طنز و شیوه های طنزپردازی در داستان های کودک و نوجوان فرهاد حسن زاده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

چکیده

چکیده
ادبیات کودک و نوجوان، گونه‌ی نوظهور ادبی است که در قرن حاضر به عنوان یک نحله‌ی مستقل مطرح شده است. نویسندگان و شاعران ادبیات کودک و نوجوان تلاش کرده‌اند تا آثاری خاصّ مخاطب کودک و نوجوان خلق کنند؛آثاری که از نظر زبان و بیان، مضمون و محتوای با زیبایی شناسی دریافت و دنیای کودک و نوجوان متناسب باشد. به واسطه‌ی شرایط سنی مخاطب این گونه آثار، تنوع، داشتن جاذبه و فضایی مفرح و پرکشش از الزامات این آثار به شمار می‌رود و طنز یکی از عناصری است که می‌تواند سازوکارهای مورد اشاره را در این آثار پدید آورد. فرهاد حسن زاده از جمله شاعران و داستان نویسان طنزپردازی که به این نوع ادبی توجه کرده است و می توان طنز را یکی از عناصر برجسته و تاثیرگذار در آثار وی دانست. این تحقیق که به شیوه‌ی تحلیل محتوا صورت گرفته، به بررسی و تحلیل شیوه‌های طنزپردازی در مهمترین آثار طنزآمیز فرهاد حسن‌زاده در حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان می‌پردازد. بر اساس نتایج تحقیق حسن‌زاده در طنزپردازی از شیوه‌هایی چون طنزگفتاری، طنز موقعیت، بازی زبانی، نقیضه‌پردازی، اغراق، اسم مستعار، جناس، بذله‌گویی و لطیفه پردازی بهره برده است وازاین میان، طنزگفتاری‌وطنزموقعیت‌درآثاراوازبسامد بیشتری برخوردار است.

واژههای کلیدی: ادبیات کودک و نوجوان، شیوه‌های طنزپردازی‌، فرهاد حسن‌زاده.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Satire and Techniques of Satire in Farhad Hassanzadeh's Fictions for Children and Young Adults

نویسندگان [English]

  • Maryam Khodabin
  • Zohreh Mirhoseini
  • Zahra Abazari
Islamic Azad University of North Tehran Branch
چکیده [English]

 
Satire and Techniques of Satire in Farhad Hassanzadeh's Fictions for Children and Young Adults
 
M. Khodabin*            Z. Mirhoseini**          Z. Abazari***
Islamic Azad University of Iran, Tehran
 
Abstract
Children's and young adults' literature has been considered as a new independent genre in twentieth century. Fiction writers and poets of children's and young adults' literature try to create works that address only children and young adults, works whose language, concept and contexts are suitable for them. Thus it is important for such works to have variety, appeal and a happy atmosphere. Satire is one such element that can lead to the creation of appealing literature. Farhad Hasanzadeh, a poet and fiction writer, uses satire in his works for children and young adults. In this paper content analysis is used to study how Hasanzadeh uses satire in his works.  The results show that he uses verbal satire, situational irony, language games, parody, exaggeration, pun, and joking. Verbal satire and situation irony are most prominent in his works.




* MA of Knowledge and Information Science, maryam.khodabin@yahoo.com


** Assistant Prof. of Knowledge and Information Science, zmirhosseini@yahoo.com


*** Associate Prof. of Knowledge and Information Science, abazari391@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Farhad Hassanzadeh
  • children and Young Adult Literature
  • Techniques of Satire
ادهمی، حسین. (۱۳۹۴). «نگاهی به گستره‌ی طنز و مطایبه و شگردهای آفرینش آن در آثار فرهاد حسن زاده (با تأکید بر روزنامه‌سقفی همشاگردی)». دوفصلنامه‌ی مطالعات ادبیات کودک، د۶، ش۲، صص۷۳-۹۸.
اصلانی، محمدرضا. (۱۳۸۵). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز. تهران: کاروان.
ـــــــــــــــــ . (۱۳۹۰). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز. تهران: قطره.
حسام‌پور، سعید و همکاران. (۱۳۹۰). «بررسی تکنیک‌های طنز و مطایبه در آثار هوشنگ مرادی کرمانی». دوفصلنامه‌ی مطالعات ادبیات کودک، د۲، ش۱، صص۶۱-۹۰.
حسن‌زاده، فرهاد. (۱۳۵۵). نفرین آهو (نمایشنامه). آبادان: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۰الف). ماجرای روباه و زنبور. تصویرگر: احمد علامه دهر، شیراز: راهگشا.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۰ب). مار وپله. تهران: سروش.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۲). دفتر مهران، پر از نقاشی، پر از ترانه. تصویرگر: محمدسعید تابنده، شیراز: راهگشا.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۳). ماشور در مه. تهران: سوره‌ی مهر.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۴). سمفونی حمام. تهران: قدیانی.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۵الف). بزرگترین خط‌کش دنیا. تهران: حوزه‌ی هنری.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۵ب). گاه روشن، گاه تاریک؛ داستان بلند برای نوجوانان. تهران: مدرسه.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۵پ). مهمان مهتاب. تهران: صریر.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۶الف). انگشت مجسمه. تهران: حوزه‌ی هنری.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۶ب). بیا آواز بخوانیم. تصویرگر: عادل رستم‌پور، شیراز: پریسا.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۷الف). آهنگی برای چهارشنبه‌ها. تهران: روزگار.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۷ب). امیرکبیر فقط اسم یک خیابان نیست. تهران: روزگار.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۸الف). دارکوب و کرگدن. تصویرگر: سعید بابایی. مشهد: شرکت به‌نشر.
ـــــــــــــــ . ( ۱۳۷۸ب). روزنامه‌سقفی همشاگردی. ج۱، تصویرگر: داوود صفری، تهران: افق.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۸پ). کلاغ کامپیوتر. تهران: سوره‌ی مهر.
 ـــــــــــــــ . (۱۳۷۸ت). نمکی و مار عینکی. تهران: حوزه‌ی هنری.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۸ث). هدیه‌ی خسیس. تصویرگر: ترانه نایینی، مشهد: شرکت به‌نشر.
ـــــــــــــــ . (۱۳۷۹). لولوی زیبای قصه گو. تصویرگر: سیمین شهروان، تهران: پیدایش.
 ــــــــــــــ . (۱۳۸۰الف). دو لقمه‌ی چرب و نرم. تصویرگر: شهرزاد شوشتریان، تهران: ویژه‌نشر.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۰ب). روزنامه‌سقفی همشاگردی. ج۲. تصویرگر: ویدا لشگری‌ فرهادی، تهران: افق.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۰پ). شکستنی. تهران: مؤسسه‌ی آفتاب اندیشه؛ کتاب‌های خورشیدخانم.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۰ت). قصه‌ی آقاجیرجیر. تصویرگر: رؤیا بیژنی، تهران: خانه‌ی ادبیات.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۰ث). مرده‌ای که زنده شد. تهران: آفتاب اندیشه؛ کتاب‌های خورشیدخانم.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۱الف). سفر بخیر سلطان‌سنجر؛ مجموعه‌داستان طنز برای نوجوانان. تهران: ذکر؛ کتاب‌های قاصدک.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۱ب). عشق و آینه؛ مجموعه‌داستان. تهران: پیدایش.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۱پ). گزیده‌ی ادبیات معاصر؛ مجموعه‌داستان نوجوانان. تهران: نیستان.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۱ت). لطیفه، طنز، فکاهی؛ لطیفه‌های ورپریده. تصویرگر: حمید بهرامی، تهران: پیدایش.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۲الف). حیاط ‌خلوت. تهران: ققنوس.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۲ب). لبخندهای کشمشی یه خانواده‌ی خوشبخت. تهران: چرخ و فلک.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۲پ). همان لنگه کفش بنفش. تصویرگر: ماهنی تذهیبی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۶). قصه‌های کوتی‌کوتی. تصویرگر: هدی حدادی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۸الف). عقرب‌های کشتی بمبک. تهران: افق.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۸ب). هندوانه به شرط عشق. تهران: چرخ و فلک.
ـــــــــــــــ . (۱۳۹۲الف). این وبلاگ واگذار می‌شود. تهران: افق.
ـــــــــــــــ . (۱۳۹۲ب). خاطرات خون‌آشام عاشق. تصویرگر: لاله ضیایی، تهران: چرخ و فلک.
ـــــــــــــــ . (بی‌تا). ایستگاه ۷. بی‌جا.
سلاجقه، پروین. (۱۳۸۰). صدای خط‌خوردن مشق. تهران: معین.
شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (۱۳۶۴). ادبیات کودکان. تهران: اطلاعات.