها مورد بررسی‌ قرارگرفته‌است. برای رسیدن به این هدفبرای مطالعه‌ی نمونه‌ها از روش تحلیل محتوای تاملی با رویکردی توصیفی-تفسیری استفاده‌شده‌است. نتیجه‌ی این بررسی نشان-می‌دهد در ادبیات کودک و نوجوان ایران صدای دیگری چندان بلند نبوده و حضور او کم‌رنگ است. هم‌چنین کنش "دیگری" در ارتباط با قطب‌های فرادست داستان در بیش‌تر موارد محدود و تابع محدودیت‌هایی است که به دیگرانگی او برمی‌گردد. با این‌حال، مواردی از کنش تعاملی، سازنده و هم‌دلانه‌ی خود/دیگری نیز به‌چشم‌می‌خورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Representations of Otherness in Iranian Children’s and Young Adults’ Literature

نویسندگان [English]

  • Amin Izadpanah
  • Babak Shamshiri

Shiraz University

چکیده [English]

 
 

Izadpanah* B. Shamshiri**

Shiraz University
 
Abstract
This study aims to deductively identify and track down different types of otherness and their attributes as represented in Iranian children's and young adults' literature. To do so, a sample of twenty seven stories was firstly studied through a deductive qualitative content analysis so as to decide what kinds of otherness exist in Iranian children's and young adults' literature. Secondly, the text of each story was analyzed using a reflective content analysis method, with a descriptive-interpretative approach in order to show how those characters identified as other are represented in the stories. The results reveal that those characters regarded as other show a low profile in Iranian children's and young adults' literature and that the voice of others is not loud enough. Along with the limited presence, the actions of other characters are also limited due to the fact that they belong to marginalized groups, with a low or no degree of power. Although self/other relationship in most of stories is essentially based on conflict, there are some representations of self/other relationship that imply interaction, acceptance, empathy and friendship.
 
 
 
* PhD student of Philosophy of Education, amin423@yahoo.com
** Associate Prof. of Philosophy of Education, bshamshiri@rose.shirazu.ac.ir

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: otherness
  • other
  • representation
  • Iranian children's and young adults' literature
  • fiction
مراجع
اکبرپور، احمد. (۱۳۸۳). شب‌به‌خیر فرمانده. تصویرگر: مرتضی زاهدی، تهران: یونیسف.
ــــــــــــ . (۱۳۸۵). دختری ساکت با پرنده‌های شلوغ. تصویرگر: مانلی منوچهری، تهران: علمی و فرهنگی.
ــــــــــــ . (۱۳۸۸). غول و دوچرخه. تصویرگر: راشین خیریه، تهران: افق.
اکرمی، جمال‌الدین. (۱۳۸۳). دختر، پرنده و چشم‌هایش. تصویرگر: میترا عبدالهی، تهران: شباویز.
ــــــــــــــــ . (۱۳۹۰). کودکان ماه. تصویرگر: مهکامه شعبانی، مشهد: به‌نشر.
امیریان، داود. (۱۳۸۲). جام جهانی در جوادیه. تهران: کتاب‌های بنفشه.
بهرنگی، صمد. (۱۳۸۱). "پسرک لبوفروش"، در مجموعه‌ی قصه‌های صمد. تهران: دنیای کتاب.
تودوروف، تزوتان. (۱۳۷۷). منطق گفت‌وگویی میخاییل باختین. ترجمه‌ی داریوش کریمی، تهران: مرکز.
جوزدانی، عذرا. (۱۳۸۴). آغوشت را باز کن. تصویرگر : علیرضا گلدوزیان، تهران: کتاب‌های پروانه.
حدادی، هدا. (۱۳۸۴). کوپه‌ی یازده و چند داستان دیگر. مشهد: به‌نشر.
حسن‌بیگی، ابراهیم. (۱۳۸۵). به ماه نگاه کن. تصویرگر: سولماز جوشقانی، تهران: مدرسه.
دودرر، کلاوس. (۱۳۸۳). «من دیگری هستم؛ بازتاب موضوع اقلیت نژادی در ادبیات کودک آلمان». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، سال۱۰، شماره۳۹، صص۵۰-۵۵.
دهقانی سلماسی، راضیه. (۱۳۶۳). من، خارپشت و عروسکم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
دیه‌جی، عبدالرحمن. (۱۳۷۸). امشب نخواب آیلار. تصویرگر: سعید بابایی، مشهد: آستان قدس رضوی.
سارتر، ژان پل. (۱۳۶۱). اگزیستانسیالیزم و اصالت بشر. ترجمه‌ی مصطفی رحیمی، تهران: مروارید.
شافعی‌زاده، جبار. (۱۳۸۳). دیوار. تصویرگر: راشین خیریه، تهران: یونیسف.
شاه‌آبادی، حمیدرضا. (۱۳۹۰). لالایی برای دختر مرده. تهران: افق.
شیخ‌رضایی، حسین و همکاران. (۱۳۹۱). «تفاوت، دیگری و اقلیت در ادبیات داستانی کودک و نوجوان». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره۱۸۰، صص۷۱-۸۱.
شیخ الاسلامی، حسین. (۱۳۸۱). «او از ما نیست؛ نگاهی به دیگری در چهار کتاب از محمد میرکیانی». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، سال۹، شماره۳۵، صص۱۴۸-۱۶۰.
طاقدیس، سوسن. (۱۳۸۴). زرافه‌ی من آبی است. تصویرگر: علیرضا گلدوزیان، تهران: امیرکبیر.
عموزاده خلیلی، فریدون. (۱۳۸۴). دو خرمای نارس. تهران: کتاب‌های بنفشه.
گال، مردیت و همکاران. (۱۳۹۰). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی. گروه مترجمان. تهران: سمت.
محمدی، محمدهادی. (۱۳۸۲). آواره‌ی بی‌خورشید. تهران: چیستا.
مرادی کرمانی، هوشنگ. (۱۳۸۴). بچه‌های قالیبافخانه. تهران: معین.
ــــــــــــــــــــــ . (۱۳۸۵). قصه‌های مجید. تهران: معین.
ــــــــــــــــــــــ . (۱۳۸۵). مشت بر پوست. تهران: معین.
میرکیانی، محمد. (۱۳۷۷). تن‌تن و سندباد. تهران: قدیانی.
نعیمی، زری. (۱۳۸۶). «عفریت درون کودک». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، سال۱۳، شماره۵۰، صص۶۴-۷۶.
نفیسی، گلرخ. (۱۳۸۸). دختری که مو نداشت. تصویرگر: گلرخ نفیسی، تهران: دنیای تاتی.
هابرل، باربارا. (۱۳۸۴). «یکی دیگر از ما؛ قهرمانان معلول، شخصیت‌های غریب و بیگانه در ادبیات کودک آلمان و اتریش». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، سال۱۰، شماره۴۰، صص۵۰-۶۲.
یوسفی، محمدرضا. (۱۳۷۲). مسافر دریا. تهران: مدرسه.
ـــــــــــــــــ . (۱۳۷۸). ستاره‌ای به نام غول. تهران: کتاب‌های بنفشه.
ـــــــــــــــــ . (۱۳۸۲). گواتی. تهران: شعله‌ی اندیشه.
Allan, J. (2006). “Other, the” In The Routledge Dictionary of Literary Terms. P. Childs; R. Fowler. London: Routledge. 164f.
Baker, J. (2010). Mirror. Newtown NSW: Walker Books.
Clarck, T. (2002). Martin Heidegger. London: Rutledge.
De boire, S. (1956). The Second Sex. Translated by H. M. Parshelly. London: Lowe and Brydone.
Gabriel, Y. (2008). Organizing Words: A Critical Thesaurus for Social and Organization Studies. Oxford: Oxford University Press.
Heidegger, M. (1962). Being and time. Translated by John Macquarrie & Edward Robinson. New York: Harper & Row.
International Labor Organization (ILO). (2012). “What is child labor”. Retrieved from http://www.ilo.org/ipec/facts/lang--en/index.htm
Johnston, R. R. (2009). “In and out of otherness: Being and not being in children’s literature”. Neohelicon, Vol. 36, PP. 45 – 54.
Khazaie, D. (2010). “Deconstruction of Violence” In Violence in English children’s Literature. Edited by Thomas Kullmann. Aachen: Shaker Verlag, PP. 88-114.
Khosronejad, M. (2004). “Null theme and its role in Iranian young adults’ fiction”. Presented at Australian Children’s literature Association for research. Unpublished paper.
Levinas, E. (1985). Ethics and infinity: Conversations with Philip Nemo. (Richard A. Cohen Trans.). Pitsburg: Daquesne university press.
Lierop-Debrauwer, H. V. (2011). “South Africa in Dutch children's literature, 1899-1901: The U-Huhu stories of Nynke van Hichtum”. Bookbird: A Journal of International Children's Literature. 49 (1), PP. 1-8.
Maykut, P. S., Morehouse, R. E. (1994). Beginning Qualitative Research: A Philosophic and Practical Guide. London, Washington D.C: Falmer Press.
Mayring, P. (2000). “Qualitative Content Analysis”. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], Retrieved from http://qualitative-research.net/fqs/fqs-e/2-00inhalt-e.htm.
Nodelman, P. (1992). “The Other: Orientalism, Colonialism, and Children's Literature”. Children's Literature Association Quarterly, 17 (1), PP. 29-35.
Ommundesen, A. M. (2011). “Childhood in a multicultural society: Globalization, cultural diversity in Norwegian children's literature”. Bookbird: A Journal of International Children's Literature, 49 (1), PP. 31-40.
Wbster, R. (1993). Studying literary theory. New York: Routledge.
 
مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 2
اسفند 1394
صفحه 1-26
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 08 بهمن 1392
  • تاریخ بازنگری: 24 آذر 1393
  • تاریخ پذیرش: 29 دی 1393
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار