پسامدرنیسم و بوطیقای داستان کودک: تحلیلی روایت شناسانه از داستان "آقارنگی و گربه ناقلا " از فرهاد حسن زاده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه هرمزگان

2 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان

چکیده

ادبیات کودک، خصوصا ژانر داستان، طی سالیان گذشته از قالب‌ها و باورهای کلاسیک و ازپیش تعیین‌شده خود فاصله گرفته، وجوه روایتمندی این آثار رانیزدستخوش تغییر و تحول ساخته‌است. دراین میان تلاش نویسندگان کودک برای همراهی با تحولات ساختاری- محتوایی شکل‌یافته در ادبیات و همگام با تحولات اجتماعی ازیک‌سو و تبدیل مخاطب منفعل کودک به خواننده‌ای فعال ازسوی دیگر، به خلق داستان‌های پسا‌مدرن انجامیده‌است. داستان "آقارنگی و گربه و ناقلا" ازجمله داستان‌های کودک از فرهادحسن‌زاده است که توانسته باورهای عامیانه درباره داستان کودک را به‌چالش بکشد و با استفاده از ویژگی‌های روایی پسا‌مدرن، علاوه برحفظ باورپذیری متن برای این‌دسته از مخاطبان، ذهن او را به پرسش دربرابر واقعیت‌های پذیرفته‌شده از داستان و جهان فرا‌خواند. بهره‌گیری از ویژگی‌هایی همچون راوی متکثر و اقتدارشکن، فراداستان، تلفیق سبک‌ها و ژانرها و فرجام متکثر ازجمله ویژگی‌های پسامدرنیستی اثرموردنظر است که درکنار تصویرگری هماهنگ با متن در پژوهش پیش‌رو بدان پرداخته‌شده‌است. براین‌اساس برخورداری از صدای راوی کودک دربرابر راوی دانای کل بزرگسال وهمچنین استفاده از تکینک‌هایی چون هوش‌آزمایی و دعوت به‌همکاری کودک درجهان متن درکنار پایان‌بندی نامعین و متکثر با هدف تأکیدهرچه بیشتر برداستانی‌بودن ، خواننده را به تلاشی خلاقانه و فعال برای پاسخ‌گویی به پرسش‌های ذهنی خود فرامی‌خواند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Post-Modernism and Poetics of the Children's Fiction: A Narratological Analysis of Mr. Painter and the Naughty Cat by Farhad Hassanzadeh

نویسندگان [English]

  • Faramarz Khojasteh 1
  • Atefeh Nikkhou 2
1 Hormozgan University
2 Hormozgan University
چکیده [English]

 
 

Khojaste* A. Nik khou**

Hormozgan University
Abstract
Children Literature, especially fiction, has moved away from its classical pre-determined forms and beliefs during the recent years; it has already changed and evolved the narrative aspect of these works. Meanwhile, the efforts of authors of children's fiction along with the structural-content evolutions in literature from one side, and social developments from the other side, as well as transformation of the passive child into an active reader, all have led to Post-modern stories. The story of Mr. Painter and the Naughty Cat written by Farhad Hassanzadeh has challenged the common beliefs about children’s stories; using Post-modernist narrative properties he has not only kept the context believable for the child addressees but also makes them the accepted realities about both stories and the world. Using the Post-modernism properties such as multi and non-singular narrator, metafiction, styles and genres assimilation, and multi-ending are some of the properties of the addressed work which are studied along with pictures in harmony with the text in the current research. Thus putting the child narrator’s voice against the omniscient adult narrator challenging the adult narrator’s authoritative narration. Furthermore, using techniques like quizzes and inviting the child to cooperate in the world of context yet emphasizing the fictional aspect of the book invites the reader to answer questions more creatively and actively.
 
 
 
* Assistant Prof of Persian Language and Literature, faramarz.khojasteh@gmail.com
** PhD Candidate of Persian Language and Literature, atefe.nikkhoo@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Post-Modernism Literature
  • Metafiction
  • Poetics of the Children Fiction
  • Mr. Painter and the Naughty Cat
اخوت، احمد. (۱۳۷۱). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
برتنس، هانس. (۱۳۹۱). مبانی نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
پاشایی، روشنک. (۱۳۸۸). «فراداستان، زبان انگیزش تفکر در ادبیات کودک ایران؛ بررسی سه اثر از فرهاد حسن‌زاده». مجله‌ی نقد زبان و ادبیات خارجی، ش۲، صص۱-۱۷. 
پاینده، حسین. (۱۳۸۳). مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان. تهران: روزگار.
ـــــــــــــ. (۱۳۸۶). «رمان پست‌مدرن چیست؟؛ بررسی شیوه‌های روایت در رمان آزاده‌خانم و نویسنده‌اش». ادب‌پژوهی، ش۲، صص۱۱-۴۸.
ـــــــــــــ. (۱۳۹۰). داستان کوتاه در ایران. ج۳، تهران: نیلوفر.
حسن‌زاده، فرهاد. (۱۳۹۲). آقارنگی و گربه‌ی ناقلا یا این‌جوری بود که اون‌جوری شد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سالزبری، مارتین. (۱۳۸۷). تصویرگری در کتاب کودک (خلق تصویر برای کتاب). ترجمه‌ی شقایق قندهاری، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان. 
سجودی، فرزان و فائزه رودی. (۱۳۸۹). «بررسی تحول روایت؛ از روایت کلاسیک تا روایت پست‌مدرن». جستارهای زبانی، ش۴، صص۱۵۵-۱۷۱.
تدینی، منصوره. (۱۳۸۸). پسامدرنیسم در ادبیات داستانی ایران؛ مروری بر مهم‌ترین نظریه‌های پسامدرنیستی و بازتاب آن در داستان معاصر ایرانی. تهران: علم.
تسلیمی، علی. (۱۳۸۴). «مدرنیسم از نظریه تا داستان». کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش۴۹، صص۵۶-۶۱.
تکر، دبورا کوگان و جین وب. (۱۳۹۱). درآمدی بر ادبیات کودک از رمانتیسم تا پست‌مدرنیسم. ترجمه‌ی مؤسسه‌ی خط ممتد اندیشه، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
کریمی، فرزاد. (۱۳۹۱). روایتی تازه بر لوح کهن؛ تحلیل روایت در شعر نو ایران. تهران: قطره.
لاج، دیوید. (۱۳۸۶). نظریه‌ی رمان از رئالیسم تا پسامدرنیسم. ترجمه‌ی حسین پاینده، تهران: نیلوفر.
لوته، یاکوب. (۱۳۸۶). مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما. ترجمه‌ی امید نیک‌فرجام، تهران: مینوی خرد.
مک‌کافری، لرد. (۱۳۸۱). «ادبیات داستانی پست‌مدرن». در: ادبیات پسامدرن. تدوین و ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
وارد، گلن. (۱۳۹۳). پست‌مدرنیسم. ترجمه‌ی قادر فخررنجبری و ابوذر کرمی، تهران: ماهی.
وو، پاتریشیا. (۱۳۹۰). فراداستان. ترجمه‌ی شهریار وقفی‌پور، تهران: چشمه.
Nikolajeva, Maria. (2003). “Beyond the grammer of story or how can children's literature criticism benefit narrative theory?”. Children's Literature Association Quarterly Journal, V. 28, N. 1, pp. 5-16.
---------------------- (2004). “Narrative theory and children's literature”. In: International companion Encyclopedia of children's literature. New York and Canada: Routledge. PP.166-179.
---------------------- (2006). How Picture Books Work. Great Britain:  Routledge.