گفتمان قدرت و ساز و کارهای تکنولوژی انضباطی مطالعه موردی: قصه های مجید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه گیلان

چکیده

چکیده:
قدرت را نباید به یک ساختار یا نهاد واحد تقلیل داد. قدرت فرایندی است، که در همة مناسبات و در ظریفترین سازوکارهای تبادل اجتماعی جریان دارد و بر آنها تأثیر میگذارد؛ قدرت با تولید گفتمان، ایجاد لذت میکند و با صورتبندیهای معرفتی ـ زبانی، نظامهای فکری و حقیقت خلق میکند و پروژة سوژهشدگی را اجرایی مینماید. گفتمان قدرت با مفصلبندی گزارههای خود در پیکرة جامعه، در پیوندی انداموار با مراقبتهای سلسلهمراتبی، نوعی دیدهبانی قدرت را شکل میدهد.این جستار با تکیه بر اندیشههای میشل فوکو، ـ در بافت قدرت مدرن و گفتمان قدرت ـ به تحلیل چگونگی کارکرد و نقش قدرت انضباطی در نهاد مدرسه، که مکان مناسبی برای اعمال تکنولوژی انضباطی است، میپردازد و با تحلیل «قصههای مجید» هوشنگ مرادی کرمانی، نشان میدهد، که چگونه گفتمان قدرت با استراتژیهای خاص زبانی و با چیدمان گزارهها و تکرار و تثبیت ٱنها در ساختار سلسلهمراتبی(مدیر، ناظم، معلم و بیبی، مادربزرگ مجید) به مفصلبندی گزارههای خود میپردازد و درس ریاضی و همبستههای معنایی آن را در مرکز گفتمان قدرت انضباطی قرار میدهد.
تکنولوژی انضباطی با اصل رؤیتپذیری هم امکان مجازات انضباطی(تعذیب، تنبیه و امتحان) را برای تربیت بدنهای رام و بهنجارسازی محقق میسازد و هم دانشآموزان را در ردههای ضعیف، زرنگ، باهوش، کودن و... شبکهبندی میکند(نگاه پایگانمند)، البته مجید به شگردهای مختلف در برابر فشار گفتمانی، مقاومت میکند و گفتمان قدرت نیز از این مقاومتها و سریپچیها استقبال میکند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Power Discourse and its Process in School Institution Case Study: Majid Stories by Hoshang Moradi Kermani

نویسنده [English]

  • Negin Binazir
Guilan University
چکیده [English]

Power Discourse and its Process in School Institution
Case Study: Majid Stories by Hoshang Moradi Kermani
 
N. Binazir*
Guilan University
Abstract
Power should not be reduced to one structure or single institution or merely its final forms i.e. state authority and law. Power is a process which flows in and influences all relations and the most subtle social interaction mechanisms. Power creates pleasure with the help of discourse and with lingual-epistemological formations creates thought systems and truth executing subjectification. Power discourse articulates its statements into the body of society forming a kind of monitoring hierarchy. In this process power is hidden completely but imposes upon the subjects the visibility principle and being watched. This paper using Michel Foucault's views on modern power and power discourse analyzes the process and the role of disciplinary power in school institution, which is a suitable place for applying disciplinary technology. Analyzing Majid Stories by Hoshang Moradi Kermani, it is argued  how power discourse with its specific lingual strategies and by sorting statements and repetition and fixating them in a hierarchical structure (school principal, assistant principal, teacher, and Bibi, Majid’s grandma) articulates its statements and places math course and its semantically related issues in the center of disciplinary power discourse and not only pushes aside literature--Majid’s favorite course-- but also using the force of discourse makes Bibi and Majid to retreat. Disciplinary technology with visibility principle makes it possible to implement disciplinary punishment (abuse, punishment, and exam) in order to educate tame bodies; it also classifies students into weak, smart, bright, and stupid (hierarchical look). Of course authority of power discourse does not necessarily mean the absolute subjugation and submission of the subjects. Majid resists the pressure of discourse with different techniques and power discourse welcomes these resistances and refusals.
Keywords: .
 





* Assistant  Prof  of Persian Language and Literature, neginbinazir@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse
  • Power Process
  • Disciplinary Technology
  • School Institution
  • Majid Stories
  • Hoshang Moradi Kermani

مراجع

اکو، اومبرتو. (1386). «زبان، قدرت، نیرو». نقد ادبی نو. ترجمه‌ی بابک سیدحسینی. ارغنون4، 67-82. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بارث، لارنس. (1379). «میشل فوکو: تربیت کردن روح شخصی». متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، گردآوری راب استونز، ترجمه‌ی مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
بنتن، تد. (1379). «لویی آلتوسر: پیوند نظریه­پردازی اجتماعی و تعهد سیاسی». متفکران بزرگ جامعه­شناسی، ترجمه‌ی مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
خالقی، احمد. (1385). قدرت، زبان، زندگی روزمره در گفتمان فلسفی- سیاسی معاصر. تهران: گام نو.
دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل. (1385). میشل فوکو؛ فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک. ترجمه‌ی حسین بشیریه، تهران: نی.
سلطانی، علی اصغر. (1384). قدرت، گفتمان و زبان: سازوکار جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران. تهران: نی.
ضیمران، محمد. (1387). میشل فوکو: دانش و قدرت. تهران: هرمس.
فاضلی، فیروز؛ نیکویی، علیرضا و نقدی، اسماعیل. (1392). «رهیافت میان فرهنگی به گیاه و درخت در اساطیر و ادبیات». فصل‌نامه ادب­پژوهی، شماره 23، صص 9-34.
فوکو، میشل. (1385). «سوژه و قدرت»، میشل فوکو؛ فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک. ترجمه­ی حسین بشیریه، صص 343-365. تهران: نی
ـــــــــــ.. (1388). مراقبت و تنبیه: تولد زندان. ترجمه‌ی نیکوسرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.           
ـــــــــــ . (1389). دیرینه­شناسی دانش. ترجمه‌ی عبدالقادر سواری، تهران: گام نو.
فیسک، جان. (1386). «فرهنگ و ایدئولوژی». ارغنون،20، فرهنگ و زندگی روزمره(2). ترجمه‌ی مژگان برومند، صص 117-126. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مردای کرمانی، هوشنگ. (1388). قصه­های مجید. تهران: معین.
میلر، پیتر. (1384). سوژه، استیلا، قدرت. ترجمه‌ی نیکوسرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
میلز، سارا. (1392). گفتمان. ترجمه‌ی فتاح محمدی، زنجان: هزاره سوم.
هال، استوارت. (1386). غرب و بقیه: گفتمان و قدرت. تهران: آگاه.
یارمحمدی، لطف­الله. (1383). گفتمان­شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 05 بهمن 1395
  • تاریخ پذیرش: 22 اسفند 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار