دیدگاه: گام نخست در ورود به نظریه‌ی رمان فلسفی در برنامه‌ی فلسفه برای کودکان: بررسی انتقادی دیدگاه‌های پیشگامان و اندیشمندان فبک به رمان فلسفی

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

گروه آموزش و پرورش، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف از این مقاله بررسی انتقادی دیدگاه­های پیشگامان و اندیشمندان برنامه­ی فلسفه برای کودکان درباره­ی رمان فلسفی، به­ویژه، رمان فلسفی نوجوان است. به منظور دستیابی به این هدف، کوشیده­ام نگاه­ها به رمان فلسفی در برنامه­ی فلسفه برای کودکان را از آغاز تا اکنون بکاوم تا ضمن به­دست دادن تصویری بزرگ از این پدیده، به کاستی‌های برنامه­ی فبک در رویکردش نسبت به انتخاب رمان­های مناسب برای حلقه کندوکاو و راه برون­رفت از آن­ها بپردازم. این تحقیق نشان می­دهد فبک تاکنون دو رویکرد را در مورد کاربرد رمان در پیش گرفته است: رویکرد انتخاب رمان­های هدفمند لیپمنی و استفاده از رمان­های موجود نوجوان و کلاسیک. درمورد کاربرد رمان­های لیپمنی در این مقاله سه نگاه کشف شده که آن­ها را «در ستایش منحصربه­فرد بودن رمان­های لیپمنی»، «در نقد و پذیرش همزمانِ رمان­های لیپمنی و ادبیات کودک» و «در نقد رمان­های لیپمن و توصیه به استفاده از ادبیات کودک موجود» نامیده­ام. نگاه­ها به رمان فلسفی در این برنامه حاکی از آن است که با توجه به کاستی­های روایت­هایی که لیپمن رمان فلسفی می­نامد و همچنین با توجه به اینکه تا اکنون رمان فلسفی به عنوان آثار ادبی مستقلی دیده نشده که با وجود بهره­مندی از غنای ادبی، توانایی پرورش تفکر (فلسفی) را نیز دارا باشد، زمان آن فرا رسیده که بیش­از­پیش رمان­های موجود به­ویژه رمان نوجوان را  به مرکز و توانمندی­های این ژانر را در پرورش تفکر (فلسفی) به حساب آوریم.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The first step in reflection upon theory of the philosophical novel in the P4C program: A critical study of P4C pioneers and scholar's views towards the philosophical novel

نویسنده [English]

  • Soudabeh Shokrollahzadeh
Faculty of psychology and educational sciences, department of education, ATU
چکیده [English]

 
This article sets out to critically examine the P4C pioneers and scholar's views towards the philosophical novel, in particular philosophical young adult novels. To this end, I have investigated these views from the outset of P4C's program till now. In the course of this exploration a big picture of this phenomenon is gotten, the shortcomings of P4C approach to selecting the suitable novels in community of philosophical inquiry (CPI) is revealed and finally a solution is suggested. This research shows that P4C has taken two approaches to the use of philosophical novel so farpurpose written materials or Limanian novels and the use of existing young adult great novels. As for the former, three views have been discovered: ​in praising the uniqueness of Lipmanian novels, the simultaneous critique and acceptance of Lipmanian novels and children's literature and the critique of Lipmanian novels and the recommendation to the use of existing children's literature. The views on the philosophical novel in this program indicate that due to the shortcomings of the narratives that Lipman calls the philosophical novel and given the fact that the philosophical novel has not been seen as an independent literary genre so far, with simultaneously enjoying from literary richness and the ability to developing (philosophical) thinking, it is time to bring to the center the existing young adult  novels and counting on the capabilities of this genre in developing (philosophical) thinking.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Instrumentalism
  • Philosophy for children program (P4C)
  • Philosophical novel
  • young adult novel
خسرونژاد، مرتضی. (1384). «درباره­ی مؤلفه­های داستان کودک و برنامه آموزش فلسفه برای کودکان و نوجوانان: کفت­و­گوی سعید ناجی با دکتر خسرونژاد». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 12، صص 26-30.
خسرونژاد، مرتضی. (1386). «تأملی بر همنشینی ادبیات کودک و فلسفه در برنامه‌ی فلسفه برای کودکان». نوآوریهای آموزشی (ویژه‌ی نوآوری در فلسفه‌ی تعلیم و تربیت)، سال 6، شماره‌ی20، صص 109-124.
خسرونژاد، مرتضی. (1390). چگونه توانایی اندیشیدن فلسفی کودکان را پرورش دهیم؟ ضمیمه‌ی مجموعه‌ی داستان‌های فکری. مشهد: بهنشر.
Biesta, G.J.J. (2011) Philosophy, Exposure, and Children: How to Resist the Instrumentalisation of Philosophy in Education. In N. Vansieleghem & D. Kennedy (Eds) Special Issue Philosophy for Children in Transition: Problems and Prospects Journal of Philosophy of Education 45 (2): 305–321.
Cam, P. (2015). On the philosophical narrative for children. Childhood & philosophy, 11 (21), 37-53.
Cam, P. (2017). P4C stories: different approaches and similar applications. In S. Naji; & R. Hashim (Eds.). History, Theory and Practice of Philosophy for Children: International Perspectives (pp 118-128). London: Routledge.
De Marzio, D. M. (2011). What happens in philosophical texts: Matthew Lipman's theory and practice of the practice of the philosophical text as model, Childhood & philosophy, 7 (13), 29-47.
Fisher, R. (2017). Islamic tradition and creative dialogue. In S. Naji; & R. Hashim (Eds.). History, Theory and Practice of Philosophy for Children: International Perspectives (pp 180-187). London: Routledge.
Fletcher, N, M. (2014). Authoring and facilitating affect: the philosophical novel as a liberating form of affective labour. Childhood & philosophy, 10 (20), 331-355.
Goering, S. (2013). finding philosophy in high school iterature: A separate peace and beloved.  In S. Goering, M. Hand & C. Winstanley (eds), Philosophy in schools (pp 299- 315). London: Continuum.
Gregory, M. (2017). Philosophy for children: where are we now? In S. Naji; & R. Hashim (Eds.). History, Theory and Practice of Philosophy for Children: International Perspectives (pp 207-221). London: Routledge.
Haynes, J. & Murris, K. (2012). Picture Books, Pedagogy and Philosophy. London: Routledge.
Haynes, J; & Murris, K. (2017). Readings and readers of texts in philosophy for children. In M. R. Gregory., J. Haynes & K. Murris (Eds.), Routledge international handbook of philosophy for children (pp 171-178).  London: Routledge.
Kennedy, D. (2010 a). Using Peter Rabbit as a philosophical text with young children. In D. Kennedy, Philosophical Dialogue with Children: Essays on Theory and Practice (pp 179- 191). Lewiston: The Edwin Mellen Press.
Kennedy, D. (2010 b). [Review of the book Qu’est-ce qu’un homme? Dialogue de Leo, Chien sagace, et de son Philosophe, Dessins de Lionel Koechlin. [What is a man? A dialogue between Leo the wise dog and his philosopher. Drawings by Lionel Koechlin] By Cecile Robelin and Jean Robelin]. Inquiry: critical thinking across the disciplines, 25 (1), 53-56.
Kennedy, D. (2017). The contribution of philosophy to the P4C movement. In S. Naji; & R. Hashim (Eds.). History, Theory and Practice of Philosophy for Children: International Perspectives (pp 129-140). London: Routledge.
Khosronejad, M; & Shokrollahzadeh, S. (2020). From silencing children's literature to attempting to learn from it: changing views towards Picturebooks in P4C movement. Childhood and philosophy, 16, 1-30.
Lipman, M. (1976). Philosophy for children. Metaphilosophy, 7 (1), 17-33.
Lipman, M. (2002). Where to P4C? Thinking: The Journal of Philosophy for Children, 2 (16), 12.
Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge: Cambridge University Press.
Lipman, M. (2017). Brave old subject, brave new world”. In S. Naji; & R. Hashim (Eds.). History, Theory and Practice of Philosophy for Children: International Perspectives (pp 12-17). London: Routledge.
McCallum, R. (1999). Ideologies of identity in adolescent fiction: The dialogic construction of subjectivity. New York: Garland publishing.
Morson, G. S., & Emerson, C. (1990). Mikhail Bakhtin: creation of a prosaics. California: Stanford University Press.
Murris, K. (2016). Philosophy with picturebooks. Encyclopedia of Educational philosophy and theory (pp 1-7). Doi: 10.1007/978-981-287-532-7_164-1.
Nodelman, P. and Reimer, M. (1992/2002). The pleasures of children's literature, 3rd Edition. Upper Saddle River, NJ: Pearson.
Oyler, J. (2016). Philosophy with children: The Lipman-Sharp approach to philosophy for children. In M. Peters (Ed.), Encyclopedia of Educational philosophy and theory (pp 1-7 ). Doi: 10.1007/978-981-287-532-7_226-1.
Sharp, A. M. (2017). Philosophical novel". In S. Naji; & R. Hashim (Eds.). History, Theory and Practice of Philosophy for Children: International Perspectives (pp 18-29). London: Routledge.
Short, K. G. (2011). Reading literature in elementary classrooms. In S. Wolf; K. Coats et al (Eds), Handbook of research on children's and young adult literature (pp 48-62). New York and London: Tylor and Francis and Routledge.
Smith, P. (1988). Discerning the subject. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Turgeon, W. (2015). Taking stock: the place of narrative in philosophical education. Childhood & philosophy, 11(21), 23-35.