بررسی عناصر طبیعت در کتاب فارسی دوم دبستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

چکیده

در پژوهش حاضر کتاب فارسی دوم دبستان که از پایه‌ای‌ترین کتاب‌های درسی به شمار می‌رود، از منظر یکی از جلوه‌های پر اهمیت رفتارهای اجتماعی- فرهنگی در جهان معاصر، یعنی از زاویه‌ی توجه به محیط زیست، بررسی می‌شود. به همین منظور عناصر طبیعت به هشت دسته‌ی عمده‌ی: جانوران، پرندگان، گیاهان، خوراکی‌ها، آسمانی‌ها، آب، و زمینی‌ها تقسیم شدند. سپس تمام موارد مربوط از کتاب استخراج گردید و براساس نظریه‌های زبان­شناسانه و به طور خاص بر اساس «سخن‌کاوی انتقادی» و مطابق با الگوی «دستوری- واژگانی» بررسی و تحلیل شدند.نخستین نتیجه‌ی به دست آمده نشان می‌دهد که عناصر طبیعت در کتاب مورد بررسی، به طور کلی از موضع قدرت بهره‌مند نیستند. در بررسی دقیق­تر و جزء به جزء، آشکار می­شود که در میان عناصر طبیعت، نخست پرندگان و به دنبال آن آسمان و وابسته‌های آن در بالاترین مدارج قدرت قرار دارند و در مقابل آن‌ها عناصر مربوط به زمین و خوراک در مدارج پایین‌تر و سپس آب و آن‌چه مربوط به آن است در پایین‌ترین مرحله قرار دارند. گیاهان و جانوران نیز با بهره‌مندی از قدرتی متوسط، در میان دسته‌های یاد شده قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of Nature in an Elementary Persian Textbook

چکیده [English]

 
 
Ehya Amalsaleh*       Manizheh Abdollahi**    Robabe Kargaran***
Paramedical School of Shiraz
 
Due to the importance of textbooks in forming students’ social identity and character, the present research tends to study Grade two Persian primary textbook in terms of the importance given to nature. This issue is of crucial importance affecting learners’ outlook and behavior toward their environment. Taking some linguistic features such as lexicons, grammar (transitive, non-transitive and relationals) used to depict nature, the researchers analyzed the book to find the writer(s)’ outlook toward nature. The findings of the study shows that nature, in general (flower, animals, mountains, sky, etc.), do not have powerful status. From a more specific standpoint, birds, sky and those associated with the sky are found to be more powerful compared with soil, ground, food, and the like. Surprisingly, water and related words are in the weakest position. Considering the age of the learners and impact of textbooks on building the students’ personality, some suggestions and implications are in order.
 
 
 
 
*Assistant Prof. in TEFL, English Dept., SUMS. Email:asalehe@yahoo.com
**Associate Prof. in Persian Literature, Persian Dept. Email: manijeh.abdolahi@gmail.com
*** Instructor, Ancient Persian Culture and Languages. Email: r_kargaran@yahoo.com 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Primary school textbook
  • Nature
  • Attitude
  • Personality
گانیه، رابرت. (1373). شرایط یادگیری و نظریه­ی آموزش. ترجمه: جعفر نجفی­زند. تهران: رشد.
ــــــــــــ. (1362). حدود العالم من المشرق الی المغرب. به کوشش: منوچهر ستوده. تهران: کتابخانه­ی طهوری.
دهخدا، علی‌اکبر. (1373). لغت‌نامه­ی دهخدا. تهران: مؤسسه­ی لغت­نامه­ی دهخدا.
مصاحب، غلام‌حسین و همکاران. (1383). دایره‌المعارف فارسی. تهران:‌ امیرکبیر.
 
Fairclough, N. (1989). Language and power. London: Longman.
Goatly, Andrew (2002).  The representation of nature on the BBC world service. Text , Vol 22 (No ,1) , PP.1-27.
Halliday, M.A.K. (1984/1989). An introduction to functional grammar. London:Edward Arnold.
Heise ,U. K. (2006). “The Hitchhiker’s Guide to Ecocriticism” PMLA121:2 (2006) 503-516.
Hoad, T.F.  (1996).  The Concise Oxford Dictionary of English EtymologyEncyclopedia.com. (June 22, 2010). http://www.encyclopedia.com/doc/1O27-nature.html
KhosraviNik, M. (2010). Actor descriptions, action attributions, and argumentation: towards a systematization of CDA analytical categories in the representation of social groups. Critical Discourse Studies(7), No. 1, February 2010, 55–72
Kress, G. (1996). Representational resources and the production of subjectivity. In Carmen Rosa Caldas-Coulthard & M. Coulthard (Eds.), Texts and practices (pp. 15-31). London: Routledge.
Martin, J. (1992). English text: system and structure. Amsterdam: Benjamins.
Moughrabi, F. (2001). "The politics of Palestinian textbooks". The Journal of Palestine Studies, 31,(1). Retrieved June, 13, 2002, from http://www. mafhoum.com/press2/72P1.htm
Otlowski, M, B. (2002). The ethnic diversity and gender bias in EFL textbooks.V Retrieved from www.asian-efl-journal.Com/ june 2003.submo.htm
Van Dijk, T, A. (2001). Critical discourse analysis. In D. Schiffin, D. Tannen & H. Hamilton (Eds.), The handbook of discourse analysis,V (pp.1-43). Malden, Mass: Blackwell.
____________. (1997). Political discourse and political cognition. Paper Congress Political Discourse, Aston University July 1997. Retrieved from van Dijk’s homepage Web-site: www.let.uva.nl/~teun
Williams, R. (1983). Culture & Society: 1790-1950. New York: Columbia University Press.