بررسی عنصر زبان و ویژگی‌های آن در اشعار کودک و نوجوان «مهدی آذریزدی»

جلالی پندری, یداله; دهقان دهنوی, زهرا

doi:10.22099/jcls.2013.557

بررسی عنصر زبان و ویژگی‌های آن در اشعار کودک و نوجوان «مهدی آذریزدی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه یزد

10.22099/jcls.2013.557

چکیده

ادبیات کودک در ایران، با نام مهدی آذریزدی (1380-1388ه.ش) نویسنده و باز‌نویس توانای حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان عجین است. نویسنده‌ای که آثار منثور او شهرت و قبول عام یافته‌اند. سروده‌های آذر یزدی برای مخاطبان کودک و نوجوان از دیدگاه تقدم زمانی و استفاده از ساده‌نویسی قابل بررسی‌اند. او در خلق آثار خود به مفاهیم اندرزی و آموزشی توجه داشته و مفاهیم مورد نظر خود را با زبان ساده‌ی شعر به مخاطب عرضه کرده است. تحقیق حاضر که به روش تحلیل محتوا و با هدف تبیین و بررسی عنصر زبان و میزان تاثیر گذاری ادبیات منظوم و تعلیمی صورت گرفته است، به بررسی کتاب هشت بهشت آذریزدی می‌پردازد. در کتاب مذکور که حاوی هشت منظومه از آذریزدی است، با زبانی سالم و به دور از اشکالات و اشتباه‌های زبانی روبه رو می‌شویم؛ هرچند در میان برخی شعرها گاه به کلمات و عباراتی برمی‌خوریم که ممکن است مناسب فهم کودکان و نوجوانان نباشد. استفاده از ضرب‌المثل‌ها و واژه‌های عامیانه باعث صمیمی شدن لحن شعرهای آذر یزدی شده است و اوزان اشعار مزبور هرچند از میان اوزان نشاط‌انگیز انتخاب نشده‌اند، اما در دسته‌ی اوزان پر کاربرد شعر کودک و نوجوان قرار دارند. در این اشعار صنایع ادبی به کار رفته اندک است و آذریزدی در اشعار خود بیش‌تر به ابلاغ پیام‌های اندرزی توجه داشته و کمتر به زیبایی‌های ادبی و هنری پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20088647.1392.4.1.4.4

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Language of Poetry and its Characteristics in Literature for Children (Case study of Mahdi Azar Yazdi`s Poetical Works).

نویسندگان [English]

Yadollah Jalali Pandari
Zahra Dehghan Dehnavi

Yazd University

چکیده [English]

Dehghan Dehnavi* Y. Jalali Pandari**

Yazd University

Abstract
Mahdi Azar Yazdi (1300-1388) is a famous writer in the field of children`s literature. He is one of the early writers for children so his poetry is analyzed to evaluate his use of language. In writing his poetry he has focused on education and didactic topics presenting his ideas in a simple language. In his Hasht Behesht (Eight Heavens) which consists of eight poems, one is faced with a simple language with no literary complexities. However, he uses some words and expressions which might be difficult for a child to understand. Azar Yazdi's use of idioms and vernacular language has made him popular amongst his readers, both young and old, though this poems lack both an energetic rhythm and a variety of literary elements. Azar Yazdi does not use a complex figurative language; instead his main focus has been more on instruction and less on the beauty and the artful use of language.

* M.A. in Persian Language & Literature , Zahra.Dehghan.D@gmail.com
** Associate prof of Persian Language & Literature, Jalali@yazduni.ac.ir

کلیدواژه‌ها [English]

Key words: Mahdi Azar Yazdi
"Hasht Behesht"
children's literature
language of poetry

مراجع

آذریزدی، مهدی. (1351). قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن (مجموعه کامل ده جلد در یک کتاب). تهران: اشرفی.

ــــــــــــــ. (1375). «تابستان‌های نوجوانی». مهدی آذریزدی، زندگی و آثار، به کوشش مجلۀ سورۀ نوجوانان، تهران: حوزۀ هنری، صص 53-59.

آهی(ایمن)، لیلی و دیگران. (1356). گذری در ادبیات کودکان. تهران: شورای کتاب کودک.

ابراهیمی، نادر. (1353). فارسی‌نویسی برای کودکان. تهران: سازمان همگام با کودکان و نوجوانان به سرمایه‌ی مؤسسه‌ی انتشارات ایران کتاب.

بابایی، رضا. (1387). «فواید و قواعد ساده نویسی». پژوهش و حوزه، سال 9، شماره‌ی 33، صص 182-211.

جلالی، مریم. (1389). «اوزان عروضی در شعر کودک». کتاب ماه کودک و نوجوان، سال 14، شماره‌ی 159، صص79-82.

دهخدا، علی‌اکبر. (1373). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.

رحماندوست، مصطفی. (1364). قصه‌گویی، اهمیت و راه و رسم آن. تهران: ارشد، چاپخانه سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

رهگذر، رضا. (1366). و امّا بعد ... (چند و چونی در ادبیات کودکان و نوجوانان). تهران: حوزه‌ی هنری.

سرامی، قدمعلی. (1383). پژوهشی در شعر کودک. مقدمه‌ی منوچهر علی‌پور، تهران: تیرگان، صص 9-30.

سلاجقه، پروین. (1387). از این باغ شرقی(نظریه‌های نقد شعر کودک و نوجوان)، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

سلطان‌القرایی، صادق. (1384). ادبیات کودکان و نوجوانان و هویت فرهنگی. تهران: دردانه.

شجری، رضا. (1384). بررسی و تحلیل ادبیات کودکان در ایران. تهران: عیاران.

شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1345). اصول ادبیات کودکان. تهران: موسسه مطبوعاتی سروش.

ـــــــــــــــــ . (1374). اصول ادبیات کودکان. تهران: سروش.

عریان، سعید. (بهار1377). «کتابت در ایران پیش از اسلام». فصلنامه‌ی کتاب، شماره‌ی 33، صص7-13.

علی‌پور، منوچهر. (1383). پژوهشی در شعر کودک. تهران: تیرگان.

فروغی، محمّدعلی. (1389). آیین سخنوری. تهران: سرایش و صدای معاصر.

قاسم‌نژاد، علی. (1376). «عنوان داستان». فرهنگنامه‌ی ادبی فارسی، به سرپرستی حسن انوشه. تهران: سازمان چاپ و انتشارات، ج2، صص996-997.

قزل‌ایاغ، ثریا. (1383). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

کیانوش، محمود. (1355). شعر کودک در ایران. تهران: آگه.

ــــــــــــــ. (1350). زبان چیزها. تهران: رز.

محجوب، محمّدجعفر. (1356). انتخاب و انطباق منابع ادب فارسی برای تدوین کتاب‌های کودکان و نوجوانان. تهران: شورای کتاب کودک.

محمّدی، محمّدهادی و زهره قایینی. (1381). تاریخ ادبیات کودکان ایران. ج1، تهران: چیستا.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ .(1380). تاریخ ادبیات کودکان ایران. ج4، تهران: چیستا.

ــــــــــــــــــــــــــــــ. (1383). تاریخ ادبیات کودکان ایران. ج5، تهران: چیستا.

موسویان، انسیه. (1389). «قالب شعر کودک و نوجوان». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 159، صص53-58 .

هاشمی نسب، صدیقه. (1371). کودکان و ادبیات رسمی ایران. تهران: سروش.

یمینی‌شریف، عباس. (1372). «شعر کودک و نوجوان». مندرج در 17مقاله درباره‌ی ادبیات کودکان، تنظیم‌کننده: معصومه سهراب (مافی)، تهران: شورای کتاب کودک، صص 152-169.