بررسی اصلی ترین ویژگی های زبانی و تصویر آفرینی در اشعار رحماندوست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد

2 دانشگاه آزاد اسلامی ایران، واحد یزد

چکیده

مصطفی رحماندوست از شاعران شاخص و چند وجهی شعر کودک در ایران به شمارمی رود که اشعار وی از ویژگیهای سبک شخصی، به ویژه تصویر آفرینی برخوردار است. در این جستار کوشش می شود، پس از معرفی کوتاه زندگی، آثار و فعالیتهای ادبی و فرهنگی شاعر به شیوه توصیفی، تحلیلی و ارزیابی کمی، به اصلیترین ویژگیهای زبانی، تصویر آفرینی، شیوه روایی و واقع گرایی و بیان خاص شعر آیینی در بیست مجموعه شعر وی پرداخته شود، تصویر آفرینیهای وی بیشتر از طریق حس آمیزی و عناصر و واژگان مربوط به حس بینایی و شنوایی، متناقض نما، افعال و اصطلاحات محاوره ای، عامیانه و بومی، قیدهای ابداعی، نام گذاریهای جدید، انواع برجسته سازی و هنجار گریزی زبانی و موسیقی کلامی، به ویژه انواع تکرار و ایجاز و اطنابهای مناسب صورت می گیرد. مهارت در بیان روایی و قصه گویی با زاویۀ دید اول شخص، سوم شحص و تک گویی، متناسب با گروه های سنی «الف» و «ب» در بیشتر اشعارش دیده می شود.یکی دیگر از ویژگیهای وی، مهارت در شعر آیینی، به ویژه شعر عاشورایی کودک است. به طور کلی، واقع گرایی و ساده گویی و بهره گیری از عناصر زنده و توصیفات عینی، به ویژه رنگهای زرد و سیاه و بازیهای زبانی و ترکیبات بدیع و مناسب سن کودک را می توان از اصلیترین مختصات شعر وی دانست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Use of Language and Imagery in Rahmandoust’s Poetry

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Sadegh zadeh 1
  • Maryam Zare Bidaki 2
1 Islamic Azad University of Yazd
2 Islamic Azad University of Yazd
چکیده [English]

 
 

Sadeghzade* M. Zare Bidaki**

Islamic Azad University of Yazd
 
Abstract
Mostafa Rahmandust is a prominent   name among children’s poetry writers. In this study first a brief biography of Rahmandoust is provided followed by an analysis of features in twenty of his poetry collections.  It is argued that Rahmandoust frequently uses auditory and visual imageries and paradoxes as well of coining words, and using slangs in a musical way. Other features of his poetry are realistic portrayals, simple language, word play and objective narration of events. He uses both first person and third person point of view suitable for very young children.  He is also adept in writing ritual poetry, especially poems for Ashura.
 
 
 
 
* Assistant Prof. of  Persian Language and Literature, sadeghzadeh@iauyazd.ac.ir
** M. A. of Persian Language and Literature, zarehmaryam551@yahoo.com  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: children’s poetry
  •   Mostafa  Rahmandoust
  •   imagery
  • stylistic features
ابراهیمی، جعفر و همکاران. (۱۳۷۱). برگزیده‌ی شعر کودکان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۷۲). چکه چکه اشک. تهران: مؤسسه‌ی نشر و تحقیقات ذکر.
ــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۹). هیچ هیچ هیچانه. تهران: افق.
امین‌پور، قیصر. (۱۳۸۶). شعر و کودکی. تهران: مروارید.
الیوریوفراری، آنا. (۱۳۷۶). نقاشی کودکان و مفاهیم آن. ترجمه‌ی عبدالرضا صرافان، تهران: دستان.
حداد، حسین. (۱۳۷۱). گلچهر؛ چهره‌های معاصر ادبیات کودکان و نوجوانان. ج۱، تهران: قدیانی.
رجب‌زاده، شهرام. (۱۳۸۵). «دغدغه‌های قالب نو؛ حاشیه‌ای بر حاشیه‌ی شعری مصطفی رحماندوست». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان،ش۴۵تا۴۶، صص ۲۰۹ تا۲۱۴.
رحماندوست، مصطفی. (۱۳۶۹). هر پرنده قصه‌ای است؛ قصه‌ای شنیدنی است. تهران: خانه‌ی آفتاب.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۷۸). بابا آمد نان آورد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۷۹). فصل بهار، بنویس. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۱). دوستی شیرین است. تهران: مدرسه.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۲). درسی برای گنجشک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۴). پرنده گفت: به‌به. تهران: محراب قلم؛ کتاب‌های مهتاب.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۵الف). ترانه‌های نوازش. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۵ب). سه قدم دورتر شد از مادر. تهران: محراب قلم.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۶الف). اون چیه که؟ اون کیه که؟. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۶ب). ترانه‌های ایمنی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۶ج). صدای ساز می‌آید. تهران: محراب قلم.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۶د). من کجا؟ زور کجا؟ وای وای چه حرف‌ها. تهران: مدرسه.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۹الف). آسمان هنوز آبی است. تهران: محراب قلم.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۹ب). سگی بود جنگلی بود. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــ. (۱۳۸۹ج). ماست و خروس و کدخدا. تهران: محراب قلم.
رحماندوست، مصطفی و همکاران. (۱۳۸۵الف). ترانه‌های خواب و خیال. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۵ب). شعر دعا. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۸). ترانه‌های بابایی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سلاجقه، پروین. (۱۳۸۵). از این باغ شرقی؛ نظریه‌های نقد شعر کودکان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۶۸). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
شریف‌نسب، مریم. (۱۳۸۱). «زبان و تصویرآفرینی در شعر کودک و نوجوان». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، ش۳۰، صص۷۸تا۹۰.
صادقیان، محمد علی. (۱۳۸۸). زیور سخن در بدیع فارسی. یزد: دانشگاه یزد.
غلامی، حدیث. (۱۳۸۵). «عبور شعر از شعر؛ عبور رحماندوست از رحماندوست». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک ونوجوان، ش۴۵و۴۶، صص۲۱۶تا۲۱۹.
کیانوش، محمود. (۱۳۵۲). شعر کودک در ایران. تهران: آگاه.
نیک طلب، بابک و همکاران. (۱۳۸۵). از آسمون تا اینجا. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
وحیدیان کامیار، تقی. (۱۳۷۵). فرهنگ نام‌آوایی فارسی. مشهد: دانشگاه فردوسی.