نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مرتضی کوکبی ¹
• عباس حری ²
• لیلا مکتبی فرد ¹

¹ دانشگاه شهید چمران اهواز

² دانشگاه تهران

چکیده

 پژوهشگران در این مقاله کوشیده­اند که در بررسی­ای مقدماتی ضمن شناسایی مهارت­های کلیدی در تفکّر انتقادی، پیوندی میان مؤلّفه­های تفکّر انتقادی و عناصر داستانی برقرار کنند و در تعدادی از داستان­های تألیفی که در ایران منتشر شده­اند، میزان وجود این مؤلّفه­ها را بسنجند. به این منظور، هفده مهارت کلیدی را که از آثار ریچارد پل استخراج شده­اند، فهرست کرده و پس از خواندن هر داستان مشخص شده که آیا مهارت یا مؤلّفه­ی یادشده در آن داستان وجود داشته است یا خیر و اگر وجود داشته، در کدام یک از عناصر داستان، دیده شده است. جامعه­ی مورد بررسی در این پژوهش 14 کتاب داستان تألیفی برای گروه سنی «ج» است که در فاصله سال­های (1342-1386) از سوی شورای کتاب کودک به عنوان آثار ویژه برای گروه­های سنی «ج» معرفی شده­اند در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. به نظر می­رسد دو داستان حقیقت و مرد دانا و ماهی سیاه کوچولو از نظر به­کارگیری مؤلّفه‌های تفکّر انتقادی در مرتبه­ی بهتری قرار دارند. ضعف عمده­ی داستان­ها در وجود راوی­های مداخله­گر، خالی‌بودن از درون­مایه­های طنز، استفاده‌ی مطلوب نکردن از شگردهای داستانی برای خلق فضاهای متفاوت و تقویت دیدگاه­های گوناگون و.... بوده­ است. قوی­ترین مؤلّفه را در بیشتر داستان­ها می‌توان پای­بندی به قابلیت­های استدلال اخلاقی دانست.

کلیدواژه‌ها

• داستان­های کودک و نوجوان
• مهارت­های تفکّر انتقادی
• مؤلّفه‌های تفکّر انتقادی

20.1001.1.20088647.1389.1.2.7.8

عنوان مقاله [English]

A Study of Critical Thinking Skills in Children's Fictions

چکیده [English]

 
 

Kokabi*                                      A. Horri**        

 Shahid Chamran University of Ahvaz           Tehran University

Maktabifard***

Shahid Chamran University of Ahvaz
Abstract
Critical thinking as a way of thinking affects our attitudes and behaviors. It includes skills like the ability to describe the purpose, formulating the question, gathering relative data and criticizing them, adopting clear options toward different issues and judging based on evidence and reasonable documents leading to problem solving. Fiction plays an important role in enhancing the formation of the above skills in children by involving them in situations that might not be experienced in real daily life, also strengthening reading skills and comprehension. If the characters of children books think critically, they can be very effective on the readers through observative learning. In this research the writers have been trying to make a link between critical thinking and fictional elements in order to evaluate the existence of these components in Iranian children fictions. To validate the research, Richard Paul’s seventeen key skills have been selected and used in several stories to  identify whether these skills have been considered in them or not. And if the skills have been existed, in which fiction elements have been observed. The research population is 14 children’s books (for ages 10-12) listed as the honored list in the Children’s Book Council of Iran (CBCI) from 1343 to 1385 (1964-2006). Apparently “The Reality and the Wise Man” (Haghighat va Marde Dana) and “the Tiny Black Fish” (Mahi Siahe Koochooloo) are on the top of the list of using the component of the critical thinking. The main weaknesses in the fictions are the existence of interfering narrators that weaken inferences and interpretation skill in readers, lack of humor, lack of new techniques to create new atmosphere, lack of effective characters to strengthen children’s intellectual skills, and themes deeply conforming to social norms and rules. The research showed that ethical reasoning abilities compared to other skills proved to be the strongest component.
 
 
 
 
* Professor, Library Science and Information. Email:kokabi80@yahoo.com
 
** Professor, Library Science and Information. Email:riwash@yahoo.com
 
***PhD Candidate,  Library Science and Information. Email: royamaktabi@gmail.com
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Children’s fictions
• Critical thinking skills
• Critical thinking components