رهاوردهای نظریه‌ی تمرکززدایی برای ایدئولوژیهای جنسیتی: مطالعه‌ی موردی افسانه‌ی "لجباز"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شیراز

چکیده

هدف از پژوهش حاضر مطالعه‌ی رهاوردهای نظریه‌ی تمرکززدایی (نوسان میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی) برای ایدئولوژیهای جنسیتی در افسانه‌ی "لجباز"، از مجموعه قصه‌های صبحی است و از این رو به پرسشهای سه‌گانه‌ی زیر پاسخ دهد:1- کارکرد(های) این مکانیزم شناختی برای ایدئولوژیهای جنسیتی چیست؟2- در پرتو فرآیند شناختی نوسان میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی، "شناخت‌عاطفه"‌ی شخصیت برای دستیابی به هدف، با ایدئولوژیهای جنسیتی ، چگونه برهمکنشی دارند و و ویژگیهای جایگاه سوژی برآمده از این برهمکنشها چگونه است؟3- در پرتو این مکانیزم شناختی، همدلی خواننده با افسانه چگونه است؟این پژوهش نشان داد، مکانیزم شناختی نوسان میان تمرکزگرایی و تمرکززدایی، همزمان، منجر به القا و لغو ایدئولوژیها و خوانش انتقادی می‌شود. همچنین در پرتو این رویکرد، شناخت و عاطفه درهم‌تنیده و به‌گونه‌ای یگانه هستند و برهمکنش "شناخت-عاطفه" و ایدئولوژی به این صورت است که شناخت دقیق از مبانی انگیزشی زیربنایی ایدئولوژیهای جنسیتی، عاطفه‌ی متناسب با موقیعت را فرامی‌خواند و تمرکززدایی توامان این دو در مقام یک کل، با تغییر در رفتار به دستکاری ایدئولوژی و در نتیجه دستیابی به هدف می‌انجامد و سرانجام در پرتو این فرآیند شناختی، خواننده‌ی ثابت و ازپیش‌تعیین شده‌ای وجود ندارد بلکه خواننده‌ای در نوسان و جاری ساخته می‌شود که در یک بازی پیوسته میان ساختن و ساخت‌زداییِ همدلی با روایت در نوسان است. با به مرکزآوردن این نظریه، متن، نویسنده و خواننده یگانه می‌شوند و بدین شکل مبنای تازه‌ای برای درک لذت‌بخشی متن‌های ادبی کودک فراهم می‌آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Implications of Decentration Theory for Gender Ideologies: A Case Study of the folktale of “Stubborn Husband, Stubborn Wife”

نویسنده [English]

  • Soudabeh Shokrolahzadeh
Shiraz University
چکیده [English]

 
 

Shokrolahzade*

Shiraz University
 
Abstract
This aim of this paper is to explore the implications of decentration theory (vacillation between centration decentration) for gender ideologies in the folktale of “Stubborn Husband, Stubborn Wife” selected from Sobhi’s collected folktales. Using a descriptive analytic approach and critical discourse analysis method (CDA) the implications of this theory for gender ideologies are investigated demonstrating how the character’s cognioemotion interacts with cognioemotional and social dimensions of ideology. Finally it examines the ways the character empathizes with the narrative. It is argued that cognitive mechanism of vacillation between centration decentration is subject to simultaneous induction and neutralizing of ideologies. It also indicated that in the light of the cognitive process of vacillation between centration and decentration, cognition and emotion are so inseparable, interwoven, integrated and interdependent that the coined term “cognioemotion” is preferable. The interactions of “cognioemotion” and ideology are in such a way that being keenly aware of underlying motivational assumptions of gender ideologies elicit the emotion appropriate to the situation, and decentralization of both as a holistic phenomenon achieves the goals with manipulations of ideology. Finally, there is not a fixed pre-assigned reader, but a flowing reader who is in vacillation between empathy with ideological characteristics of discourse and distancing from it. Such vacillating movements are subject to ambiguity of empathy in reader’s mind leading to critical reading. So, vacillation between centration decentration can be deemed as a consciousness-raising method in critical reading. 
 
 
* MA in Philosophy of Education, shokrollahzadehs@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Cognioemotion
  • Decentration
  • Empathy
  • Ideology
  • Iranian folktales
  • Stubborn husband
  • stubborn wife

مراجع

استیونز، جان. (۱۳۸۷). «جنسیت و نوع ادبی»، در دیگرخوانی‌های ناگزیر؛ رویکردهای نقد و نظریه‌ی ادبیات کودک. به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
خسرونژاد، مرتضی. (۱۳۸۲). معصومیت و تجربه؛ درآمدی بر فلسفه‌ی ادبیات کودک. تهران: مرکز.
ـــــــــــــــــ . (۱۳۹۰). چگونه توانایی اندیشیدن فلسفی کودکان را پرورش دهیم؛ ضمیمه‌ی کتاب داستان‌های فکری. مشهد: به‌نشر.
روستا، سعیده. (۱۳۹۳). مکر و حیله در افسانه‌های صبحی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
فیروزمند، عطیه. (۱۳۹۱). بررسی تطبیقی رابطه‌ی بینامتنیت، تمرکززدایی و توانمندسازی در آثار داستانی‌تصویری احمدرضا احمدی، احمدرضا شمس، آنتونی براون و موریس سنداک. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
قاسمی، سمانه. (۱۳۹۲).شگردهای تمرکززدایی در کتاب‌های کودکان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
مرادپور، ندا. (۱۳۹۱). شگردهای تمرکززدایی در قصه‌های ایرانی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
مهتدی (صبحی)، فضل‌الله. (۱۳۸۷). قصه‌های صبحی. ج۱، تهران: معین.
میرقادری، بشری‌سادات. (۱۳۹۳). شگردهای تمرکززدایی در کتاب‌های داستانی‌تصویری منتخب (گروه‌های سنی الف و ب)؛ بررسی تطبیقی عربی و فارسی، رساله‌ی دکتری دانشگاه اصفهان.
Battro, A.M. (1973). Piaget: Dictionary of Terms. New York: Pergamon press.
Bressler, Ch. E. (2007). Literary Criticism: An Introduction to Theory and Practice. 4th Edition. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Brown, W.N. (1922). “The Silence Wager Stories: Their Origin and Their Diffusion”. The American Journal of Philology, Vol. 43, N. 4, PP. 289-317.
Damasio, A. R. (1994). Descartes’ Error: Emotion, Reason, and the Human Brain. New York: Putnam.
de Sousa, R. (1987).The Rationality of the Emotions. Cambridge: MIT Press.
Erum, T. “The History of Gender Ideology in Brothers Grimm’s Fairy Tales”. Retrieved August 2015  from https://www.academia.edu/8349624/The_history_of_gender_ideology_in_brothers_grimms_fairy_tales.
Flanagan, V. (2008). In to the Closet: Cross-dressing and Gendered Body in Children’s Literature and Film. New York: Rutledge.
Gray, J & El-Shamy, H. (Eds). (2005). Archetype and Motifs in Folktales and Literature: A Handbook. New York: M.E. Sharpe, Inc.
 Hamilton, M.B. (1987). “The Elements of the Concept of Ideology”. Political Studies, Vol. 35, N.1, PP. 18-35.
Hermans, H. J. M & Hermans-Konopka, A. (2001). “The dialogical self: Toward a theory of personal and cultural positioning”, Culture and Psychology, Vol. 7, N. 3, PP. 243– 281.
--------------------. (2010). Dialogical Self Theory: Positioning and Counter-positioning in a globalizing society. Cambridge: Cambridge University Press.
 --------------------. (2012). Handbook on Dialogical Self Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Izard, C.E. (1984). “Emotions Relationships and human development”, In Cognition Emotions, Cognition, and Behavior. Carroll E. Izard, Jerome Kagan, Robert B. Zajonc (eds). Cambridge : Cambridge University Press.
Jarrar, O. (2009). “Language, Ideology, and Fairy Tales: George MacDonald’s Fairy Tales as a Social Critique of Victorian Norms of Sexuality and Sex Roles”. North Wind, Vol. 28, PP. 33-49.
Keen, S. (2007). Empathy and the Novel. Oxford: Oxford University Press.
Khazaie, D & Khosronejad, M. (2007). “A Genetic, Epistemological Reading of the Lambs’ Tales from Shakespear and Persian Folktales”. The Charles Lamb Bulletin, the Journal of the Charles Lamb Society. 137, PP. 15-23.
Pessoa, L. (2009). “Cognition and Emotion”. Scholarpedia, 4(1), PP. 45-67.
LeDoux, J. (1996). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life. New York and London: Simon and Schuster.
Maykut, P. S & Morehouse, R. E. (1994). Beginning Qualitative Research: A Philosophic and Practical Guide. London, Washington D.C: Falmer Press.
McCallum, R & Stephens, J. (2011). “Ideology and Children’s Books”, In Handbook of Research on Children’s and Young Adult Literature, edited by Shelby Wolf, Karen Coats, Patricia Enciso, and Christine Jenkins. New York: Routledge, PP. 359-371.

Perucha, B. N. (2011). “Critical Discourse Analysis and Cognitive Linguistics as Tools for Ideological Research: A Diachronic Analysis of Feminism”, In Critical Discourse Studies in Context and Cognition. Christopher Hart (Ed). U.S.A: John Benjamins Publishing Company.

Slee, Ph. & Shute, R. (2003). Child Development: Thinking about Theories. U.S.A: Oxford University Press Inc.
Thompson, S. (1977). The Folktale. California: University of California Press, Ltd.
Van Dijk, T. A. (1998). Ideology: A Multidisciplinary Approach. London: SAGE Publications, Inc.
--------------------. (2001). “Critical Discourse Analysis”, In D. Tannen, D. Schiffrin & H. Hamilton. (Eds.), Handbook of Discourse Analysis. Oxford: Blackwell. PP. 352-371.
Zipes, J. (1979). Breaking the Magic Spell: Radical Theories of Folk and Fairy tales. Austin: University of Texas Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 25 شهریور 1394
  • تاریخ پذیرش: 25 مرداد 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار