کاربرد عناصر اساطیری در داستان های فانتزی کودکان دهۀ هشتاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی

3 استادیار دانشگاه سلمان فارسی کازرون

چکیده

کاربرد عناصر اساطیری در داستان ­های فانتزی کودکان دهه‌ی هشتاد
 
عمران صادقی*
بیژن ظهیری‌ناو**
مهدی رستمی***
 
چکیده
اسطوره یکی از مهم‌ترین موضوعات بشر است که در سراسر فضای زندگی او جریان دارد. اسطوره امری پویاست و بازتاب این پویایی در تمام کارهای بشر به‌ویژه ادبیات جلوه‌گر است. ادبیات کودکان و نوجوانان نیز از این تأثیر برکنار نیست. گستره‌ی این بازتاب به‌ویژه در گونه‌ی فانتزی آشکارتر است. در این پژوهش در ابتدا تعریفی مختصر از اسطوره ارائه داده شده‌است؛ آن‌گاه ویژگی‌های بینش اسطوره‌ای بررسی شده‌ و سپس درباره‌ی ویژگی‌های عناصر اسطوره‌ای و شیوه‌ی به‌کارگیری آن در داستان‌های منتخب کودکان و نوجوانان بحث شده ‌است. جنبه‌های بررسی‌شده در این مقاله عبارتند‌از: ویژگی‌های انسان‌گیاهی، شخصیت‌های اساطیری مانند غول و پری، جادو، پیکرگردانی و آنیمیسم. بررسی این پژوهش نشان داد استفاده از عناصر اسطوره‌ای برای نویسنده‌ی داستان فانتزی یک هدف نیست؛ بلکه یک وسیله‌ی بسیار کارآمد است. او می‌تواند با این عناصر، دنیایی نو و سرشار از شگفتی را برای مخاطب خلق کند. زیرا کودک اسطوره‌زی است و هنوز لایه‌های ناخودآگاه ذهن او با جهان اسطوره‌ای و پیوندهای آن در ارتباط است؛ پس بیشترین لذت را از داستان خواهد برد.
واژه‌های کلیدی: ادبیات کودکان، اسطوره، آنیمیسم، جادو، فانتزی.
 
 
* استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی emransadeghi1@gmail.com (نویسنده‌ی مسئول)
** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی zahirinav@uma.ac.ir
*** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون dr.rostami@kazerunsfu.ac.ir
تاریخ دریافت مقاله: 2/7/1399            تاریخ پذیرش مقاله: 25/2/1400
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mythological Insights into Children's Fantasy Stories of the Eighties

نویسندگان [English]

  • Emran Sadeghi 1
  • BIJAN ZAHIRINAV 2
  • MAHDI ROSTAMI 3
1 Instructor of Mohaghegh Ardabili University
2 Associate Professor Mohaghegh Ardabili University
3 Teacher of Salman Fars University of Kazerun
چکیده [English]

Mythological Insights into Children's Fantasy Stories of the Eighties
 
Emran Sadeghi 
Assistant   of  Persian Language & Literature,
University of Mohaghegh Ardabili


Bijan Zahirinav
 Associate of  Persian Language & Literature,
University of Mohaghegh Ardabili


Mahdi Rostami
Assistant   of  Persian Language & Literature,
University of Mohaghegh Ardabili


Introduction
  Myth is one of the original sources of children's stories. Every child's imagination contains all the experiences that human beings have had through history. The scope of this reflection is especially evident in the fantasy genre. Fantasy also has an essential affinity with myth. The direction of both implies something beyond reality. Myth should be considered as a Minoan story, the origin of which is usually unknown, and is a description of a natural action, belief, institution, or phenomenon that is inextricably linked to religious mirrors and beliefs. In children's stories, elements of myth and fantasy are widely used.
 
 
Method
The present study aims to investigate the connection between the fantasy stories of children and adolescents with myths in a descriptive-analytical way by studying the fantasy stories of the eighties. In our opinion, these aspects are the origin of fantasy stories. The aspects studied in this article are: plant-human characteristics, mythical characters such as giants and fairies, magic, the archetype of the hero's journey, metamorphosis and animism. The stories studied in this research have been selected from the authors of the field of children and adolescent literature.
 
Discussion
Using mythical elements is not a goal for a fantasy writer; it is a very effective tool. With these elements, he/she can create a new world full of surprises for the audience. The child is a myth-oriented being and the subconscious layers of his/her mind are still connected to the mythical world and its connections; therefore, he/she will enjoy the story the most.
The story of Six-Thousand-Year-Old Green Man by Fariba Kalhor is based on the ideas of plant-human myths. This story is a description of a green man that is six millennia old. He has been the companion of many people and scientists. Even the title of the eleventh chapter of the book is human-plant. The six-thousand-year-old green man, like the legendary Gilgamesh, seeks the mystery of immortality.
Another story in which human-plant features are evident is the famous story Nokhody [The Little Pea] by Qasemnia. This story is rooted in the Persian myth of the plant growing from tears. In Nokhodi stories, which have been rewritten based on ancient stories, we encounter the birth of a plant from human tears.
The Fairy of the Palm Grove by Hossein Fattahi uses mythical characters such as the fairy. In creating the unreal characters of the story, in addition to the capacities of those characters, the author has also paid attention to their mythological aspects, such as pigeons and crows. The important point is that the author pays attention to the ecology of the southern region. The author has chosen the characters of his story from the birds and plants of the same area. The fairy of the palm grove who is one of the most important characters in the story is originally a palm tree.
Animals are often used in children's stories. We witness this fact in the previous story and also in Autumn on the Train by Mohammad-Kazem Mazinani, in which part of the story is based on the relationship between a child and some animals.
The magic object expresses one of the most important human needs. Many fantasy stories are based on the pattern of the magical object, and we will confine ourselves to the story Three Magical Whistles. In this story, too, the child character of the story takes refuge in a magical whistle in the face of danger and insecurity.
The fantasy world is also a world of wonders. Some of these creations are in the form of animal-shaped sculptures in fantasy stories. The two stories of The Boy Who Became a Crow by Mohammad Kazem Mazinani and The Wolves Do Not Cry by Mohammad Reza Yousefi are written based on metamorphosis. Rebellion against oneself and against one's false traits can be the basis for writing a beautiful didactic story. To do this, the author has resorted to symbolism, as the wolf is a symbol of the ugly and predatory aspect of man.
A large part of the texts produced for children and adolescents deal with the issue of animism in different forms. In addition to representing the mythical mentality of their creators and their audiences in the form of poems, songs and anecdotes, they are also important from an aesthetic point of view. Animism is very evident in the story Autumn on the Train.
 
Conclusion
Mythology is the source of inspiration for children's stories because every child in his/her imagination provides the seeds of all the experiences that human beings have gone through in their history. The child discovers fire like a primitive human. There is no way that the early man walked through and the child does not walk in his/her childhood world and his/her games. The subconscious layers of the child's mind are still connected to the mythical world and its connections; therefore, the poet and writer of children and adolescents’ stories and especially poems in which the dominance of consciousness is less, make use of their mythical mentality in the moment of composing poetry for them and communicate with their audience through that part of their minds.
Many aspects of mythic insight are influential in children's stories, especially children's fantasy stories. Mythical characters, the re-creation of mythical stories, the archetype of the hero's journey, and animism have an undeniable effect. It can be said that any story that has benefited the most from mythology has been more welcomed by children and adolescents.
The space that pervades fantasy stories is highly dependent on mythological elements, especially animism and identification which in fantasy stories is not cross-sectional; it can be seen throughout the text of the story and turns the story into a whole.
 
Keywords: Children's literature, fantasy, myth, magic, archetype.
References
 
Abyar, N. (2009). The boy with a worm on his shoulder and the moat. Ofoq.
Akbarpour, A. (2010). Three magic whistles. Ofoq.
Amuzadeh-Khalili, F. (2009). Black yellow. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Amuzegar, J. (2008). Mythical history of Iran. SAMT.
Armstrong, K. (2007). The great transformation: The world in the time of Buddha, Socrates, Confucius and Jeremiah (N. Pashaei & E. Pashaei, Trans.). Forouzan.
Aydanloo, S. (2002). Mythical motif of the growth of plants from humans and its reflection in Shahnameh and Persian literature. National Conference of Iranian Studies. Iranian Studies Foundation.
Bahar, M. (1974). Iranian myths. Iranian Culture Foundation.
Barthes, R. (2008). An introduction to structuralist analysis of narratives (M. Ragheb, Trans.). Farhang-e Saba.
Beaucorps, M. de (1997). Les symboles vivants (J. Sattari, Trans.). Markaz.
Bettelheim, B. (2004). Children need stories (K. Behroozkia, Trans.). Afkar.
Christensen, A. (2004). Les types du rremier homme et du prmier roi dans l'historie legendaire des Iraniens (J. Amouzegar & A. Tafazzoli, Trans.). Cheshmeh.
Eliade, M. (1989). Myth and reality (N. Zangouei, Trans.). Papyrus.
Eliade, M. (2008). Myth and mystery (J. Sattari, Trans.). Markaz.
Eqtedari, A. (1976). The land of kings (2nd Volume). National Heritage Society.
Faranbagh Dadegi. (2001). Bundahish (M. Bahar, Trans.). Tous.
Fattahi, H. (2009). Fairy of the palm tree grove. Qadyani.
Hesampour, S. & Arameshfard, S. (2010). A look at the narrative dimensions of Ahmad Akbarpour’s story, Three magic whistles, based on the theory of Maria Nikolaeva. Journal of Children’s Literature Studies, 3 (1), pp. 19-46.
Hinnells, J. (2003). Persian mythology (J. Amouzegar & A. Tafazzoli, Trans.). Farhang-e Moaser.
Horri, A. (2014). This imaginative pen: Poetics of horror, marvels and miracle literature. Ney.
Horri, A. (2009). Function of archetypes in classical and contemporary Persian poetry in light of a structuralist approach to Shamlou’s poetry. Mystical and Mythical Literature, 5 (15), pp. 9-33.
Hosseini, M. & Azimi, M. (2016). Analysis of Iranian fairy tales based of Bettelheim’s theories. Popular Culture and Literature, 4 (9), pp.102-124.
Jahandideh, S. (2012). Time, narrative, identity: How to understand time in the imaginative narratives of West and Iran. Studies in Literature, No. 19, pp. 121-151.
Kalhor, F. (2001). The six-thousand-year-old green man. Mehrab-e Qalam.
Kaviani-Pouya, H. (2017). Comparative study of the creation of human in the mythology and religions of Iran and Mesopotamia. Comparative Theology, 7 (17), pp. 139-156.
Khanian, J. (2010). Childhood of the earth. Amir-Kabir.
Khosrownejad, M. (2004). Innocence and experience. Markaz.
Leick, G. (2010). A dictionary of ancient near eastern mythology (R. Behzadi, Trans.). Tahouri.
Mazinani, K. (2008). Autumn in the train. Soureye Mehr.
Mohammadi, A. & Rouzbehani, A. (2012). I have a fantasy in seven days of the week. Journal of Children’s Literature Studies, No. 5, pp. 87-108.
Mohammadi, M. H. (1999). Fantasy in children’s literature. Rouzegar.
Parsanasab, M. & Manavi, M. (2015). Changes in the motif of crow from mythology to popular culture. Popular Culture and Literature, 1 (1), pp. 71-92.
Parsinejad, K. (2005). We had a war, we had a story. Sarir.
Pouladi, K. (2008). Principles of children’s literature. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Pourkhalqi, M. & Jalali, M. (2010). Fantasy and methods of fantasy-making for Shahnameh in children’s and adolecents’ literature. Journal of Children’s Literature Studies, 1 (1). 55-73.
Qasemnia, S. (2009). Adventures of Nokhodi. Peydayesh.
Qazal Iyaq, S. (2007). Children’s and adolescents’ literature and reading promotion. SAMT.
Rastegar-Fasaei, M. (2004). Transformation in myths. Research Institute for Social Sciences and Cultural Studies.
Razi, A. & Hajati, S. (2011). Analysis of the signs of non-verbal communication in the story Two friends. Journal of Children’s Literature Studies, 2 (1), pp. 91-114.
Rowshanfekr, K. (2013). Symbol, mask and myth in resistance poetry of Qeisar Aminpour. Literary Devices, Esfahan University, 5 (1), pp. 35-52.
Salajeqeh, P. (2008). From this eastern garden. Institute for the Intellectual Development of Children and Adolescents.
Sarkarati, B. (2006). Hunted shadows. Qatreh.
Sarmadi, M. (2004). Faramarznameh. Society for the National Heritage of Iran.
Shamisa, S. (1994). Literary genres. Ferdows.
Shaygan, D. (2012). Mythical insight. Asatir.
Yahaqqi, M. J. (2012). Encyclopedia of myths and fables. Farhang-e Moaser
Yousefi, M. R. (2010). Wolves don’t cry. Ofoq.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Children's Literature
  • Fantasy
  • Myth
  • Magic
  • Archetype
 
آبیار، نرگس. (1388). پسر کرم بهدوش و خندق بلا. تهران: افق.
آرمسترانگ، کرن. (1386). دگرگونی بزرگ: جهان در زمان بودا، سقراط، کنفوسیوس و ارمیا. ترجمه‌ی نسترن پاشایی و ع. پاشایی، تهران: فروزان.
آموزگار، ژاله. (1387). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
آیدنلو، سجاد. (1381). «بن‌مایه‌ی اساطیری روییدن گیاه از انسان و بازتاب آن در شاهنامه و ادب پارسی». همایش ملی ایرانشناسی، تهران: بنیاد ایران شناسی.
اقتداری، احمد. (1354). دیار شهریاران. ج2، تهران: انجمن آثار ملی.
اکبرپور، احمد. (1389). سه سوت جادویی. تهران: افق.
الیاده، میرچا. (1367). افسانه و واقعیت. ترجمه‌ی نصرالله زنگویی، ته پاپیروس.
ـــــــــــ. (1387). اسطوره و رمز. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: مرکز.
بارت، رولان. (1387). درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها. ترجمه‌ی محمد راغب، تهران: فرهنگ صبا‌.
بتلهایم، برونو. (1384). کودکان به قصه نیاز دارند. ترجمه‌ی کمال بهروزکیا، تهران: افکار.
بهار، مهرداد. (1352). اساطیر ایران. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
پارسانسب، محمد؛ معنوی، مهسا. (1392). «تطور بن‌مایه‌ی کلاغ از اسطوره تا فرهنگ عامه». فرهنگ و ادبیات عامه، دوره‌ی1 شماره‌ی1، بهار و تابستان. صص 71-92.
پارسی‌نژاد، کامران. (1384). جنگی داشتیم داستانی داشتیم. تهران: صریر.
پورخالقی، مهدخت؛ جلالی، مریم. (1389). «فانتزی و شیوه‌های فانتزی‌سازی شاهنامه در ادبیات کودک و نوجوان». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال 1، شماره‌ی 1، صص55-73.
پولادی، کمال. (1387). بنیادهای ادبیات کودک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان.
جهاندیده، سینا. (1391). «زمان، روایت، هویت؛ چگونگی فهم زمان در روایت‌های تخیلی غرب و ایران». ادب‌پژوهی، شماره‌ی 19، بهار، صص121-151.
حری، ابوالفضل. (1393). این کلک خیال انگیز: بوطیقای ادبیات وهمناک، کرامات و معجزات. تهران: نی.
ـــــــــــــــ. (1388). «کارکرد کهن‌الگوها در شعر کلاسیک و معاصر فارسی در پرتو رویکرد ساختاری به اشعار شاملو». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 5، شماره‌ی 15، صص 9-33.
حسام‌پور، سعید؛ آرامش‌فرد، شیدا. (1391). «نگاهی به ابعاد روایت‌مندی در داستان سه سوت جادویی احمد اکبرپور (بر پایه‌ی نظریه‌ی ماریا نیکولایوا)». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال3، شماره‌ی1، صص 19-46.
حسینی، مریم؛ عظیمی، مرضیه. (1395). «تحلیل قصه‌های پریان ایرانی براساس آرای بتلهایم». فرهنگ و ادبیات عامه، سال4، شماره‌ی9، تابستان، صص102- 124.
خانیان، جمشید. (1389). کودکی‌های زمین. تهران: امیرکبیر.
خسرونژاد، مرتضی. (1383). معصومیت و تجربه. تهران: مرکز.
دوبوکور، مونیک. (1376). رمزهای زنده‌جان. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: مرکز.
رستگارفسایی، منصور. (1383). پیکرگردانی در اساطیر. تهران: پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رضی، احمد؛ حاجتی، سمیه. (1390). «تحلیل نشانه های ارتباط غیر کلامی در داستان دو دوست». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال2، شماره‌ی1، صص91-114.
روشنفکر، کبری و دیگران. (1392). «نماد، نقاب و اسطوره در شعر پایداری قیصر امین‌پور». فنون ادبی دانشگاه اصفهان، سال5، شماره‌ی1، صص 35-52.
سرکاراتی، بهمن. (1385). سایه‌های شکارشده. تهران: قطره.
سرمدی، مجید. (1383). فرامرزنامه. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
سلاجقه، پروین. (1387). از این باغ شرقی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شایگان، داریوش. (1391). بینش اساطیری. تهران: اساطیر.
شمیسا، سیروس. (1373). انواع ادبی. تهران: فردوس.
عموزاده‌ی خلیلی، فریدون. (1388). زردِ مشکی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
فتاحی، حسین. (1388). پری نخلستان. تهران: قدیانی.
فرنبغ دادگی. (1380). بندهش. ترجمه‌ی مهرداد بهار. تهران: توس.
قاسم‌نیا، شکوه. (1388). ماجراهای نخودی. تهران: پیدایش.
قزل ایاغ، ثریا. (1386). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن. تهران: سمت.
کاویانی‌پویا، حمید. (1396). «بررسی تطبیقی آفرینش انسان در اساطیر و ادیان ایران و میانرودان». الهیات تطبیقی، سال7، شماره‌ی17، صص 139-156.
کریستین‌سن، آرتور. (1383). نمونههای نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانهای ایران. ترجمه‌ی ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.
کلهر، فریبا. (1380). مرد سبز شش‌هزار ساله. تهران: محراب قلم.
لیک، گوندولین. (1389). فرهنگ اساطیر شرق باستان. ترجمه‌ی رقیه بهزادی، تهران: طهوری.
محمدی، علی؛ روزبهانی، علیرضا. (1391). «فانتزی در هفت روز هفته دارم». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، شماره‌ی 5، صص 87-108.
محمدی محمدهادی. (1378). فانتزی در ادبیات کودکان. تهران: روزگار.
مزینانی، کاظم. (1387). پاییز در قطار. تهران: سوره‌ی مهر.
هینلز، جان. (1382). شناخت اساطیر ایران. ترجمه‌ی ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.
یاحقی، محمدجعفر. (1391). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌. تهران: فرهنگ معاصر.
یوسفی، محمدرضا. (1389). گرگ‌ها گریه نمی‌کنند. تهران: افق.