بررسی میزان همسانی و ناهمسانی سلیقه‌ی کودکان و سلیقه‌ی داوران و منتقدان بزرگ‌سال کودک در گزینش کتاب‌های برتر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان

چکیده

بررسی میزان همسانی و ناهمسانی سلیقهی کودکان و سلیقهی داوران و منتقدان بزرگ‌سال کودک در گزینش کتاب‌های برتر*
 
ناصر نیکوبخت*
سمیه رضایی**
 
چکیده
صاحب‌نظران، منتقدان و داوران ادبیات کودک هرساله در جشنواره‌های گوناگون اقدام به انتخاب و معرفی آثار برگزیده می‌کنند؛ اما آیا انتخاب آنان با سلیقه‌ی کودک هم سازگار است؟ تاکنون هیچ پژوهش علمی شایسته‌ای در پیوند با این موضوع صورت نگرفته است. ازآنجاکه کانون پرورش فکری کودکان هر چند سال یک‌بار اطلاعات خود را به‌روز می‌کند؛ می‌توان به آثار پرخواننده یا به‌عبارتی پرخواننده‌ترین آثار کودک از سال 1385 تاکنون دست یافت. سؤال روشن تحقیق حاضر این است: آیا کتاب‌های کودک که از سوی منتقدان و داوران به‌عنوان کتاب‌های برتر، انتخاب شده‌اند، همان‌هایی هستند که مخاطبان کودک هم پسندیده و به آن‌ها اقبال نشان داده‌اند؟ در این مقاله پس از استخراج پرخواننده‌ترین آثار کانون پرورش فکری در بازه‌ی ده‌ساله و سپس آثار برگزیده از دیدگاه مننتقدان بزرگ‌سال، به مقایسه‌ی‌ نتایج این دو گروه و نقد و بررسی آن پرداخته شده است. پس از بررسی و مقایسه‌ی‌ نمونه‌ی موردی، افزون‌بر دستیابی به معیارهای کودکان و منتقدان آثار کودکانه در سنجش و انتخاب کتاب کودک، نوع این معیارها آسیب‌شناسی گردیده است.
 
 
 
 
* استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس n_nikoubakht@modares.ac.ir 
** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان s.rezaee@cfu.ac.ir (نویسنده‌ی مسئول)
تاریخ دریافت مقاله: 14/7/1399           تاریخ پذیرش مقاله: 6/7/1400
* این پژوهش با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cultural pathology of best-selling and selected children literature books (Evaluating the similar and different taste of children, juror and adult critics at selecting the best books) Case study: Members and publications of Children & Adolescence Pedagogy Institute of Iran.

نویسندگان [English]

  • Naser Nikoubakht 1
  • Somaye Rezaei 2
1 Professor of Persian language and literature ‎ Tarbiat Modares University
2 Assistant professor of Persian language and literature ‎ department of Teacher Training University
چکیده [English]

The pathology of selected and widely read books in children's literature
(the evaluation of similarity and dissimilarity of children's, reviewers', and adult critics' taste of child in the selection of superior books).
(Case study: Members and publications of Children Pedagogy Institute of Iran.)
Based on the previous studies, children's literature in Iran in the fourteen century AD has made progress both qualitatively and quantitatively, specifically in recent decades. Studying children's literature and assessing it in a comprehensive way is undoubtedly necessary. Experts, critics and reviewers in children's literature try to choose and introduce the selected works in various programs each year; but are their choices compatible with the taste of children and teenagers? No qualified scientific research has been done in line with this issue yet. The obvious question of the present study is: Are children's and teenager's books which have been chosen by critics and reviewers as superior, are the ones that are accepted by the audience that are children? If not, what is the problem?
In this research, after the extraction of widely read works of Children Pedagogy Institute in the mentioned period, and then the selected works from adult critics' perspective, the results of the two groups will be compared and discussed. After investigating and comparing the case studies, in addition to the achievement of the criteria of the assessment and selection of children's books by children and the critics of children’s books, there will be a pathology over the type of these criteria.
Aim: The general aim of this study is the pathology and recognition of the similarity and dissimilarity of children's, reviewers', and adult critics' taste of child in the selection of superior books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Selected
  • popular books
  • children and adolescents
  • festivals
  • homogeneity and inequality
احمدی، احمدرضا. (1384). روزی که مه بی‌پایان بود. تهران: شباویز.
ــــــــــــــــــ. (1395). اسب و سیب و بهار. تصویرگر: راشین خیریه، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
اخوت، احمد. (1392). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
استیگ، ویلیام. (1394). زرد و صورتی. ترجمه‌ی کلر ژوبرت، تهران: کانون پرورش فکری  کودکان و نوجوانان.
اش، فرانک. (1396). شب بخیر خرس کوچولو. ترجمه‌ی فاطمه ابطحی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
اورال، یالواچ (1395).  قلب مترسک. ترجمه‌ی محمدرضا مهرافزا، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
برجسته، لیساجمیله. (1385). افسانه کچل کفترباز. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
برک، لورا. (1399). روان‌شناسی رشد. ترجمه‌ی یحیی سیدمحمدی، ج1، تهران: ارسباران.
تقیان، رقیه. (1388). بررسی و تحلیل عنصر شخصیت در پرخواننده‌ترین آثار ادبیات داستانی کودکان (سالهای پس از انقلاب اسلامی). پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
تئوبالد، ژوزف. (1398). گوسفندی که می‌خواست بزرگ باشد خیلی بزرگ. ترجمه‌ی نورا حق‌پرست، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
جوکار، مرضیه. (1388). شماره تلفن بهشت. تصویرگر: تهمینه حدادی، تهران: شاهد.
حبیبی، حامد. (1387). بوقی که خروسک گرفته بود. تصویرگر: علیرضا گلدوزیان، تهران: علمی و فرهنگی.
حدادی، هدا. (1384). پسری که بلد بود بشمارد. تهران: شباویز.
ـــــــــــ. (1386). گلی و گورخر. تصویرگر: علی مفاخری، تهران: شباویز.
حری، ابوالفضل. (1392). روایت‌شناسی: راهنمای درک و تحلیل ادبیات داستانی. تهران: لقاءالنور.
حسام‌پور، سعید و همکاران. (1392). «بررسی دو داستان کودک از احمدرضا احمدی برپایه‌ی نظریه‌ی خواننده‌ی درون متن». ادب پژوهشی، شماره‌ی23، صص97-121.
خسرونژاد، مرتضی. (1387). دیگرخوانی‌های ناگزیر؛ رویکردهای نقد و نظریهی ادبیات کودک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــــ.(1388). مجموعه قصه بازی شادی. مشهد: آستان قدس رضوی.
دلانسه، میری. (1392). خشم قلمبه. ترجمه‌ی محمدمهدی شجاعی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
رحماندوست، مصطفی. (1378).  گرگ و خرگوش.  تهران: شباویز.
ژوبرت، کلر. (1388). کلوچه‌های خدا. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــ. (1394). در جست‌و‌جوی خدا. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــ. (1397). دعای موش کوچولو. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شکرآبی زاهد، حمیده. (1392). برگ‌های ماندگار؛ کتابشناسی کتاب‌های برنده‌ی کودکان و نوجوانان (1300-1390). تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شورای کتاب کودک. (1388). گزارش وضعیت ادبیات کودک و نوجوان و کتابشناسی توصیفی-تحلیلی. شورای کتاب کودک، تهران: کتابدار.
طائرپور، فرشته. (1371). ماجرای احمد و سارا. تصویرگر: مهرنوش معصومیان، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
علوی، سهیلا. (1382). تأملی دیگر در ادبیات کودک و نوجوان. تهران: یادواره کتاب.
فیستر، مارکوس. (1381). ماهی رنگین‌کمان و غار هیولاهای دریا. ترجمه‌ی سیده مرضیه شعاع هاشمی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
فولادوند، مرجان. (1386). ماه مهربان. تصویرگر: اکبر نیکان‌پور، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
قدیرمحسنی، عباس. (1384). پسری که گم شد. تهران: شباویز. گروه سنی ب و ج.
قزل‌ایاغ، ثریا. (1393). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن. تهران: سمت.
کستنر، اریش. (1387). وقتی که من بچه بودم. ترجمه‌ی سپیده خلیلی، تهران: چشم‌انداز.
کسرایی، سیاوش. (1346). بعد از زمستان در آبادی ما. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
کلهر، فریبا. (1392). سگی که قارقار می‌کرد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
لاریک، نانسی. (1366). چگونه بچه‌هایمان را به مطالعه تشویق کنیم. ترجمه‌ی مهین مهتاج، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
مستور، مصطفی. (1386). مبانی داستان کوتاه. تهران: مرکز.
مشهدی‌رستم، فاطمه. (1384). تاپ تاپ تاپ. تهران، شباویز.
ندبری، اینگر. (1384). وقتی آنا کوچولو سرما خورده بود. ترجمه‌ی فروغ جمالی، تصویرگر: لاسه ساندبری، تهران: پیک ادبیات.
ویلیس، جین. (1387). خفاش دیوانه. ترجمه‌ی معصومه انصاریان، تصویرگر: تونی راس، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
هافمن، اوتا. (1372). «آینده‌ی کتاب‌های کودکان، کودکان و دنیای کتاب‌های کودکان». انجمن اولیا و مربیان. صص 70-74.
یافا، مانوراما. (1388). چگونه برای بچه‌ها داستان بنویسیم؟. ترجمه‌ی مهرداد تهرانیان‌راد، تهران: سروش.
Arbuthnot, May Hill. (1964). Children and Books. Chicago: Scott Foresman and Company.