انسان‌انگاری (تشخیص) طبیعت در شعر کودک براساس دیدگاه لیکاف و جانسون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

چکیده

انسان‌انگاری (تشخیص) طبیعت در شعر کودک براساس دیدگاه لیکاف و جانسون
 
چکیده
لیکاف و جانسون بر این باورند که از طریق استعاره، مفهوم‌سازی حوزه‌ای از تجربه (حوزه‌ی مقصد) بر مبنای حوزه‌ی دیگر (حوزه‌ی مبدا) انجام می‌شود. آنان استعاره‌های مفهومی را به سه دسته‌ی هستی‌شناختی، ساختاری و جهتی تقسیم کرده که استعاره‌ی انسان‌انگاری/ تشخیص را از بدیهی‌ترین استعاره‌های هستی‌شناختی دانسته‌اند. در این نوع استعاره‌، شیء فیزیکی، شخص پنداشته می‌شود. این استعاره‌، نه‌تنها نوع نگاه و اندیشه‌ی افراد، بلکه چگونگی عملکرد آنان را به موضوعِ مدنظر مشخص می‌کند. هدف در این پژوهش، بررسی انسان‌انگاری طبیعت در چهل مجموعه‌شعر کودک منتشرشده از سوی کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، براساس نظریه‌ی لیکاف و جانسون و با روش توصیفی‌تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در اشعار بررسی‌شده، از میان عناصر طبیعت، بیشتر درختان، گل‌ها و گیاهان، انسان‌انگاری و از بین ویژگی‌های انسانی، شاعران بیشتر کنش‌ها و رفتارهای انسانی را به عناصر طبیعت نسبت داده‌اند و با نسبت‌دادن ویژگی‌های مختلف انسان به طبیعت در مجموع استعاره‌ی «طبیعت به‌مثابه‌ انسان است» شکل گرفته است. نگرش کلی حاکم بر این استعاره، در مجموعه‌اشعار بررسی‌شده، این است که اجزای طبیعت، کنشگرانی آگاه و هیجان‌مند هستند که با آن‌ها باید مانند انسان‌ها رفتار شود. این نگرش می‌تواند منجر به کنش‌هایی همچون احترام‌گذاشتن به طبیعت، قائل‌شدن حق زیست برای آن، مهربانی و احساس مسئولیت‌ در برابر آن، قدرشناسی و نیالودن محیط زیست شود؛ البته برخی از نمونه‌ها، مانند نسبت‌دادن رذایل اخلاقی به محیط زیست، می‌تواند کنش‌های منفی‌ای مانند آسیب‌زدن به طبیعت، بی‌اعتمادی به آن و استفاده‌ی بی‌رویه از منابع طبیعی را در پی داشته باشد.
واژه‌های کلیدی: استعاره‌ی هستی‌شناختی، تشخیص، شعر کودک، طبیعت، کنش، نگرش.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Personification of Nature in Children’s Poetry Based on Lakoff and Johnson's Viewpoints

نویسنده [English]

  • Ebrahim Zaheri abdevand
Assistant Professor of Shahrekord University
چکیده [English]

Studying the Personification of Nature in Children’s Poetry Based on Lakoff and Johnson's Viewpoints
 
Ebrahim Zaheri Abdevand
Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Shahrekord
 
Introduction
Lakoff and Johnson believe that in metaphor, concept-formation in one field of experience (destination field) is done based upon the other field (source field). They divide conceptual metaphors into three categories of ontological, structural and directional; and believe the personification metaphor to be the most obvious of ontological metaphors. In this type of metaphor, the physical object is thought of as a person. This type of metaphor shows not only the viewpoint and thoughts of people, but also the way they treat the subject.
Literature, whether poetry or fiction, is one of the means of educational system through which we can educate children about various subjects, for example about issues related to preserving the environment. In fact, giving correct information to children about nature and animals is one of the aims and functions of children’s literature (Shoarinejad, 2011: 90). This is one of the most important issues in Iranian children’s literature, too. Previous researches show that 52 percent of topics in the children’s poetry for age group C published in Iran from 1991 to 2001; 39.7 percent of topics in poems of 2001 to 2011; and 33 percent of topics in poetry from 2011 to 2021 are related to nature (Zarqani & Abbaspour, 2007: 172; Ostadzadeh, 2012: 2; Alimi, 2015: 126). Therefore, it is necessary to analyze these poems in order to see what attitude is advocated in them toward nature, what understanding of nature is presented, and what behaviors are ensued from this understanding.
 
Methodology, Review of Literature and Purpose
The aim of this research is to analyze the personification of nature based on the theory of Lakoff and Johnson in 40 poetry collections for children published by the Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents after the Islamic Revolution in 1979. The method of the research is descriptive-analytical and library research method is used for gathering information.
Several researches have been conducted before in this field. Niktalab (2013) in “The Conceptual Metaphor of Sun in the Poetry of Children and Adolescents” has studied the different metaphorical forms created by the image of the sun in children’s poetry. Sojoodi and Qanbari (2012) in “A Semantic Study of Time Metaphor in Children’s Fiction in Persian (Age Groups A, B and C)” have come to the conclusion that the Persian-speaking child in these age groups not only understands the concept of time by moving in time, but also the function of the pattern of “time is a thing” and “that thing is moving” in time metaphor is related to the moon and the sun and other objects around the child in an ontological projection which directly influence the understanding of the concept of time. And Sadeqi (2013) in “Evaluating the Growth of Metaphorical Language in Persian-Speaking Children: A Comparative study” has studied the process of development of understanding of metaphors in Persian-speaking children in three age groups 6, 7 and 8 years of age and has come to the conclusion that the ability to understand metaphors starts in children from young ages and increases with age.
 
Discussion
In children’s poetry, attention is paid to different aspects of nature; however, not all the elements of nature are personified in these poems as a result of the type of modern life, the lived experiences of children and also the environment of the poet. In children’s poetry, there is no boundary between human and animal and nature considering the right to live; and all the elements have the right to live just like humans and are depicted as having purposeful actions. Not only the animals, but also all the other elements of nature are regarded as having emotion. Happy, sad, timid and regretful are some of the most important human emotions that are ascribed to natural elements. Some instances of personification in these poems are created by associating human body parts and appearance characteristics such as having hand, heart and head or being ugly or beautiful, heavy or thin, to natural elements. In children’s poetry, people are asked to observe ethical principles in dealing with nature and learn moral behavior from natural element; furthermore, the poets introduce natural elements as having the ability to distinguish between good and bad. This is another aspect of personification in these poems.
In some of the poems in this study, natural elements have acquired a feminine identity. in fact, natural elements are associated with women more than men. The similarities are in different fields: physiological characteristics (giving birth); women’s roles and responsibilities at home (motherhood and raising children); familial relationships (being aunt and bride). It can be argued that women and nature are related to each other in three ways: the relationship between women and nature; the relationship between domination over women and domination over nature; and women’s roles in solving ecological problems.
Another procedure for personifying nature is giving child characteristics to natural elements. Associating human clothing to natural elements is another way for personifying nature in children’s poetry. By these metaphor, instead of forcing people to accept a specific approach toward nature, poets have tried to give nature a voice to talk about its own situation with children.
 
Conclusion
For personification of natural elements, poets have paid more attention to human actions and emotions because of didactic purposes. Ascribing these human characteristics to nature has resulted in the formation of a metaphor, “nature as human”. Considering the different human characteristics, this metaphor has seven parts: “nature is an active human”; “nature is a human with emotions”; “nature has human body parts”; “nature is a human with an ethical attitude”; “nature is a woman”; “nature is a child”; and “nature is human for having clothes”. According to these metaphors, nature is seen as a creature with a life like human’s. Just like humans, natural elements have purposeful actions; they understand the humans’ behavior toward them by the help of their emotions; and even observe ethical imperatives in performing their actions. These metaphors and their ensuing attitude result in friendship with nature, determining the right way to deal with nature, giving natural elements the right to live, being kind, loving, respectful and caring and feeling responsible toward nature. Consequently, one can say that in children’s poetry, a positive attitude is advocated for preserving nature.
 
Keywords: ontological metaphor of personification, children’s poetry, nature, action, attitude
 
References:
Alimi, M. (2015). A study of important elements of theme in children’s poetry between 2001 and 2011. Journal of Persian Literature, 11 (4), 121-141.
Behnam-manesh, S. & Omani Samani, R. (2012). The status of animals in the history of ethics and philosophy in the West. Iranian Journal of Medical Ethics and History, 5 (2), 24-31.
Benson, J. (2003). Environmental ethics: An introdudtion (2nd Volume) (M. M. Rostami, Trans.). Environment Preservation Organization of Iran.
Hasani, K. (2016). Two sweet apples. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Hashemi, M. (2012). The fawn horse. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Hashempour, M. (2014). A teapot full of ribbit. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Henshall, J. (2006). Gender roles and environmental concerns (S. Ghaffari, Trans.). Sarmayeh Newspaper, No, 354.
Jahed, M. (2012). Ethics and animals: Approaches and theories. Quarterly of Environmental Ethics, 3 (10), 163-189.
Katuzian, N. & Ansari, M. (2008). Responsibilties of environmental damages. Law Quarterly, 38 (2), 285-313.
Keshavarz, N. (2016). Yellow crow. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Kianoosh, M. (2003). Indian green parrot. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Kianoosh, M. (2015). Jom-Jomak. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Koleini, M. B. Y. (1984). Alkafi (6th Volume). Dar-ol Maktab Eslamieh.
Lakoff, G. (2004). Contemporary theory of metaphor. In F. Sojoodi (Ed. and Trans.), Metaphor: Basis of thought and tool for creating beauty. Soureye Mehr.
Lakoff, G. & Johnson, M. (2016). Metaphors we live by (H. Agha-Ebrahimi, Trans.). Elm Publishing.
Mazinani, M. K. (1998). Only the pomegranate laughed. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Mohaqqeq-Damad, M. (2014). The theology of environment. Iran Wisdom and Philosophy Institute.
Mokhtari, M., Salahi, A. & Fathi, K. (2018). Criticism and analysis and comparison of traditional metaphors with conceptual metaphors of Lakoff and Johnson. Art of Language Quarterly, 3 (1), 2-7.
Nasr, H. (2017). Religion and the order of nature (E. Rahmati, Trans.). Ney.
Nayyeri, S. (2000). A piece of pink feather. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Niktalab, P. (2014). The conceptual metaphor of sun in the poetry of children and adolescents. Book of the Month of Children and Adolescents, No. 196, pp. 74-80.
Ostadzadeh, Z. (2012). Content analysis of children’s poetry of Parvin Doulat-abadi’s, On cloud boats and Almond flower. Journal of Children’s Literature Studies, 3 (2), 1-24.
Qasemzadeh, H. (2000). Metaphor and understanding. Farhangan.
Quran (2005) (M. Elahi Qomshei, Trans.). Ahl-e Beit.
Parsapour, Z. (2016). Considerations of environmental ethics in Hedayat and Choobak: Criticism of two stories. Literary Criticism, 9 (36), 73-95.
Rahmandoost, M. (2006). Father came and brought bread. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Rahmandoost, M. (2007). Write in spring. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Rahnama, S. (2013). Fake sorrows. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Sadeqi, S. (2013). Evaluating the growth of metaphorical language n Persian-speaking children: A comparative study. Science of Language, 1 (1), 145-167.
Sadeqzadeh, M. & Zare-Bidaki, M. (2014). A study of the most basic linguistics and imagistic characteristics in the poetry of Rahmandoost. Journal of Children’s Literature Studies, No. 2, pp. 75-106.
Salajeqeh, P. (2006). From this eastern garden: Theories of criticism of children’s and adolescents’ poetry. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Salehi, S. (2013). Education office and environment: environmental attitude, knowledge and behavior in students. Education Sciences Journal, 20 (6), 171-190.
Seraj, A. & Mahmoodi Bakhtiari, B. (2018). Ontological metaphors in Ferdowsi’s Shahnameh from the perspective of cognitive linguistics. Research Journal of Literary Criticism and Rhetoric, 7 (2), 75-94.
Shabani, A. (2017). Instruments of branches. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Shabani, A. (2017). Children’s rainbow. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Shabannejad, A. (2015). Hello, alien! Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Shabannejad, A. (2006). Where’s the crow? On the tree. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Shabannejad, A. (2008). I searched and I researched. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Shabannejad, A. (1998). An umbrella of petals. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Shabiri, M. (2016). A study of the role of thinking styles on the environmental attitude and behavior in high school students. Quarterly Journal of Education, No. 130, pp. 41-66.
Shahbazi, A. (2011). Animal rights: A reflection on theory and procedure. Law Quarterly, 14 (36), 27-56.
Shamani, T. (2014). Pull the cats’ tails. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Sharifi, s. & Hamedi Shiravan, Z. (2010). A study of metaphor in children’s and adolescents’ literature in the framework of cognitive linguistics. Thought and Child, 1 (2), 39-63.
Shoarinejad, A. A. (2011). Children’s literature. Ettelaat Publishing.
Sojoodi, F. & Qanbari, Z. (2012). A semantic study of time metaphor in children’s fiction in Persian (for age groups A, B and C). Literary Criticism, No. 19, 135-156.
Zare-Bidaki et al. (2012). A survey of ethical aspects in animal researches. Journal of Rafsanjan Medical Sciences University, 11 (6), 575-598.
Zarqani, M. & Abbaspour, M. (2007). Content analysis of children’s poetry between 1991 to 2001 (age groups A, B and C). Journal of the Department of Literature and Human Sciences of Mashhad University, No. 159, pp. 169-194.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: ontological metaphor of personification
  • children’s poetry
  • nature
  • action
  • attitude
قرآن مجید. (1384). ترجمه‌ی مهدی الهی‌قمشه‌ای، اصفهان: مؤسسه‌ی تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت(ع).
استادزاده، زهرا. (1391). «بررسی محتوایی اشعار کودکانه‌ی پروین دولت‌آبادی بر قایق ابرها و گل بادام». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال3، شماره‌ی2، صص1-24.
بن‌سن، جان. (1382). اخلاق زیست محیطی. ج2، ترجمه‌ی محمدمهدی رستمی، تهران: سازمان حفاظت محیط زیست.
بهنام‌منش، شیما و عمانی‌سامانی، رضا. (1391). «جایگاه حیوانات در سیر تاریخی اخلاق و فلسفه در غرب».  اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره‌ی‌5، شماره‌ی2،صص24-31.
پارساپور، زهرا. (1395). «ملاحضات اخلاق زیست‌محیطی هدایت و چوبک نقد دو داستان». نقد ادبی. سال9، شماره‌ی36، صص 73-95.
جاهد، محسن. (1392). «اخلاق و حیوانات: رویکردها و نظریه‌ها». اخلاق زیستی، سال3، شماره‌ی10، صص 163-189.
حسنی، خاتون. (1395). دو تا سیب شیرین. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
رحمان‌دوست، مصطفی. (1386). فصل بهار بنویس. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــــــ. (1385). بابا آمد، نان آورد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
رهنما، شاهین. (1392). غم‌های قلابی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
زارع‌بیدکی و همکاران. (1391). «مروری بر جنبه‌های اخلاقی در پژوهش‌های حیوانی». مجله‌ی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره‌ی 11، شماره‌ی6، صص 575-598.
زرقانی، مهدی؛ عباسپورنوغانی، محبوبه. (1386). «بررسی محتوایی شعر کودک در دهه هفتاد (گروه‌های سنی الف، ب و ج)». مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال39، شماره‌ی4، صص 169-194.
سجودی و قنبری. (1391). «بررسی معناشناختی استعاره‌ی زمان در داستان‌های کودک به زبان فارسی (گروه الف، ب و ج)». نقد ادبی، سال5، شماره‌ی19، صص 135-156.
سراج، اشرف؛ محمودی‌بختیاری، بهروز. (1397). «استعاره‌های هستی‌شناختی در شاهنامه
فردوسی از دیدگاه زبانشناسی‌شناختی». پژوهشنامه‌ی نقد ادبی و بلاغت، دوره‌ی7، شماره‌ی2، صص 75-94.
سلاجقه، پروین. (1385). از این باغ شرقی (نظریه‌های نقد شعر کودک و نوجوان). تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شامانی، طیبه. (1393). دم گربه‌ها را بکش. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شبیری، محمد. (1395). «بررسی نقش سبک‌های تفکر در نگرش و رفتار محیط زیستی دانش‌آموزان دبیرستانی». تعلیم و تربیت، شماره‌ی130، صص 41-66.
شریفی، شهلا؛ حامدی‌شیروان، زهرا. (1389). «بررسی استعاره در ادبیات کودک و نوجوان در چهارچوب زبان‌شناسی‌شناختی». تفکر و کودک پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال1، شماره‌ی2، صص 39 -63.
شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1390). ادبیات کودکان. تهران: اطلاعات.
شعبان‌نژاد، افسانه .(1394). سلام! آدم فضایی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ. (1385). کلاغه کجاست؟روی درخت. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ. (1387). هاجستم و واجستم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ. (1377). چتری از گلبرگ‌ها. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شعبانی، اسدالله. (1386). ساز شاخه‌ها. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــ. (1381). رنگین‌کمان کودکان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شهبازی، آرامش. (1391). «حقوق حیوانات: تأملی در نظریه و رویه». حقوق، سال14، شماره‌ی36، صص27-56.
صادق‌زاده، محمود؛ زارع‌بیدکی، مریم. (1393). «بررسی اصلی‌ترین ویژگی‌های زبانی و تصویر‌آفرینی در اشعار رحمان‌دوست». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال5، شماره‌ی2، صص75-106.
صادقی، شهره. (1392). «ارزیابی رشد زبان استعاری در کودکان فارسی زبان: بررسی مقایسه‌ای». علم زبان، دوره‌ی1، شماره‌ی1، صص145-167.
صالحی، صادق و همکاران. (1392). «آموزش و پرورش و محیط زیست (نگرش، آگاهی و رفتارهای زیست‌محیطی دانش‌آموزان». علوم تربیتی، سال20، دوره‌ی6، شماره‌ی2، صص 171-190.
علیمی، ماندانا. (1394). «بررسی و عناصر مهم درون‌مایه‌ی شعر کودک در دهه‌ی 80». فصل‌نامه‌ی تخصصی ادبیات فارسی، دوره‌ی11، شماره‌ی4، صص 121-141.
قاسم‌زاده، حبیب‌الله. (1379). استعاره و شناخت. تهران: فرهنگان.
کاتوزیان، ناصر و انصاری، مهدی. (1387). «مسئولیت ناشی از خسارت‌های زیست محیطی». حقوق، دوره‌ی38، شماره‌ی 2، صص 285-313.
کشاورز، ناصر. (1395). کلاغ زرد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1363). الکافی. ج6، تهران: دارالمکتب الاسلامیه.
کیانوش، محمود. (1394). جُم‌جُمک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــ. (1382). طوطی سبز هندی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
لیکاف، جورج و جانسون، مارک. (1395). استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم. ترجمه‌ی هاجر‌آقاابراهیمی، تهران: علم.
لیکاف، جورج. (1383). استعاره: مبنای تفکر و ابزار زیبایی آفرینی. ترجمه‌ی‌ فرزان سجودی، تهران: سوره مهر.
محقق‌داماد، مصطفی. (1393). الهیات محیط زیست. تهران: مؤسسه‌ی پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران.
مختاری، مسروره و همکاران. (2018). «نقد و تحلیل و مقایسه‌ی استعاره‌های سنتی با استعاره‌های مفهومی لیکاف و جانسون». هنر زبان، دوره‌ی3، شماره‌ی1، صص2-7.
مزینانی، محمدکاظم. (1377). تنها انار خندید. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
نصر، حسین. (1396). دین و نظم طبیعت. ترجمه‌ی انشاءالله رحمتی، تهران: نی.
نیری، صفورا. (1379). یک تکه بال صورتی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
نیک‌طلب، پوپک. (1392). «استعاره‌ی مفهومی خورشید در شعر کودک و نوجوان». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 196، صص 74- 80.
هاشم‌پور، مریم. (1393). یک قوری پر از قور. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
هاشمی، منیره. (1391). اسب حنایی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
هنشال، ژنت. (1385). «نقش‌های جنسیتی و دغدغه‌های زیست محیطی». ترجمه‌ی سونیا