صورت‌های خیالیِ مجموعه‌ی شعری پشت یک لبخند بیوک ملکی بر اساس نظریه‌ی ژیلبر دوران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

چکیده

امید وحدانی‌فر*
 
چکیده
تخیل در تمام نمودهای مذهبی، اسطوره‌ای و ادبی این قدرت متافیزیکی را دارد که آثاری علیه زوال، مرگ و سرنوشت خلق کند. گذر زمان و ترس از مرگ، مقوله‌ای است که همواره ذهن انسان را آشفته و پریشان کرده است و او را واداشته تا برای مقابله با اضطرابِ مرگ، خودآگاه یا ناخودآگاه واکنش نشان دهد. در میان شاعران حوزه‌ی نوجوان نیز مرگ‌اندیشی، ذهن‌ خلاق بیوک ملکی را بر آن داشته تا برای درمان اضطراب مرگ برای مخاطبانِ نوجوانش به قوه‌ی تخیل خویش پناه ببرد و ترس‌ها و شیوه‌های کنترل آن را در تخیل خود با تصاویری نمادین بازگو کند. ازآنجایی‌که مجموعه‌شعر پشت یک لبخند از ملکی تصاویر دو قطبی (مثبت و منفی) را دارد، پژوهشگر را بر آن داشته تا با نگاهی نو، صورت‌های خیالیِ موجود در این مجموعه‌شعر را طبق نظریه‌ی ژیلبر دوران با استفاده از روش کتابخانه‌ای بررسی کند و پاسخ این پرسش را بیابد که بارزترین صورت‌های خیالی این مجموعه‌ی شعری، متعلق به کدام منظومه‌ی تخیلی است؟ نتیجه‌ی کلی پژوهش حاضر بیان‌گر این نکته است که بیشترین تمایل اندیشه‌ی ملکی در این مجموعه، به منظومه‌ی روزانه‌ی تخیلات با ارزش‌گذاری مثبت است که نشان می‌دهد شاعر تا اندازه‌ی زیادی به دنیای نوجوانان وارد شده و تصویر مرگ را در تخیل خود تلطیف کرده و وحشت آن را گرفته و به جای آن، تصویرهای خیال‌انگیز و امیدبخش آفریده ‌است. زمان و مرگ در تخیل این شاعر در ریخت‌های حیوانی، تاریکی و سقوطی ظاهر شده و سپس با تصاویری متضاد کنترل گردیده است. در مجموع تصویرآفرینی‌های موجود در مجموعه‌‌شعر پشت یک لبخند از نظر ترتیب فراوانی بدین شرح است: ریخت‌های تماشایی 36 نمونه (13/39 %)، ریخت‌های عروجی 23 نمونه (25 %)، ریخت‌های تاریکی 18 نمونه (56/19 %)، ریخت‌های سقوطی 7 نمونه (60/7 %)، ریخت‌های جدایی‌کننده 5 نمونه (43/5 %) و ریخت‌های حیوانی 3 نمونه (26/3 %).
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Systems of Imagination in Buick Maleki’s Collection of Poems, Behind a Smile, Based on Gilbert Durand’s Theory

نویسنده [English]

  • Omid Vahdanifar
Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Bojnord University, Bojnord, Iran
چکیده [English]

Systems of Imagination in Buick Maleki’s Collection of Poems, Behind a Smile, Based on Gilbert Durand’s Theory
 
Omid VahdanifarAssistant Professor of Persian Language and Literature, University of Bojnord 
 Introduction
Imagination is an essential element in children’s and adolescents’ literature. It is one of the components that motivate children and adolescents to read because by reading these works, they find themselves in a world beyond the world and logic dominated by adults and find a suitable place for psychological relief from the imposed pressures. Also, they come to an understanding of abstract concepts of the world around them with the power of imagination. Gilbert Durand is one of the prominent theorists in the field of literary criticism, especially literary imagination. He analyzes the visual and imaginative functions of artists in his theory of “diurnal system of imagination” and “nocturnal system of imagination”. Buick Maleki, a writer of adolescent poetry, reflects his concerns about the passage of time and death in his collection of poems, Behind a Smile; therefore, it is fruitful to study the presence of such concepts in this collection by the use of Durand’s theory in order to identify the poet's creative mentality in the making of imaginary pictures and to examine his way of thinking about the world, the effect of time and death on creation, and the way he uses his imagination to express his fears. Methodology, Review of Literature and PurposeDue to the value and importance of imagery in Maleki’s poetry, the researcher decided to investigate the structure of imaginary forms in the poetry collection Behind a Smile, relying on Gilbert Durand's theory of image clusters. There are a number of researches on imagery in children’s and adolescents’ literature; for example, “Farmers in Children and Adolescents' Poetry” by Pourvahhab (2002); “Imagery in Rahmandoost’s Poetry” by Armaghan (2006); “Content Analysis of Children's Poetry 1992-2002 (Age Groups A, B and C)” by Zarghani and Abbaspour-Noghani (2007); “Study of Imagery in Children’s Poetry with a Focus on the Works of the Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents” by Lavimi (2019). A number of articles have been written on Maleki's adolescent poems also, including “This Sidewalk Is Stretched Around the Earth” by Rajabzadeh (2003); “The Impressive Sensation of These Poems” by Nazar-ahari (2003) and “A Study of Poetic Imagery in the Adolescent Poetry of Buick Maleki” by Najafian (2012). The researcher did not find any study related to the function of literary imagination based on Gilbert Durand’s theory in the field of children’s and adolescents’ literature. DiscussionDurand believes that time manifests itself through images; this means that images show a fear of time because according to his theory, behind every fear, there is “fear of death” and behind every death, “fear of time”. Human beings make a connection between fear and time and realize that with the passage of time, they are going toward death; so, they are frightened and as a result, a series of images appear in their imaginations in response to the passage of time. In The Anthropological Structures of Imagination, Durand divides images into two large categories, the Diurnal System of Imaginations and the Nocturnal System of Imagination. The diurnal system is a dialectical system with contrasting poles that includes scary (negatively valued) and non-terrifying (positively valued) images; but the nocturnal system has a hybrid state, which means that the two poles are placed inside each other instead of facing each other. In this group of images, fear of time is modified and toned down. Negatively valued structures of the diurnal system are divided into three categories of descending, darkness and animalistic, all of which have one thing in common: creating fear. Positively valued structures of the diurnal system are also classified into three categories: ascending, spectacular, and separating, all of which are similar in overcoming the sense of fear with different structures. In fact, fear of time creates negative forms (descending, darkness, and animalistic), and overcoming fear of time creates positive forms (ascending, spectacular, and separating).It seems that Durand’s proposed model of diurnal system of imagination can be applied to Maleki’s collection of poems, Behind a Smile, because these poems exhibit binary (contrasting) images such as white and black, light and darkness, night and day, sadness and joy, cold and hot, full and empty. 
Conclusion
Imagination is such an active and subtle element in the Maleki’s Behind a Smile that can be felt and visualized while reading the poems. In the structure of imagination in this collection of poems, both the negatively valued structures of descending, darkness and animalist forms and the positively valued structures of ascending, spectacular and separating forms can be seen. However, in general, Maleki’s real state of mind belongs more to the “diurnal System of positively valued imagination” (non-scary and pleasant). Among the images in this collection, there are 36 samples of spectacular forms (39.13 percent), 23 samples of ascending forms (25 percent), 18 samples of darkness forms (19.56 percent), 7 samples of descending forms (7.60 percent) 5 samples of separating forms (5.43 percent) and 3 samples of animalistic forms (3.26 percent). This shows that Maleki has been able to save himself from the anxiety caused by the passage of time that he has shown in the diurnal system of negatively valued imagination. Therefore, Maleki can be considered a poet with an ascending spirit. Examined from Durand’s point of view, Maleki proves to be a person who does not accept the idea of ​​destruction. Hence, he has been successful in softening the horrifying aspects of death for teenagers and making them more hopeful in life by creating calm and controlled images in contrast to the fast pace of time. 
Keywords: Buick Maleki, Behind a Smile, Gilbert Durand, adolescent poetry, imagery 
References:
Abbasi, A. (2001). Gilbert Durand; nocturnal system, diurnal system. Book of the Month of Children and Adolescents, pp. 45-55.Abbasi, A. (2006). Classification of literary imagination based on New Criticism. Nafeh, 1 (11 & 12).Abbasi, A. & Shakeri, A. (2008). Fear of time in characters of Mahmoud Doulat-Abadi’s narratives. Research Journal of Human Sciences, No 57, pp. 217-234.Armaghan, A. (2006). Imagery in Rahmandoust’s poetry. Research Journal of Children’s and Adolescents’ Literature, No. 45 and 46, pp. 222-238.Bachelard, G. (1943). Water and dreams: An essay on the imagination of matter. Pari. Balkhari, H. (2006). Artistic imagination from the perspective of Sheikh Ishraq. Journal of the Academy of Arts, 5 (43), pp. 59-58.Durand, G. (1992). Les Structures anthropologiques de l’imaginaire: Introduction à l’archétypologie générale. Dunod.Eliade, M. (2005). The myth of eternal return (B. Sarkarati, Trans.). Tahoori.Fotouhi, M. (2007). The rhetoric of illustration. Sokhan.Ibn Manzoor, J. M. M. (1405). Arabic language. Adab-e Houzeh.Jung, C. G. (1981). Man and his symbols (A. Saremi, Trans.). Amir Kabir.Kazemi, M. K. (1997). Aperture. Zarihe Aftab.Lavimi, S. (2019). Study of Imagery in Children’s Poetry with a Focus on the Works of the Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents. Baharestan-e Sokhan, 16 (44), 219-240.Maleki, B. (2012). Behind a Smile. Qadyani.Mir, M. & Shamshiri, V. (2014). Analysis of imagery in Nazari Qahestani’s Adabnameh based on Gilbert Durand’s theory. National Conference on the Criticism and the Analysis of Life, Works and Philosophy of Hakim Nazari Qahestani, Birjand University, pp. 927-938.Najafian, A. (2012). A study of poetic images in Buick Maleki’s adolescent poetry. Journal of Children’s Literature Studies, No. 6, pp. 115-139.Nazar-Ahari, E. (2003). The impressive sensation of these poems: A short look at Buick Maleki’s poems. Research Journal of Children’s and Adolescents’ Literature, No. 32, pp. 196-205.Partovi, A. (1997). Research on the symbolic manifestation of dark water and its semantic approaches. Journal of the Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, 30 (1 & 2), pp. 5-38.Purvahhab, M. (2002). Farmer in children’s and adolescents' poetry. Research Journal of Children’s and Adolescents’ Literature, No. 31, pp. 188-200.Rajabzadeh, S. (2003). This sidewalk stretches across the earth (a critique of the collection of poems On the Sidewalk by Buick Maleki). Journal of Children’s and Adolescents’ Literature, No. 32, pp. 171-190.Salajeqeh, P. (2008). From this eastern garden. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.Shafiei-Kadkani, M. R. (1992). Imagery in Persian poetry. Agah.Shariati, S. (2006). Sociology of imagination. Critic Quarterly, 2 (4), 165-198.Sharifi-Valedani, G. & Shamei, M. (2011). The analysis of imagery in the resistance poetry based on New Criticism. Resistance Literature, 2 (3 &4), 299-321.Tajbakhsh, I. & Faraji Qarqani, A. (2010). The crow in Persian literature. Journal of Literary History, 3 (62), pp. 29-46.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Buick Maleki
  • Behind a Smile
  • Gilbert Durand
  • adolescent poetry
  • imagery 
ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد مکرم. (1405). لسان‌العرب. قم: ادب حوزه.
الیاده، میرچا. (1384). اسطوره بازگشت جاودانه. ترجمه‌ی بهمن سرکاراتی، تهران: طهوری.
ارمغان، علی. (1385). «صور خیال در شعر رحمـاندوسـت». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی 45 و 46، صص، 222–238.
بلخاری، حسن. (1385). «تخیل هنری از دیدگاه شیخ اشراق». ماهنامه‌ی خبرنامه‌ی فرهنگستان هنر، سال5، شماره‌ی43، صص، 58-59.
پرتوی، ابوالقاسم. (1376). «تحقیق در تجلی نمادین آب ظلمانی و تیره و رویکردهای معنایی آن». مجلّه‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال30، شماره‌ی1و2، صص، 5-38  .
پوروهاب، محمود. (1381). «کشاورز در شعر کودک و نوجوان». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی 31، صص، 188-200. 
تاج‌بخش، اسماعیل و آسیه فرجی‌قرقانی. (1389). «کلاغ در ادب فارسی». تاریخ ادبیات، شماره‌ی3 (62)، صص، 29–46.
رجب‌زاده، شهرام. (1382). «این پیاده‌رو در سراسر زمین کشیده می‌شود» (نقدی بر مجموعه‌شعر در پیاده‌رو اثر بیوک ملکی). پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی32، صص171-190.
زرقانی، سیدمهدی و محبوبه عباسپورنوغانی. (1386). «بررسی محتوایی شعر کودک دهه‌ی 70 (گروه‌های سنی الف، ب و ج)». مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد،  شماره‌ی4، صص، 169–194.
سلاجقه، پروین. (1387). از این باغ شرقی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شریعتی، سارا. (1385). «جامعه‌شناسی تخیل». ناقد، سال2، شماره‌ی4، صص165-198.
شریفی‌ولدانی، غلامحسین و میلاد شمعی. (1390). «تحلیل صورت‌های خیالی در شعر پایداری بر اساس نقد ادبی جدید». ادبیات پایداری، سال2، شماره‌ی 3و4، صص، 299–321.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1371). صورخیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.
عباسی، علی. (1380). «ژیلبر دوران؛ منظومه‌ی شبانه، منظومه‌ی روزانه». کتاب ماه کودک و نوجوان، صص45-55.
ــــــــــــ. (1385). «طبقه‌بندی تخیلات ادبی بر اساس نقد جدید». نافه، سال1، شماره‌ی11و 12.
عباسی، علی و عبدالرسول شاکری. (1387). «ترس از زمان نزد شخصیت‌های روایی محمود دولت‌آبادی». پژوهش‌نامه‌ی علوم انسانی، شماره‌ی 57، صص217-234.
فاضلی، محمد.(1376). دراسه و نقد فی مسائل بلاغیه هامه. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
فتوحی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
کاظمی، محمدکاظم. (1377). روزنه. مشهد: ضریح آفتاب.
کمبل، جوزف. (1385). قهرمان هزار چهره. ترجمه‌ی شادی خسروپناه، مشهد: گل آفتاب.
لویمی، سهیلا. (1398). «بررسی صور خیال در شعر شاعران کودک با تکیه بر آثار کانون پرورش فکری». بهارستان سخن، سال 16، شماره‌ی 44، صص 219–240.
 ملکی، بیوک. (1391). پشت یک لبخند. تهران: قدیانی.
میر، محمد و وحید شمشیری. (1393). «تحلیل صورت‌های خیالی ادب‌نامه‌ی نزاری قهستانی طبق نظریه‌ی ژیلبر دوران». همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه‌ی حکیم نزاری قهستانی، دانشگاه بیرجند، صص927 –938.
نجفیان، آزاده. (1391). «بررسی تصاویر (ایماژهای) شاعرانه در اشعار نوجوان بیوک ملکی». مطالعات ادبیات کودک، شماره‌ی 6، صص115-139.
نظرآهاری، عرفان. (1382). «حس دامنگیر این شعرها» (نگاهی کوتاه به شعرهای بیوک ملکی). پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی32، صص196-205.
یونگ، کارل گوستاو. (1359). انسان و سمبول‌هایش. ترجمه‌ی ابوطالب صارمی، تهران: امیرکبیر.
Bachelar, Gaston. (1943). Water and dreams: An Essay on the Imagination of Matter. Pari.
Durand, Gilbert. (1992). Les Structures anthropologiques de l’imaginaire. Introduction à l’archétypologie générale, Paris: Dunod.