بررسی تطبیقی کهن الگوی کودک در قصه های کامل کیلانی و صمد بهرنگی بر مبنای نقد کهن الگویی (نمونه موردی 10 داستان از هر نویسنده)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

2 دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

نقد کهن‌الگویی که برگرفته از آرای روان‌شناسانهی کارل گوستاو یونگ است، در دوران معاصر از روش‌های مدرن نظریه‌ی نقد ادبی تطبیقی بر پایه‌ی نقد روان‌شناختی به‌شمار می‌رود که توجه بسیاری از منتقدان معاصر را به خود جلب کرده است. این گونه‌ی نقد ادبی در پی یافتن ارتباطی میان ذهن نویسنده و ساختار کهن‌الگویی است. کهن‌الگو، صورت نوعی موجود در حافظه‌ی ناخودآگاه بشری است که در ابعاد متعدد زندگی افراد در قالب افکار، اعمال و رفتارهای گوناگون بروز میکند. کهن‌الگوی کودک به‌منزله‌ی یکی از انواع کهن‌الگوها، خود، قابلیت تقسیم به انواع دیگری دارد و به بررسی جنبه‌های مختلف کودکی درون افراد می­پردازد. نویسندگان در مقالهی حاضر به بررسی این کهن‌الگو در داستانهای دو تن از نویسندگان مشهور ادبیات عربی و فارسی یعنی کامل کیلانی و صمد بهرنگی میپردازند و تلاش میکنند تا جنبههای مختلف بازتاب کهن‌الگوی کودک را در آثار این دو بررسی نمایند و بدین نکته دست یابند که کهن‌الگوی کودک در بسیاری از داستانهای آنان بروز یافته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد بسیاری از جنبههای مختلف کهن‌الگوی کودک در قصههای دو نویسنده، نزدیکی و همسانی اندیشهی آنان را بازمینماید و داستان‌های آنان میتواند تجلّی‌بخش روحیات و زندگی فردی و قومی آنان باشد.
واژه‌های کلیدی: ادبیات کودک، صمد بهرنگی، کامل کیلانی، کهن‌الگو.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Archetypal Child in Kāmīl Kaylānī and Samad Behrangī Stories

نویسندگان [English]

  • Ali Andalib 1
  • ali asghar ghahramani moghbel 2
1 Khalije Fars University
2 Shiahid Beheshti University of Tehran
چکیده [English]

 
 
 
 
Abstract
One approach to the critical theory of comparative literature based on psychological criticism is the archetypal criticism that comes from Carl Jung's psychological ideas. This kind of literary criticism seeks the relationship between the mind of the writer and archetypal structure. Archetype as a typical form in the human subconscious memory consists of different types. Archetype of the child can  have subdivisions based on  various aspects  of the child in a life time. In this paper the child archetype is analyzed in the stories of two famous writers of Arabic  and Persian literature in order to see the various aspects of the archetype of the child reflected in the works of Kamil Kaylani and Samad Behrangi. The results of this research show that many of the different aspects of the archetype of the child are presented in the stories of two authors, showing the proximity and consistency of their thoughts.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Archetype
  • children's literature
  • Kāmil Kylānī
  • Samad Behrangi
آل‌احمد، جلال. (1347). «صمد و افسانه‌ی عوام». آرش، سال 2، شماره‌ی 18، صص 5-12.
بهرنگی، صمد. (1378). تلخون و چند قصهی دیگر. تهران: اهورا.
_________. (2536). قصههای بهرنگ. تهران: دنیا و روزبهان.
_________. (1347 الف). ماهی سیاه کوچولو. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
_________. (1347 ب). 24 ساعت در خواب و بیداری. تهران: دنیا و روزبهان.
_________. (1348). مجموعه‌ی مقاله‌ها. تبریز: شمس.
پیرسون، کارول اس؛ کی مار، هیو. (1393). زندگی برازندهی من: مؤثرترین راهکارهای تحلیل خویشتن و غنی‌سازی ارتباط با دیگران. ترجمه‌ی کاوه نیری، تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
الجندی، أنور. (1965). کامل کیلانی فی مرآه التاریخ، القاهره: مطبعة الکیلانی الصغیر.
حمزه‌نژاد، زهرا. (1394). بررسی تطبیقی مولفه های ادبیات کودک در داستان های کامل الکیلانی و مهدی آذریزدی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه زابل.
خسرونژاد، مرتضی. (1384). «مفهوم کودکی و هدف ادبیات کودک». مجله‌ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، سال 22، شماره‌ی4، صص 154-160.
الحدیدی، علی. (1988). فی أدب الأطفال. مصر: مکتبه الآنجلو المصریه.
درویش، احمد. (2006). الادب المقارن: دراسات نظریه و تطبیقیه. مصر: دارالنصر.
رایس، ف. فلیپ. (1388). رشد انسان؛ روان‌شناسی رشد از تولد تا مرگ. ترجمه‌ی مهشید فروغان، تهران: ارجمند.
ردفیلد، جیمز. (1391). «کهن‌الگو چیست؟».
  http://www.cloob.com/c/jamesredfiled/35289605/
زلط، أحمد. (1997). أدب الطفوله أصوله- مفاهیمه- روّاده. مصر: الشرکه العربیه للنشر و التوزیع.
زلط، أحمد. (1994)، أدب الطفوله بین کامل کیلانی و محمد الهراوی، القاهره: دار المعارف.
ساعدی، غلامحسین. (2537). «افسانه‌ای تا دورترین آبادی‌ها». صمد بهرنگی با موج‌های ارس به دریا پیوست. گردآوری ح. نمینی، تهران: آبان.
ستاری، جلال‌الدین. (1348). «سه مفهوم اساسی در روان‌شناسی یونگ». مطالعات جامعه شناختی، دوره‌ی قدیم، شماره‌ی 3، صص 127-150.
سلطان بیاد، مریم و قربان صباغ، محمودرضا، (1390). «بررسی قابلیت‌های نقد کهن الگویی در مطالعات تطبیقی ادبیات». نقد ادبی، سال 4، شماره‌ی 14، صص 79-103.
صیداوی، مفید. (2010). «کامل کیلانی أحد أبرز المؤسسین لأدب الأطفال العربی الحدیث». www.aljaha.org/?i=48369.
عزیز نسین و همکاران. (1382). زنده‌باد قانون؛ ترجمههای بهرنگ، ترجمه‌ی صمد بهرنگی، تدوین: روشنک تبریزی، تهران: محور.
غفاری، سعید. (1384). ادبیات کودکان و نوجوانان. همدان: سپهر دانش.
الغمری، یاسمین. (2014). «کامل کیلانی ...صدیق الطفوله وصندوق الذکریات».
غنیمی هلال، محمد. (1373). ادبیات تطبیقی: تاریخ و تحول، اثرپذیری و اثرگذاری فرهنگ و ادب اسلامی. ترجمه‌ی سید مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
کیانی، حسین و میرقادری، بشری‌سادات. (1391). «القیم التربویه ودورها فی قصص الأطفال». بحوث فی اللغه العربیه و آدابها، سال 2، شماره‌ی 6، صص 103-113.
کیلانی، کامل. (2013). السنجاب الصغیر. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 الف). أبو خربوش. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 ب). التاجر مرمر. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 ج). السندباد البحری. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 د). عماره. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 هـ). الملک عجیب. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 و). الملک میداس. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 ز). نارادا. مصر: موسسه هنداوی.
________. (2012 ح). نعمان. مصر: موسسه هنداوی.
مادیورو، رنالدو ج و وبلرایت، جوزف پ. (1389).«خلاصه‌ای از نظریه‌ی شخصیت کارل گوستاو یونگ: کهن‌الگو و انگاره‌ی کهن‌الگویی».  .www.articlefa.ir/post/156/
معقولی، نادیا؛ شیخ مهدی، علی و قبادی، حسینعلی.(1391). «مطالعه تطبیقی کهن الگوی سفر قهرمان در محتوای ادبی و سینمایی». مطالعات تطبیقی هنر، سال 2، شماره‌ی3، صص87-99.
مهدیان، نیلوفر. (1384). «صمد بهرنگی و مفهوم کودکی». کتاب ماه کودک و نوجوان، سال 9، شماره‌ی 96، صص 133-128.
الندوی، محمد مظهر عالم. (2014). «أدب الأطفال فی‌الأدب العربی الحدیث». مجله الداعی. دارالعلوم دیویند، العدد 12، سنه38، www.dariluloom-deoband.com.
نصرت‌زادگان، نسترن. (1387). «بررسی تطبیقی آثار صمد بهرنگی و شل سیلورستاین». ادبیات تطبیقی، سال 4، شماره‌ی 6، صص 175-200.
یونگ، کارل گوستاو. (1395). انسان و سمبولهایش. ترجمه‌ی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
Mark. M, P. C.S, (2001). The Hero and The Outlaw. New your, Mc Garve-Hill
Wright. (2010). "Answering the Call of the Inner Child". Jung Society of Atlanta. P 6-7