عنصر روایت در ترانه‌های کودکانه‌ی مصطفی رحماندوست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه گیلان

چکیده

آثار ادبی کودکان با اهداف متفاوتی خلق می‌شوند. زمینه‌سازی برای رشد جنبه‌های فردی و اجتماعی کودکان و پرورش استعدادهای ذهنی و شکوفایی ذوق هنری آنان، از جمله اهداف ادبیات کودکان است که تولیدکنندگان این دسته از آثار  برای رسیدن به اهداف بالا و اثر‌گذاری بیش‌تر بر مخاطبان از شگردهای گوناگونی بهره می‌گیرند. استفاده از قالب ترانه و گزینش ساختار روایی در ترانه‌سرایی برای کودکان یکی از شیوه‌های تولید آثار ادبی است. این مقاله برآن است تا عنصر روایت را در ترانه‌های کودکانه‌ی مصطفی رحماندوست بررسی کند و ویژگی­های روایی آن‌ها را توصیف و تبیین نماید و با در نظر داشتن خصوصیات داستان‌های مینی‌مالیستی، عناصر داستانی شکل دهنده‌ی روایت‌های رحماندوست را در ترانه‌ها تحلیل کند؛ عناصری مانند پیرنگ، کانون ‌روایت، شخصیت‌پردازی، صحنه‌پردازی، درون‌مایه، لحن، سبک و زبان. این تحقیق، در نظر دارد جنبه‌های زیبایی‌شناسانه‌ی ترانه‌های روایی کودکان را باز نمایاند و ویژگی‌های خاصّ روایت کودکانه را توضیح دهد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و شیوه‌ی گردآوری اطّلاعات، کتابخانه‌ای است و در این پژوهش ده ترانه از سروده‌های رحماندوست بررسی می‌شود. یافته­های این پژوهش نشان داد که رحماندوست با بهره‌گیری از پیرنگ کلاسیک، قهرمان منفرد و فعّال، کانون روایتی منِ دانای کلّ محدود، زبان عامیانه و گفتاری، لحن برون‌گرا و همچنین با استفاده از شیوه‌ی مینی‌مالیستی در شخصیت‌پردازی و صحنه‌پردازی به ساختار روایی منسجمی دست یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Narrative Elements in Mostafa Rahmandoost’s Poems for Children

چکیده [English]

         
 
 

Abdolahian* A. Razi**

Guilan University
 
Children’s literary works are created with different goals. Preparation for development of individual and social aspects of children and development of mental abilities and development of their artistic talent are the objectives of children literature that producers of these works use various tips to achieve the above objectives and have more impact on the audience. Using song format and selecting narrative structure in songwriting for children is one of the production methods of literature works. This paper studied narrative elements in Mostafa Rahmandoost’s songs and described and explained their narrative characteristics and analyzed story elements that form Rahmandoost’s narratives in songs by considering the characteristics of minimalist stories; Elements such as : plot, narrative focus, characterization, scenery , tone, style and language. This research can show aesthetic aspects of children narrative songs and explain special features of childish narrative. Research method is descriptive- analytic and the method of data collection is library and in this research ten songs by Rahmandoost are analyzed. This research shows that Rahmandoost achieved coherent narrative structure by using classical plot, active and individual hero, narrative focus that is limited omniscient (I), slang and spoken language, outward-oriented tone and also by using minimalist methods in characterization and scenery.    
 
 
* M. A. Student of Persian Language & Literature, f.abdollahiyan@yahoo.com.
** Associate Professor of Persian Language & Literature, ahmad.razi@yahoo.com.
Received: 02/27/2011          Accepted: 11/02/2011

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Children literary
  • Narrative
  • Song
  • Story elements
  • Mostafa Rahmandoost
آرین‌پور، یحیی. (1350). از صبا تا نیما. ج2، تهران: فرانکلین.
انوشه، حسن. (1376). دانشنامه‌ی ادب فارسی. ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
تولان، مایکل. (1383). درآمدی نقادانه- زبان شناختی بر روایت. ترجمه‌ی ابوالفضل حرّی، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
چراغی، رضا و رضی، احمد. (1386). «تحلیل انتقادی نگاه نیما یوشیج به شعر کلاسیک در تبیین الگوی وصفی- روایی شعر نو». ادب‌پژوهی، شماره‌ی 4، صص 21-42.
رحماندوست، مصطفی. (1387). بابا آمد نان آورد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
_____________. (1388الف). ترانه‌های تاب بازی. تهران: شهر.
_____________ (1388ب). ترانه‌های شهر زیبا. تهران: شهر.
ــــــــــــــــــــ (1388ج). خانه‌ی خاله. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
رضی، احمد و سهیلا روستا. (1388). «کمینه‌گرایی در داستان نویسی معاصر». پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، سال 45، دوره‌ی جدید، شماره‌ی 3، صص77-90.
ریکور، پل. (1387). زندگی در دنیای متن. ترجمه‌ی بابک احمدی، تهران: مرکز
ریمون- کنان، شمولیت. (1387). روایت داستان- بوطیقای معاصر. ترجمه‌ی ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
سلاجقه، پروین. (1385).  از این باغ شرقی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شمیسا، سیروس. (1363). سیر رباعی در شعر فارسی. تهران: آشتیانی.
شیری، قهرمان. (1382). داستان‌نویسی: شیوه‌ها و شاخصه‌ها. تهران: پایا.
علی‌پور، منوچهر. (1383). پژوهشی در شعر کودک. تهران: تیرگان.
غلامحسین‌زاده، غلامحسین و دیگران. (1386). «بررسی عنصر زمان در روایت با تأکید بر حکایت اعرابی و درویش در مثنوی». فصلنامه‌ی پژوهش‌های ادبی، شماره‌ی 16. صص199-217.
غلامی، حدیث. (1385). «عبور شعر از شعر- عبور رحماندوست از رحماندوست». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی 45 و 46. صص 216-221.
فاضل، سهراب. (1379). تصنیف‌سرایی در ادب فارسی (از دوره مشروطه به بعد). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی حوزه هنری.
کالر، جاناتان. (1382). نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز.
لچر، ونیس بی و دیگران. (1389). ارتباط با کودکان از طریق داستان. ترجمه‌ی منیژه بهبودی و سیدجلیل شاهری لنگرودی، تهران: پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
لزگی، حبیب‌الله و سجادی صدر، احمد‌علی. (1384). «بررسی امکانات روایی زاویه­ی دید سوم شخص محدود و دانای کل در خلق ترس و تعلیق». مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، شماره‌ی 151، صص 81-98.
محجوب، محمدجعفر. (1382). ادبیات عامیانه ایران. به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
محمدی، محمدهادی. (1378). روش‌شناسی نقد ادبیات کودکان. تهران: سروش.
مک کی، رابرت. (1387). داستان: ساختار، سبک و اصول فیلمنامه‌نویسی. ترجمه‌ی محمد گذرآبادی، تهران: هرمس.
ملاح، حسین‌علی. (1368). پیوند شعر و موسیقی. تهران: فضا.
یوشیج، نیما. (1385). درباره‌ی شعر و شاعری. به کوشش سیروس طاهباز، تهران: نگاه.