نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی (گرایش ادبیات حماسی) دانشگاه فردوسی
چکیده
آمیختگی حیات انسان با ناانسان و طبیعت در عصر اسطوره و پیشاتاریخ، به‌گونه‌ای بود که انسان، نخستین گام‌ها را در راه شناخت و تعامل با محیط زیست خود برمی‌داشت. او نگاهی رازآمیز به جهان طبیعت داشت و حیات خود را با بقای سایر موجودات گره‌خورده می‌دید. حماسه‌های طبیعی از چنین جهانی سخن می‌گویند. باتوجه‌به تحولاتی که در رابطه‌ی انسان با طبیعت صورت گرفته است و تغییر رویکرد و نگاه انسان به طبیعت و سایر موجودات، این پرسش درباره‌ی آثار اقتباسی از حماسه‌های طبیعی طرح می‌شود: اقتباس‌کننده تاچه میزان به رویکرد اولیه پای‌بند بوده و تاچه حد متناسب با نگاه و اندیشه و حتی نیازهای زیست‌محیطی انسان امروز در روایت تصرف کرده است؟ در این پژوهش با روش توصیفی‌تطبیقی و با رویکرد بوم‌گرایانه به توصیف و مقایسه‌ی رابطه‌ی انسان با طبیعت در داستان کیومرثِ شاهنامه‌ی فردوسی و اثر اقتباسی از آن؛ یعنی اولین پادشاه جهان، اثر محمدرضا یوسفی پرداخته و به این پرسش پاسخ داده‌ایم. نتیجه‌ی به‌دست‌آمده نشان داد که در داستان کیومرثِ شاهنامه‌یفردوسی، نگاهی تعاملی میان انسان و طبیعت مشاهده می‌شود. کیومرث پادشاه فرهمند و خردمندی است که انسان و ناانسان درکنار او با آرامش زندگی می‌کنند؛ از او کیش و آیین می‌آموزند و تنها دشمن آن‌ها اهریمن است که تلاش می‌کند نظام هماهنگ انسان و طبیعت را برهم زند. در روایت اقتباسی اولین پادشاه جهان، در بسیاری مواقع تعامل میان انسان و ناانسان وجود دارد؛ چنان‌که نویسنده تلاش کرده است کیومرث را ناجی طبیعت از سیطره‌ی ضد طبیعت (اهریمن) معرفی کند، اما در بخشی از داستان، نگاهی انسان‌محور وجود دارد و طبیعت به حاشیه رانده می‌شود. با درنظرگرفتن بروز مسائل و بحران‌های زیست‌محیطی که پیامد نگاه انسان‌محور در دنیای امروز است، تغییر یا حذف این بخش از داستان در ایجاد حس مسئولیت‌پذیری، ارزش‌گذاری و احترامِ مخاطبِ کودک و نوجوان به طبیعت کمک می‌کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Native criticism of the adaptation of the story of the first king of the world
نویسندگان [English]
- mohamad jafar yahaghi 1
- Zahra Parsapour 2
- MAHDOKHT Pourkhaleghi chatroodi 1
- fateme mohamadzadeh 3
1 Prof in Persian Language and Literature of Ferdowsi university
2 Associate in Persian Language and Literature
3 Phd Student in Persian Language and Literature of Ferdowsi university
چکیده [English]
The fusion of human life with non-human and nature in the era of myth and prehistory was such that man took the first steps in the way of knowing and interacting with his environment. He had a mysterious view of the natural world and saw his life as tied to the survival of other creatures. Natural epics speak of such a world. Considering the changes that have taken place in the relationship between man and nature and the change in the attitude and view of man towards nature and other creatures, this question can be asked about the works of adaptation of natural epics: to what extent did the adaptor The original has been consistent and to what extent has it been used in the narrative in accordance with the view and thought and even the environmental needs of today's man?In this research, with a descriptive-comparative method and with an ecological approach, to describe and compare the relationship between man and nature in the story of Kiyomarth of Ferdowsi's Shahnameh and its adaptation; That is, the first king of the world, by Mohammad Reza Yousefi, and we have answered this question. The obtained result showed that in the story of Kiyomarth of Ferdowsi's Shahnameh, an interactive view between man and nature can be observed. Kiyomarth is a wise and wise Pasha, with whom humans and non-humans live peacefully. They learn religion and rituals from him, and their only enemy is the devil who tries to disrupt the harmonious system of man and nature
کلیدواژه‌ها [English]
- Ferdowsi's Shahnameh
- human
- nature
- the story of the first king of the world
- ecological criticism
)