بررسی و طبقه بندی تصاویر مربوط به مفهوم خدا در شعر کودک (براساس طبقه بندی ایماژهای سه گانه تخیلی- واقعی، تخیلی-کنشی و توصیفی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهرکرد

2 مربی کانون پرورش فکری

چکیده

کودکان تصویر متفاوتی از خداوند در ذهن دارند و همواره نسبت به شناخت او کنجکاو هستند. این کنجکاوی اغلب به صورت پرسش‌های مداوم خود را نشان می‌دهد. آن‌ها به دنبال تصویری روشن و اقناع کننده درباره مفهوم خداوند هستند. ادبیات به عنوان یک رسانه می‌تواند کودک را در این شناخت یاری دهد. شاعران کودک هر کدام به سبک خاص خود تصویری از خداوند ارائه کرده‌اند. هدف این پژوهش بررسی و نقد تصویر خداوند در شعر کودک است. روش تحقیق به صورت تحلیل محتواست. در این پژوهش مواردی مانند؛ بسامد القاب و عناوین خداوند، طبقه بندی نوع ایماژها و بسامد اشعار مربوط به مفهوم خداوند بررسی شده‌اند. از میان 30 شاعر (9 زن و 21 مرد) و 120 اثر، تنها در 40 قطعه شعر به مفهوم خداوند پرداخته ‌شده که اغلب تکراری و کلیشه‌ای هستند. در میان پدیده‌ها، بیشتر از زیبایی‌های طبیعت به عنوان نشانه‌هایی برای خداشناسی بهره گرفته‌اند. اکثر اشعار مربوط به خدا در شعر کودک، بر موضوعات حاشیه‌ای متمرکزند و کمتر مشاهده شده که شاعر مستقیما با خدا گفت‌وگویی داشته باشد یا دست به ستایش شاعرانه‌ی او بزند. ایماژهای دسته‌ی اول (ایماژ‌های توصیفی) در مقایسه با ایماژهای واقعی- تخیلی و تخیلی- کنشی بسامد بیشتری داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Images of God in Children's Poetry

نویسندگان [English]

  • Sajad Najafi Behzadi 1
  • Jahangir Safari 1
  • Masoumeh Mehri 1
  • Ziba Alikhani 2
1 Shahre Kord University
2 kanoun
چکیده [English]

Children visualize different images of God and they are always curious about knowing him. This curiosity often shows up in continuous questioning. They seek a clear and convincing image of the concept of God. Literature as a medium can help the child in this respect. Poets who write poetry for children each present an image of God in their own style. The purpose of this research was to study God's image in children's poetry. The research method was a content analysis one. In this study, the frequency of titles of God, the classification of the types of images and the frequency of poems related to the concept of God were examined. Among 30 poets (9 Females and 21 Males) and 120 works, only 40 poems were related to the concept of God, which were often repetitive and stereotyped. Among the topics, they used the beauty of nature as signs for theology. Most of the poems related to God approach the topic indirectly. The poet does not interact directly with God or praise Him poetically. There are more descriptive imagery than imaginative interactive imageries is these poems.
 
Keywords: God; Imagery; Children's Poetry; Natural Phenomenon.
 

مراجع

ابراهیمی شاهد، جعفر. (1365). باغ سبز شعرها. تهران: کانون پرورش فکری کودک و نوجوان.
استیونز، جان. (1387). «نقد و نظریه ادبیـات کـودک در ایـران: موقعیت‌ها، ویژگی­هـا و ضرورت­ها». ترجمه‌ی اسماعیل حسینی، در: دیگرخوانی­های ناگزیر، به کوشش مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودک و نوجوان.
اسلامی، مریم. (1385). صدای بال لک لک­ها. تهران:کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
بکتاش، غلامرضا. (1385). رونویسی از بهار. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــ (1391). با دو چشمم می­چشم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
حاجی نصرالله، شکوه. (1384). «چگونگی طرح مفاهیم انتزاعی در ادبیات کودک». پژوهشنامه کودک و نوجوان، دوره‌ی 11، شماره‌ی 41، صص 62-75.
حداد، حسین. (1381). درباره ادبیات و هنر دینی. تهران: نیستان.
حسینی، محمدحسن. (1384). کلاس بهار. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ (1385). شعر دعا (مجموعه شعر شاعران). تهران: کانون پرورش فکری کودک و نوجوانان.
خدادوست، احمد. (1391). خدا رنگ گلابی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــــ (1391). تنها خدا فهمید. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
خوشبخت، فریبا، مزیدی، محمد. (1383). «بررسی شکل­گیری مفهوم خدا در کودکان ایرانی». همایش مبانی نظری و روان‌سنجی مقیاس­های دینی. صص 21-39.
 رحماندوست، مصطفی. (1376). چشمه­ی نو. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
 رحیمیان، سعید؛ جباره، عظیم؛ سودابه، شکرالله‌زاده.(1389). «مفهوم کودکانه خدا در شعر معاصر ایران و امریکا». فلسفه دین، دوره‌ی 7، شماره‌ی 8، صص 133-160.
 رسول‌زاده، کاظم و همکاران. (1386). «بررسی قدرت پیش‌بینی‌کنندگی خصوصیت ادراکی کودکان دبستان بر درک آنها از مفهوم خدا». مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه الزهرا، دوره‌ی 3، شماره‌ی 4، صص 2-18.
رهنما، شاهین. (1392). غم­های قلابی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
زارعی، احمد. (1375). یک قطعه آسمان. تهران: کانون پرورش فکری.
ساروخانی، باقر. (1386). روش­هایتحقیقدرعلوماجتماعی. تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سلاجقه، پروین. (1385). از این باغ شرقی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سیدرضایی، طاهره و حسنی، طاهره. (1390). «تعاملی در سطح فکری شعر کودک ­و نوجوان». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دوره‌ی4، شماره‌ی4، پیاپی14، صص 155-177.
شعبان‌نژاد، افسانه. (1385). بابا و باران. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شعبانی، اسدالله. (1385). رنگین کمان کودکان. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شهابی، طاهره. (1391). شبیه صبح خرداد. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
علا، افشین. (1377). نسیم دختر باد. تهران: قدیانی.
کشاورز، ناصر. (1376). بوی گردوهای کال. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــ (1377). میوه­هایشان سلام، سایه­هایشان نسیم. تهران­: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
ــــــــــــــ (1378). باغ رنگارنگ آواز قشنگ. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
ــــــــــــــ (1393). قد سر سوزن. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
لطف‌الله، داود. (1379). کاش باران می­شدم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ماهوتی، مهری. (1385). نماز چشمه پاکی­ها. کانون پرورش فکری کودک و نوجوان.
نعمت‌اللهی، فرامرز. (1389). ادبیات کودک و نوجوان. تهران: مدرسه.
هاشم‌پور، مریم. (1390). میو میو تشکر. تهران: کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان.
ـــــــــــــ (1393). یک قوری پر از قور. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
هاشمی، منیره. (1394). کفشی به رنگ کفش دریا. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 اسفند 1395
  • تاریخ بازنگری: 13 خرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار