مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز

کودک و نوجوان

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اطلاعات آماری نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

اقتباس مفهومی و نگارشی از شاهنامه در ادبیّات کودک و نوجوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
امروزه عملکردهای فرهنگی سبب شده است که  قلمرو ادبیّات کودک و نوجوان به سوی متون کهن ادبی کشیده شود. در این میان شاهنامه‌ی فردوسی، شاهکار کلاسیک زبان فارسی به عنوان پرکاربردترین متن ادبی کهن، وارد محدوده‌ی ادبیّات رسمی کودکان و نوجوانان ایران شده است. در این مقاله ضمن معرّفی انواع اقتباس مفهومی و نگارشی از شاهنامه در ادبیّات کودک و نوجوان، چگونگی کاربردهای آن نیز  بررسی شده است. این تحقیق نشان می‌دهد که بخش قابل ملاحظه‌ای از اقتباس‌های محتوایی در ادبیّات کودک و نوجوان، از نوع اقتباس بسته است و بازآفرینی، تلخیص، بازنگری و گزیده‌نویسی در انواع اقتباس محتوایی از شاهنامه، کاربرد کم‌تری دارد. در انواع اقتباس نگارشی از شاهنامه نیز پنج نوع، اقتباس معرّفی شده است که در این شیوه، بهترین و ساده‌ترین کاربرد، اقتباس از نظم به نثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual Adaptation of Shahnameh in Children's Literature

نویسندگان [English]

  • Maryam Jalali 1
  • Mahdokht Pour Khaleghi Chatroudi 2

1 Shahid Beheshti University

2 Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

 
 

Jalali*

Shahid Beheshti Unitersity of Tehran  
 

Pourkhaleghi**

Ferdowsi University of Mashhad
 
Abstract
In recent times, cultural practices have led children's literature into the domain of classical literature. Shahnameh as the most widely used classical masterpiece of Persian language has been introduced to Iranian children's literature. This paper discusses different adaptations of this classical epic for children and adolescents. This research shows that there are many varied and different types; however, the vast majority of adaptations are rewritings of the text. Reproductions, abridgment, revision and selective writing of the text of Shahnameh are not that frequent in comparison to other types. It is argued that adaption from verse to prose is the best and the easiest to do.
 
 
 
* Assistant Prof. of  Persian Language and Literature, jalali_1387@yahoo.com
** Prof. of  Persian Language and Literature, Dandritic2001@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Children’s literature
  • Conceptual Adaptation
  •   Shahnameh. 
مراجع
آرین، آرمان. (1383). پارسیان و من:  کاخ اژدها. تهران: موج.
ـــــــــــ. (1384). پارسیان و من: راز کوه پرنده. تهران: موج.
ـــــــــــ.. (1385). پارسیان و من: رستاخیز فرا می رسد. تهران: موج.
احمدی، حسین. (1369-70). «مثل اسب رستم». رشد نوآموز. اردیبهشت، شماره‌ی 8، ص25.
اخوان، محمدکاظم. (1383). «چنین گفت فردوسی پاکزاد» عجم زنده کردم بدین پارسی. کیهان بچّه‌ها. اردیبهشت، شماره‌ی 2385، صص18-20.
اسلین، مارتین. (1375). دنیای درام. ترجمه‌ی محمّد شهبا، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
باباخانی، خسرو. (1379). «رستم از شاهنامه رفت (داستان دنباله دار)»، کیهان بچّه‌ها، 2185، صص 34-37.
بابایی، کبرا، (1384)، «رستم و سهراب»، دوست کودک، آذر، شماره‌ی 312، ص 31.
بهار، مهرداد. (1373). رستم و سهراب برگرفته از شاهنامه‌ی فردوسی. تهران: زلال.
بهداد. (1373). سهراب نامه. تهران: مؤلف.
پایور، جعفر. (1380). شیخ در بوته. تهران: اشراقیه.
پروین‌گنابادی، محمود. (1309). افسانه هفت خوان رستم. مشهد: مطبعه نور.
جلالی، مریم. (1389). شاهنامه در ادبیّات کودک و نوجوان از مشروطه تا سال 1385. پایان‎نامه‌ی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد.  
دوگوهرانی، مهدی. (1373). سیاووش، مجموعه نمایشنامه. تهران: حوزه‌ی‌هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
سنجری، جمیله. (1384). نقد و بررسی آثار بازنویسی از شاهنامه، کلیله و دمنه، مرزبان نامه، منطق الطیر. برای کودکان و نوجوانان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
شجاعیان، علی. (1372). رستم و سهراب. تهران: بینا.
ص، الف. (1375). «آرش نگو که نمی‌توانی». سروش نوجوان (ویژه‌نامه). فروردین، شماره‌ی 9، صص 10-14.
صالحی، آتوسا. (1375). «سیمرغ و آدمیزاد». سروش نوجوان، اردیبهشت، شماره‌ی98، صص 23.
ــــــــــــــ (1376). قصه‌های شاهنامه-3: اسفندیار رویین تن. تهران: افق.
ــــــــــــــ (1378). قصه‌های شاهنامه-2: فرزند سیمرغ. تهران: افق.
ــــــــــــــ (1378).  قصه‌های شاهنامه-4: فرود وجریره. تهران: افق.
ــــــــــــــ (1378).  قصه‌های شاهنامه-5: بیژن و منیژه. تهران: افق.
ــــــــــــــ (1378). قصه‌های شاهنامه-6: بهرام و گردیه. تهران: افق.
ــــــــــــــ (1378).  قصه‌های شاهنامه-7: گردآفرید. تهران : افق.
«ضحّاک و فریدون». (1352). پیک دانش آموز. دوره8، شماره‌ی 15، صص 8-14.
طائب، محسن. (1385). «جامعه نوبر بنیاد ادبیات کهن». کتاب هفته، شماره‌ی 38، ص12.
فیّاض، محمدامین. (1376). قصّه‌های شاهنامه: سرگذشت رستم و برزو. تهران: همکلاسی.
قادری، نصرلله. (1386). آناتومی ساخت درام. تهران: نیستان.
«کرم جادو». (1364). کارتون، شماره‌ی10، صص5-6.
کریمزاد، مریم. (1384). بررسی بازنویس‌ها و بازآفرینی‌های شاهنامه برای کودکان و نوجوانان. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه یزد.
کسرایی، سیاوش. (1350). آرش کمانگیر. تهران: کانون پرورش فکری و نوجوانان.
کشاورزی آزاد، مرجان. (1379). یک تکه بلور. تهران: شباویز.
مسکوب، شاهرخ. (1384). ارمغان مور. تهران: نشر نی.
مشرف آزاد تهرانی، محمود. (1354). «بازآفرینی در ادبیات کودکان ایران». فصلنامه‌ی کانون پرورش فکری، شماره‌ی 3-4، صص 57-65.
مشهدی رستم، فاطمه. (1383). «فردوسی و مردم شهر کوچک». پوپک، آذر، شماره‌ی 125، صص4-8.
موسوی، رحیم. (1369). دو نمایشنامه: سرانجام یزدگرد سوم و دستفروش. تهران: کومش.
میرصادقی، جمال و میرصادقی، میمنت. (1377). واژه‌نامه‌ی هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز.
ناصری، محمد. (1383). «بعد از صحنه رستم و اسفندیار». کیهان بچه‌ها، اردیبهشت، شماره‌ی 2385، صص34-37.
وانوا، فرانسیس. (1379). فیلم‌نامه‎های الگو، الگوهای فیلم‎نامه. ترجمه‎ی داریوش مؤدبیان، تهران: سروش.
یوسفی، محمّدرضا. (1382). «جمشیدکی». به کوشش فصلنامه آموزشی و سرگرمی، زمستان، شماره‌ی 1، صص 12-14.
یونسی، ابراهیم. (1388). هنر داستان‌نویسی. تهران: نگاه.
Cartmell, D. and Whelehan, Imelda (eds). (1999). Adaptations: FromText to Screen, Screen to Text, London: Routledge.
Durvye, Catherine, (2001).Les Réécritures, Paris: EllipseS.
Freeman, m. (1993). Rewriting the sells. London: Rout ledge.
Harris. J. (2006).Rewriting how to do things with taxes. University press: Logan, Utah state.
Lang Cecil Y. Edgar F. Shannon, Jr. (1990). The Letters of Alfred Lord. Tennyson.Cambridge, Mass: Belknap Press.
Sanders, J. (2006). Adaptation and Appropriation.londen and new York :Routledge.
Samoyault, Tiphaine. (2001). Linterextualité, Mémoire de la literature, ourragepull, lié sous la direction de Henri Mittérand Nathan.
مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 2
بهمن 1392
صفحه 1-18
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 17 شهریور 1392
  • تاریخ پذیرش: 17 شهریور 1392
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار