نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضوهیئت علمی دانشگاه ولیعصر رفسنجان
چکیده
چکیده
در دورة مشروطه نظام آموزشی ایران برای کودکان، مکتب‌خانه‌ای بوده است. این نظام، روش ها، آیین‌ها و اهداف خاص خود را داشت و کودکان برای سواد آموزی از کتاب‌های مصوّری که بیشتر به صورت چاپ سنگی بود، بهره می بردند. ذوالفقاری و حیدری در کتاب سه جلدی «ادبیات مکتب‌خانه‌ای ایران» هفتاد متن مکتب‌خانه‌ای را از روی چاپ های سنگی آنها چاپ کرده اند که درآن ها کمابیش لغزش هایی در ضبط واژگان دیده می‌شود. در این مقاله نگارنده، بعضی از سهوهای جلد اول را که به متون منظوم مکتب‌خانه‌ای اختصاص دارد، بررسی و تصحیح می‌کند. روش تصحیح، مقابلة متن‌ها با نُسَخ چاپ سنگی است که تصاویرشان پس از هر قصّه‌ای آمده است. نتیجة حاصل از این پژوهش آن است که پاره ای از سهوها، متن را بی معنی و نامفهوم می‌سازد و تصحیح آنها ضرورت دارد زیرا خواندن این منظومه‌ها ، علاوه بر این که هنوز برای کودکان و نوجوانان ما، لذت بخش، آموزنده و سرگرم کننده است، در پژوهش‌های مرتبط با ادبیات کودک و تاریخچه و سیر تحوّل آن منبعی اساسی است و فلسفة نقل آنها در ادبیات مکتب‌خانه‌ای همین تواند بود. تصحیح انتقادی متون مکتب‌خانه‌ای تا امروز فراموش شده است و جای خالی چاپ‌های منقح آنها، در عرصة فرهنگ ایران احساس می‌شود.
کلید واژه ها: ادبیات مکتب‌خانه‌ای، تصحیح، قصّه، کودک، نسخ چاپ سنگی
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Neccessity of Textual Re-criticism of Maktabkhaneh (Traditional Religious School) Texts
نویسنده [English]
- Mokhtar Komaily
membe r of the academic staff, department of persian language , and literture, vali-e- Asr university of Rafsanjan
چکیده [English]
Neccessity of Textual Re-criticism of Maktabkhaneh (Traditional Religious School) Texts
Abstract
During the Constitutional Era in Iran, the educational system for children was centered on traditional maktabkhaneh (religious school) institutions. This system possessed its distinct methods, rituals, and objectives, with children learning literacy through illustrated books, predominantly produced via lithographic printing. In their three-volume work, the Iranian Maktabkhaneh Literature, Zolfaghari and Heydari (2012) transcribed seventy maktabkhaneh texts based on their lithographed editions, though these reproductions contain occasional errors in lexical transcription. This paper examines and textually criticize some of the oversights found in the first volume, which focuses on the maktabkhaneh poetic texts. The textual criticism methodology involves comparing these texts with their lithographs, accompanied by images following each narrative. The findings indicate that certain errors render the texts meaningless or incomprehensible, underscoring the necessity of their revision. Reading these poetic works remains enjoyable, educational, and entertaining for contemporary Iranian children and adolescents. Moreover, these texts serve as a fundamental resource for research on children’s literature, its historical development, and its evolution, reflecting the underlying philosophy of their inclusion in maktabkhaneh literature. To date, the textual criticism of maktabkhaneh texts has been overlooked; thus, the absence of revised editions is keenly felt within Iranian cultural sphere.
Keywords: Maktabkhaneh literature, textual criticism, narrative, children, lithographed manuscripts
کلیدواژه‌ها [English]
- Maktabkhaneh literature
- textual criticism
- narrative
- children
- lithographed manuscripts
)