نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شهرام رفیعی ¹
• لیدا نامدار ²
• نصرت الله دین محمدی ³
• حسین آریان ⁴

¹ دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خدابنده، دانشگاه آزاد اسلامی، خدابنده، ایران.

² استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خدابنده،دانشگاه آزاد اسللامی، خدابنده، ایران.

³ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خدابنده، دانشگاه آزاد اسلامی، خدابنده، ایران.

⁴ دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

چکیده

منوچهر احترامی از قدیمی‌ترین و موفق‌ترین نویسندگان و سرایندگان ادبیات کودک و نوجوان ایران است که مجموعه‌ شعرهایش به‌ویژه مجموعه حسنی نگو یه دسته‌گل او پس از انقلاب اسلامی تا به امروز، با تیراژ چندمیلیونی همچنان یکی از محبوب‌ترین آثار شعر کودک به‌شمار می‌رود. با وجود اینکه عوامل گوناگونی در موفقیت و ماندگاری اشعار او مؤثر بوده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد کاربست طنز و شگردهای گوناگون آن نیز نقش مهمی در ماندگاری آثارش داشته‌باشد. طنز احترامی به دلیل جهان‌شمول بودن و سخن‌گفتن از جهان واقعی کودکان، در گام نخست با کشف‌ها و موقعیت‌های طنزآمیزی که دارد با کودک همراه گشته، ارتباط عاطفی عمیقی با او برقرار می‌سازد سپس با تکیه بر اندیشه و تخیل خاص کودکان، احساس لذت و هیجانی در وجود کودک برمی‌انگیزاند که تاثیر آن تا سال‌ها حتی یک عمر باقی می‌ماند. لذا هدف مشخص این جستار، بررسی تأثیر شگردهای طنز در موفقیت و ماندگاری شعرهای کودک او به روش کتابخانه‌ای و توصیفی تحلیلی است. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌دهد یکی از عوامل موفقیت و ماندگاری شعر احترامی این است که افزون بر استفاده از شگردهای طنز ملموس و خودکاری مانند جناس، تحامق، بدیهه‌گویی، استعاره، ایجاز، کوچک‌نمایی و ... از شگردهای دیگری که مختص خود اوست همچون نگرش ‌طنزآمیز، چرخش ‌طنز، شخصیت‌های طنزآمیز، طنز موجود در فرهنگ عامه بهره برده است. یافته‌ها همچنین نشان می‌دهد از میان همین شگردهای خاص احترامی، طنز در ادبیات عامه بیشترین بسامد را در اشعارش داشته‌است. نکته دیگر آن‌که احترامی عمدتاً با رویکرد سرگرمی، آموزشی و انتقادی طنز خود را پیش برده است.

کلیدواژه‌ها

• شعر کودک
• طنز موقعیت
• ماندگاری
• مجموعه‌ حسنی
• منوچهر احترامی

موضوعات

• ادبیات کودک و نوجوان ایران

عنوان مقاله [English]

Exploring the Role of Humor in the Success and Longevity of Manoochehr Ehterami's Children's Poetry with a Focus on the Hassani Poetry Collection

نویسندگان [English]

• Shahram Rafiei ¹
• Lida Namdar ²
• nosratollah dinmohammadi ³
• hosein Arian ⁴

¹ Ph.D. Student, Department of Persian Language and Literature, Khodabandeh Branch, Islamic Azad University, Khodabandeh, Iran.

² Assistant Professor of Islamic Azad University, Khodabandeh Branch, Khidabandeh , Iran

³ : Assistant Professor of Arabic Language and Literature Department, Khodabandeh Branch, Islamic Azad University, Khodabandeh, Iran.

⁴ Associatet Professor of Persian Language and Literature Department, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan ,Iran

چکیده [English]

Manoochehr Ehterami is one of the most prominent and successful writers and poets in Iranian children's literature. His poetry collections, particularly the *Hassani Nago Ye Dasteh Gol* series, have remained among the most beloved works in children's poetry since the Islamic Revolution, with millions of copies published. While various factors have contributed to the success and longevity of his poetry, the use of humor and its diverse techniques appears to play a significant role in preserving the appeal of his works. Ehterami's humor, due to its universality and its grounding in children's real-world experiences, initially engages children through humorous discoveries and situations, creating a deep emotional connection with them. It then stimulates joy and excitement by drawing on children's imagination and unique way of thinking, leaving a lasting impact that can endure for years or even a lifetime.

This study specifically aims to analyze the impact of humor techniques on the success and longevity of Ehterami's children's poetry, focusing on 17 poetry books from the 21-volume *Hassani* collection. The research is conducted through a descriptive-analytical method.The findings reveal that one of the key factors in the success and longevity of Ehterami's poetry is his use of tangible and automatic humor techniques such as puns, hyperbole, metaphors, conciseness, and more. Additionally, he employs unique humor techniques of his own, such as a humorous worldview, ironic twists, humorous characters, and humor rooted in folklore. Among these, humor derived from folklore has the highest frequency, while paradoxical humor has the lowest. Ehterami primarily uses humor with an entertaining, educational, and critical approach. His humorous poems consist of both surface and deeper layers: the surface layer is engaging and entertaining for children, while the deeper layers have a critical function by inspiring curiosity and inquiry in young readers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hassani Collection
• Children's Poetry
• Manoochehr Ehterami
• Longevity
• Situational Humor