تحلیل محیط شهری و عناصر آن در داستان‌های کودک و نوجوان از سال1370-1379

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

ادبیات داستانی، یکی از گونه­های ادبیات کودک و نوجوان است که به دلیل تنوع در موضوعات، شخصیت­ها، محیط­ها و... برای مخاطبان خود جذابیت بسیار دارد. از جمله موضوعات قابل بررسی در ارتباط با این گونه­ی ادبی، رویکرد نویسندگان به محیط زندگی کودکان و نوجوانان در دهه­های اخیر و شیوه­ی بازتاب ویژگی­های آن در داستان­هاست. در این پژوهش، محتوای 411 داستان تألیفی کودک و نوجوان از 20 نویسنده­ی برجسته­ی این حوزه- که برای نخستین بار در دهه­ی هفتاد انتشار یافته­اند، با هدف بررسی محیط شهری و ویژگی­های آن در این داستان­ها و میزان تأثیرپذیری نویسندگان از واقعیت­های جامعه­ی ایران در دهه­ی هفتاد، تحلیل کمّی و کیفی شده است. بر اساس نتایج حاصل از بررسی­های انجام شده، شهر به عنوان محیط اصلی 200 داستان و یکی از محیط­های توصیف شده در 31 داستان، در مجموع با 56٪، نخستین محیط داستان­های کودک و نوجوان دهه­ی هفتاد را تشکیل می­دهد و در شکل‌گیری سیمای آن، سه عاملِ گرایش نویسندگان به خلق داستان‌های واقع‌گرا، گرایش آن‌ها به توصیف زندگی طبقات محروم جامعه و تفاوت زمان وقوع حوادث برخی داستان­ها با زمان نگارش آن­ها، نقش دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Urban Environment and its Characteristics in Children's and Young Adults’ Stories from 1370-1379 (S. H.)

چکیده [English]

 

Hasanli* S. Asadi**

Shiraz University
 
Fiction is a popular genre due to its various characters, settings, plots and subjects. One of the controversial subjects in this genre is the approach of authors to children and adolescent’s environment in recent decades and its effect on the fiction. In this research the content of 411 children and adolescent’s stories, written by 20 eminent writers of the area and first published in the 70's, have been qualitatively and quantitatively analyzed, in order to examine the urban settings and its features and the degree to which the writers are influenced by the reality of Iranian society. The results of this study have proved that the city, as the principle environment of 200 stories and one of the described settings of 31 stories, and with 56 percent overall, is the first environment in the children and adolescent’s environment of the 1370's. In the formation of the urban settings, three elements are influential: first the writers' tendency to create realistic stories, second their tendency to describe the lives of the lower social class, and finally the difference between the time of writing and the time the stories took place.
 
 
 
* Professor of  Persian language and literature, kavooshasanli@yahoo.com.
** M.A student of  Persian language and literature, samanehassadi@yahoo.com.
Received: 12/12/2010         Accepted: 11/30/2011

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: city
  • children and adolescent’s stories
  • Environment of the fiction
ابراهیمی، جعفر. (1378). جادوگران سرزمین بی­سایه. تهران: قدیانی، کتاب­های بنفشه.
ــــــــــــــ (1387). قلعه­ی سنگ­باران. تهران: مؤسسه­ی نمایشگاه­های فرهنگی ایران، نشر تکا.
اکبرپور، احمد. (1376). دنیای گوشه و کنار دفترم. تهران: خیام.
پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک نوجوان. (1385). سال 12. شماره­های 45 و 46.
حسن­زاده، فرهاد. (1379). لولوی زیبای قصه­گو. تهران: پیدایش.
ــــــــــــــــ (1380). گاه روشن و گاه تاریک. تهران: مدرسه.
ــــــــــــــــ. (1381). عشق و آینه. تهران: پیدایش.
ــــــــــــــــ (1387). ماشو در مه. تهران: سوره­ی مهر.
ــــــــــــــــ (1388). کلاغ کامپیوتر. تهران: سوره­ی مهر.
ربانی، رسول. (1385). جامعه‌شناسی شهری. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور. (1380). گزارش عملکرد دولت، 1376تا1380. تهران: سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور، معاونت امور پشتیبانی، مرکز مدارک علمی و انتشارات.
شفیعی، شهرام. (1376). وقتی عروسک خواهرم شد. تهران: پیدایش.
 ـــــــــــــ (1382). دیشب مهتاب عروسی کرد. تهران: سروش.
غفارزادگان، داوود. (1376). آواز نیمه شب. تهران: نشر صریر.
کلهر، فریبا. (1373). پسران گل. تهران: زلال.
مرادی کرمانی، هوشنگ. (1387 الف). مربای شیرین. تهران: معین.
ــــــــــــــــــــــ (1387ب). مشت بر پوست. تهران: معین.
ــــــــــــــــــــــ (1387ج). مهمان مامان. تهران: نشر نی.
ــــــــــــــــــــــ (1388). لبخند انار. تهران: معین.
میرکیانی، مهدی. (1376). چشم آبی­ها. تهران: پیام آزاد.
نجفی، عبدالمجید. (1374). پرنده­های سحرآمیز. تهران: سروش.
ـــــــــــــــــ. (1378). از ایستگاه چهارم تا سال گندم. تهران: کتاب­های قاصدک.
یوسفی، محمدرضا. (1378). ستاره­ای به نام غول. تهران: قدیانی، کتاب­های بنفشه.
ـــــــــــــــــ (1380الف). خواب یک ستاره. تهران: امیرکبیر، کتاب­های شکوفه.
ـــــــــــــــــ (1380ب). قصه­های آیینه. تهران: شباویز.