تحلیل و بررسی و مضامین اشعار در مجلات کودک دهه‌ی هشتاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

2 دبیر آموزش و پرورش

3 عضو هیات علمی دانشگاه گیلان

چکیده

در سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نشریات کودک از رشد کمّی و کیفی نسبتاً خوبی برخوردار ‏بوده‏اند. موضوع اصلی مقاله، بررسی مضامین اشعار دهه‌ی هشتاد نشریّات کودک است. مجموعه ‏مضامین بررسی شده در این پژوهش به ترتیب فروانی آنها عبارتند از: 1- طبیعت (جاندار و بی‌جان)، ‏‏2- دین و مضامین آیینی، 3- مسایل اجتماعی– سیاسی، 4- تفریحات و سرگرمی، 5- آموزشی- علمی، ‏‏6- اخلاقی- تربیتی 7- سایر مضامین. در این مقاله 599 شماره مجله کودک بررسی شده است. ‏جامعه‏ی آماری این تحقیق را «سروش» (81 نسخه)، «رشد» (72 نسخه)، «کوشش» (26 نسخه)، ‏‏«کیهان» (170نسخه)، و نشریه‏ی «دوست 250نسخه) تشکیل می‌دهند که هر کدام دارای چندین قطعه ‏شعر هستند. در این دوره مضامین دینی که طبق پژوهش‌های قبلی، در دهة گذشته در رتبه چهارم قرار ‏داشت، به رتبه دوم از نظر فراوانی و بسامد ارتقاء پیدا کرده و این نکته نشان از توجّه جامعة ‌ایران در ‏دهة هشتاد به امور دینی و آموزش‌های آن دارد.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Themes of Poems Published in Children's Magazines in the 1980s

نویسندگان [English]

  • Jahandoust Sabzalipour 1
  • Nasrin Sadeghi Mehr 2
1 Islamic Azad University of Rasht
2 Education Office
چکیده [English]

 
 
 

Sabzalipour*

Islamic Azad University of Iran, Rasht  

Sadeghimehr**                         A. Safaei***

               Department of Education         Guilan University            
Abstract
Poetry is one of the important topics of children's literature. The tendency of children's poetry towards simplicity is only because of characteristics of childhood. Themes and concepts employed in Children's Literature distinguish children's poetry from other poetry. This paper focuses on themes of the poems in children's literature published in Children's Magazines in the 1980s. Themes studied in this research according to their frequency are:1) Nature; 2) religion; 3) socio-political issues; 4) entertainment; 5) Educational-scientific; 6) Moral-Educational; 7) Others. In this paper, 599 issues of the journals consisting of  Sorosh, Kushesh, Keyhan, and Doost have been studied. Religious themes in this period, have a second rank while according to previous studies, religious themes were in fourth place.
 
 
 
 
* Associate of Persian Language and Literature, sabzalipor@gmail.com
** MA. of Persian Language and Literature, n.sadeghimehr@yahoo.com
*** Associate of Persian Language and Literature, safayi.ali@gmail.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Children's Poetry
  • Content Analysis
  • 1980s
  • children's magazines
  • theme
ابراهیمی شاهد، جعفر. (۱۳۸۱الف). «خدایا را تو را می‏پرستم». کیهان بچه‏ها، ش۲۲۹۳، ص۶و۷.
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۱ب). «سرود زندگی». کیهان بچه‏ها، ش۲۲۹۶، صص۶و۷.
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۲). «رنگ‏ها». دوست، ش۹۲، ص۳۲.
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۳الف). «چرا؟». دوست، ش ۱۲۸، ص۸و۹.
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۳ب). «کودک دلم». دوست، ش۱۳۸، ص۹.
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۵). « بچه عروسکم». کوشش، ش۱۰، ص۷ .
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۶). «گل و شبنم». کوشش، ش۱۳، ص۱۰.
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۷). «نقطه، خط». کوشش، ش۱۴، ص۱۱.
استادزاده، زهرا. (۱۳۹۱). «بررسی محتوایی اشعار کودکانه‏ی پروین دولت‌آبادی بر قایق ابرها و گل بادام». مطالعات ادبیّات کودک. س۳، ش۲، صص۱-۲۴.
امین‎پور، قیصر. (۱۳۸۸). شعر کودکی. تهران: مروارید.
 بازقی، سمیر. (۱۳۸۹). «عصا و بابابزرگ». کیهان بچه‏ها، ش۲۱۸۱، ص ۴۹.
باهنر، ناصر. (۱۳۸۸). «تعلیم و تربیت و دنیای ناشناخته‌ی دینی کودکان». اسلام و پژوهشهای تربیتی، س۱، ش۲، صص۲۰۳-۲۳۵.
بکتاش، غلامرضا. (۱۳۸۴). «در حیاط ما». کوشش، ش۷، ص۳۱.
ــــــــــــــــ.. (۱۳۸۰). «انقلاب سنگ‏ها». کیهان بچه‏ها، ش۲۲۳۹، ص۶و۷.
بی‌نا. (۱۳۸۹). «ای ماه تابان لالایی». رشد کودک، ش۱۳۷، ص۱۱.
بیانی، فائزه. (۱۳۸۱). «امواج». کیهان بچه‏ها، ش۲۲۸۸، ص۴۸و۴۹.
پرستش، شهرام. (۱۳۸۹). «جهان تازه استقلال یافته‌ی کودکان؛ جستاری در انسان‌شناسی ادبیّات کودک». مطالعات ادبیّات کودک، ش۱، صص۳۱-۵۴.
پوروهاب، محمود. (۱۳۸۱). «کسی شبیه او». دوست، ش۷۵، صص۱۲و۱۳.
خسرونژاد، مرتضی. (۱۳۸۲). معصومیت و تجربه؛ درآمدی بر فلسفه‌ی ادبیّات کودک. تهران:  مرکز.
درویشی، مرتضی. (۱۳۸۴). «پیغام بهار». کیهان بچه‏ها، ش۲۴۳۰، ص۷.
دولت‌آبادی، پروین. (۱۳۸۳). «خدا در رنگ و بوی گل». دوست، ش۱۳۷، ص۹.
رحماندوست، مصطفی. (۱۳۸۴). «بوته در برف». دوست، ش۲۲۵، صص۶و۷.
ــــــــــــــــــــ . (۱۳۸۵). «دو تابلو». دوست، ش۲۵۲، صص۶و۷.
رحمان‏زاده، عطیه. (۱۳۸۱). «ای کاش خانه‏ی ما». کیهان بچه‏ها، ش۲۲۹۲، صص۴۲و۴۳.
رحمانی، آسیه. (۱۳۸۵). « بادبادک». سروش کودکان، ش۱۷۹، ص۵.
زاده‏امیری، م. (۱۳۸۱). «زندگی». کیهان بچه‏ها، ش۲۲۸۸، صص۴۸و۴۹.
زرقانی، سیدمهدی و محبوبه عباسپور نوغانی. (۱۳۸۶). «بررسی محتوایی شعر کودک در دهه‌ی هفتاد». مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، ش۱۵۹، صص۱۶۷-۱۹۲.
شاملو، احمد. (۱۳۷۲). هوای تازه. تهران: نگاه.
شعبان‏نژاد، افسانه. (۱۳۸۶). «خواب قشنگ». کوشش، ش۱۲، صص۸و۹.
ـــــــــــــــ . (۱۳۸۷). «گنجشک پر، کلاغ پر». رشد کودک، ش۱۱۹، ص۵.
شعبانی، اسداله. (۱۳۸۳الف). «ساز من، ساز جیرجیرک». کوشش، ش۴، ص۱۰و۱۱.
ــــــــــــــ . (۱۳۸۴الف). «زیر باران». کوشش، ش۷، ص۷.
ــــــــــــــ . (۱۳۸۴ب). «سطل آشغال». سروش کودکان، ش۱۷۰، ص۴۷.
ــــــــــــــ . (۱۳۸۶). «آرزوی من». دوست، ش۲۹۵، صص۶و۷.
ــــــــــــــ . (۱۳۸۷). «ای زمین». دوست، ش۳۶۶، صص۲۶و۲۷.
شکیبا، م. (۱۳۸۴). «پالام پولوم پام». رشد کودک، ش۹۵، ص۴.
طهوری، مهدی. (۱۳۸۱). «تکه‌ای آواز چکه‌ای مهتاب». پژوهشنامه‌ی ادبیّات کودک و نوجوان، س۸، ش۳۱، ص۱۸۷.
عزیزی، محمد. (۱۳۸۱). «حسنک و مهمان‏های ناخوانده». کیهان بچه‏ها، ش۲۳۲۲، صص۶-۳۲.
علاء، افشین. (۱۳۸۱). «هری پاتر». دوست، ش۶۹، صص۸و۹.
ــــــــــــ . (۱۳۸۲الف). «شعر آتش». دوست، ش۸۱، ص۱۰و۱۱.
ــــــــــــ . (۱۳۸۶). «آرزوی رزمنده (به یاد شهدای تخریبی)». دوست، ش۳۰۲، صص۲۶و۲۷.
علی‌اکبر سلطان، ناصر. (۱۳۸۳). «خدا». دوست، ش۱۳۱، ص۹.
ــــــــــــــــــــ . (۱۳۸۵). پژوهشی در شعر کودک. تهران: تیرگان.
فردوس، شیوا. (۱۳۸۱). «کله گنجشکی». کیهان بچه‏ها، ش۲۳۱۳، صص۶و۷.
فرزان، صبا. (۱۳۸۱). «زیبایی دنیا». رشد کودک، ش۶۵، ص۵.
قاسم‌نیا، شکوه . (۱۳۸۶). «خواب و رؤیا». کوشش، ش۱۲، ص۳۳.
کشاورز، ناصر. (۱۳۸۲الف). «آقای سلمانی». دوست، ش۱۱۳، صص۱۰و۱۱.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۲ب). «پنبه‏ها را دوست دارم». دوست، ش۹۰، ص۳۲.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۷). «سیب». دوست، ش۳۶۹، صص۲۶و۲۷.
کلاته، زهرا. (۱۳۸۷). «مدال بابا». دوست، ش۳۳۴، صص۶و۷.
کیانوش، محمود. (۱۳۵۲). شعر کودک در ایران. تهران: آگاه.
ماهوتی، مهری. (۱۳۸۱الف). «شهر خوبی‏ها». کیهان بچه‏ها، ‏ش۲۲۹۵، صص۶و۷.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۱ب). «قهر». رشد کودک، ش۶۶، ص۴.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۲). «شکل پروانه». دوست، ش۱۱۱، ص۱۰.
محقق، جواد. (۱۳۸۱). «مدرسه‏ی آسمان». کیهان بچه‏ها، ش۲۳۱۹، صص۶و۷.
مرتضوی کرمانی، علیرضا. (۱۳۶۴). ضوابط و اصول و نقد کتابهای کودکان و نوجوانان. تهران: کانون فرهنگ و هنر اسلامی.
مزینانی، محمدکاظم. (۱۳۸۵). «کهنه و نو». دوست، ش۲۷۳، ص۶و۷.
معتمد جلالی، سمیرا. (۱۳۸۱). «شاپرک». سروش کودکان، ش۱۳۰، ص۹.
ــــــــــــــــ . (۱۳۸۴). «غنچه‏ی کوچک». سروش کودکان، ش۱۶۶، ص۵.
موسوی گرمارودی، سیدمصطفی. (۱۳۸۶). شعر کودک از آغاز تا امروز. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
موسویان، انسیه. (۱۳۹۱). بررسی طنز و فکاهی در شعر کودک و نوجوان دهه‌ی هشتاد. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، پردیس آموزش‌های تخصصی نیمه‌حضوری دانشگاه علامه‌ی طباطبایی تهران .
میرزاده، سیداحمد. (۱۳۸۴). «خواب شیرین». سروش کودکان، ش۱۷۳، ص۳۱.
نیکخواه ‏آزاد، وحید. (۱۳۸۴). «شهری به نام آینده». دوست، ش۲۲۳، صص۶و۷.
نیک‏طلب، بابک. (۱۳۸۵). «غزل گل». سروش کودکان، ش۱۷۶، ص۵.
وظیفه‏شناس، شراره. (۱۳۸۴الف). «باد و پر». کوشش، ش۷، ص۷.
ــــــــــــــــــ . (۱۳۸۴ب). «مرغی دارم؟». کوشش، ش۵، ص۵.
یمینی شریف، عباس. (۱۳۸۴). نیم قرن در باغ شعر کودک. تهران: روش نو.