واکاوی عنصر زبان در رمان شبی که جرواسک نخوانَد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

چکیده

شبی که جرواسک نخوانَد، نوشته‌ی جمشید خانیان، یکی از آثار برجسته در حوزه‌ی رمان نوجوان است که توجه بسیاری از منتقدان و خوانندگان را برانگیخته است. ازآنجاکه زبان، اصلی‌ترین ابزار نویسنده برای آفرینش متن ادبی است، در پژوهش پیش‌ِرو، زبان این رمان در سه سطح واژگانی، نحوی و بلاغی بررسی شده تا ویژگی‌های بنیادی آن شناسایی شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های زبانی این رمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: فراوانی فعل‌هایی که بر حرکت دلالت می‌کنند، دگرگونی ناگهانی ساخت فعل ماضی، ‌چیرگی ویژگی‌های صرفی زبان معیار بر گونه‌ی گفتاری آن، فراوانی جمله‌های کوتاه، جابه‌جایی ارکان جمله، تکرار برخی جمله‌ها، آهنگین‌بودن کلام، تقابل (برجسته‌ترین آرایه‌ی اثر)، توصیف و تصویر (پرشمارترین و آشکارترین آرایه)، نمادسازی و اقتباس. درنگ بر این ویژگی‌ها و جزئیات آن، نشان می‌دهد که بسیاری از آن‌ها در ساختار کلی رمان کارکردی مثبت دارند‌ و در پرداخت عناصر گوناگون داستان (موضوع، درون‌مایه، شخصیت، فضا و...) اثرگذار بوده‌اند. این ویژگی‌ها گویای توجه نویسنده به اهمیت زبان در بهبود کیفیت اثر و انتقال بهتر اندیشه است و می‌تواند یکی از عوامل توجه منتقدان گوناگون به داستانی با موضوع تکراری جنگ و برگزیده‌شدن این رمان در چندین جشنواره‌های باشد.
واژه‌های کلیدی: جمشید خانیان، جنگ، رمان نوجوان، شبی که جرواسک نخواند، زبان.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Language in The Night that Cricket Won’t Sing by Jamshid Khanian

نویسندگان [English]

  • Samaneh Asadi 1
  • kavoos hassanli 2
1 Shirazu University
2 shiraz university
چکیده [English]

The Night that Cricket Won’t Sing, written by Jamshid Khanian, is one of the most outstanding works in the field of teen novel that has attracted the attention of many critics and readers. Since language is the author's main tool for creating literary texts, in this research, language of the novel is studied at three lexical, syntactic, and rhetorical levels to identify its fundamental characteristics. Among the most important linguistic features of this novel are: high frequency of verbs implying movement, sudden transformation of the structure of past verbs, dominance of the tense features of standard language on its spoken form, high frequency of short sentences, changing of sentence clauses, repetition of some sentences, melodious language, contrast (the most prominent figure of the work), description, imagery (the most numerous and most revealing figure), symbolization and adaptation. Focusing on these features and their details show that many of them have positive effects on the overall structure of the novel and have influenced the development of various elements of the story (subject, theme, personality, space, etc.). These features imply the author's attention to the importance of language in improving the quality of the work in order to transfer ideas better. and can be one of the factors of various critics’ attraction to the repetitious story of war and the selection of this novel in several festivals.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Jamshid Khanian
  • war
  • teen novel
  • The Night that Cricket Won’t Sing
  • language
اقبال‌زاده، شهرام. (۱۳۸۳). «رمان‌های نوجوانان و قصه‌های فولکلوری؛ نگاهی به برخی رمان‌های برگزیده‌ی مهرگان نوجوان». فرهنگ مردم، شماره‌ی۱۰‌، صص۱۲۶-۱۳۳.
انصاریان، معصومه. (۱۳۹۰). «گردبادی از تبعیض، خرافه‌پرستی و خشونت». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی۱، پی‌درپی۵۲، صص۹۷-۱۰۲.
باقری، نرگس. (۱۳۹۳). «بینامتنیت در فراداستان قلب زیبای بابور نوشته‌ی جمشید خانیان». مطالعات ادبیات کودک،سال۵، شماره‌ی۲، پی‌درپی۱۰، صص۱-۲۴.
پارسایی، حسن. (۱۳۸۳). «خاطره‌ای که داستان شد». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی۳، پی‌درپی۸۷، صص۹۷-۱۰۱.
جرجانی، عبدالقاهر. (۱۳۸۳). دلایل الاعجاز. ترجمه‌ی سیدمحمد رادمنش، اصفهان: انتشارات شاهنامه‌پژوهی.
جندقی، یغما.(۱۳۶۷).مجموعه‌آثار یغمای جندقی. به‌تصحیح سیدعلی آل‌داوود، تهران: توس.
حافظ، شمس‌الدین‌محمد. (۱۳۷۷). دیوان حافظ. تهران: جاویدان.
خانیان، جمشید. (۱۳۸۵). شبی که جرواسک نخواند. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

سجادپور، مریم. (۱۳۹۰). «اضطراب؛ علائم، علل و درمان آن». دست‌یافتنی در http://article.tebyan.net تاریخ بازیابی ۱۴/۳/۱۳۹۶.

سعدی، مصلح‌بن‌عبدالله. (۱۳۸۰). کلیات سعدی. به‌‌کوشش کمال اجتماعی جندقی، تهران: سخن.
سیدآبادی، علی‌اصغر. (۱۳۹۰). «حکایت‌نویس مباش!؛ چند نکته‌ی پراکنده درباره‌ی دنیای منسجم داستانی یک نویسنده». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی۱، پی‌درپی۵۲، صص۸۴-۸۸.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۷۷). آواز باد و باران؛ برگزیده‌ی شعرها. تهران: چشمه.
شیخ‌رضایی، حسین و همکاران. (۱۳۸۹). «رشد اخلاقی کودک و ادبیات داستانی به‌همراه بررسی آثار داستانی جمشید خانیان ازمنظر رشد اخلاقی». تفکر و کودک، شماره‌ی۱، صص۳۷-۶۷.
شهیدی، مجتبی. (۱۳۸۸). «آشنایی با تیک‌های عصبی». ماهنامه‌ی تازه‌های تندرستی مغز و اعصاب و سر و صورت، شماره‌ی۷، صص۲۱-۲۳.
فتوحی، محمود. (۱۳۹۲). سبک‌شناسی؛ نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: سخن.
لونگینوس. (۱۳۷۹). در باب شکوه سخن. ترجمه‌ی رضا سیدحسینی، تهران: نگاه.
نعیمی، زری. (۱۳۸۳). «تولد داستان دفاع مقدس». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی۴، پی‌درپی۸۸، صص۳۹-۴۵.
وردانک، پیتر. (۱۳۸۹). مبانی سبک‌شناسی. تهران: نی.
هدایت، صادق. (۱۳۸۴). سه قطره خون. تهران: معین.