نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محتشم محمدی
• مطهره الله دادی
• علی محمد محمودی

گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه سلمان فارسی کازرون. کازرون. ایران.

چکیده

    بررسی و نقد لایه‌های صوری و معنایی قصه‌های ایرانی در شمار پژوهش‌های نقد ادبی می‌گنجد. قصه‌های عامیانه از حیث محتوا و ساختار، دارای ارزش‌های فرهنگی و ادبی هستند. هدف این پژوهش، بررسی قصه‌ی عامیانه «برگ مروارید» از مجموعه‌ی قصه‌های ایرانی (41 متن قصه و 35 روایت) گردآوری و تألیف انجوی‌شیرازی است. انجوی‌شیرازی این قصه‌ی کوتاه را از راوی، علی‌محمد فرهادی، اهل توسک‌سفلی ملایر شنیده و در این مجموعه ثبت کرده است. روش پژوهش توصیفی‌تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای و به‌کاربستن نظریه‌ی نشانه‌معناشناختی گریماس انجام شده است. ساختار و بافت قصه، شیوه‌ی آفرینش و دریافت معنا در این روش اساس بررسی است. گریماس در پی آن بود که برای مطالعه‌ی روایت، الگویی منسجم را ارائه دهد که بعدها آن را نشانه‌معناشناسی نوین نامیدند؛ به باور گریماس آنچه اهمیت دارد، شناخت فرایند تولید متن از زمان انتقال تا دریافت، برپایه‌ی عناصر شَوِشی و کُنِشی است؛ به‌‌این ‌ترتیب می‌توان ادبیات داستانی را بستری مناسب برای کاوش‌های گفتمانی و تلفیق ادبیات و گفتمان دانست؛ زیرا روایت مبتنی‌بر زبان‌شناسی، دریچه‌های تازه‌ای در عرصه‌ی ادبیات داستانی باز می‌کند. در این پژوهش با بهره‌گیری از درون‌مایه‌ی قصه‌ی «برگ مروارید»، گونه‌های مختلف نظام‌ گفتمانی هوشمند و عوامل آن‌ها را استخراج کردیم و به این نتیجه رسیدیم که هرچند این قصه‌ برآمده از فرهنگ عامه است و ساختاری سنتی دارد، درعین‌‌حال از الگوی ساختاری و روایتی نظام‌مند و معنادار برخودار است و با نظریه‌ی‌ نشانه‌معناشناسی گریماس انطباق بسیار زیادی دارد؛ ازجمله اینکه فرایند روایی تغییر معنا نیز در این قصه‌، با گذر از مراحل عقد قرارداد، عملیات اصلی (توانش و کنش) و ارزیابی شناختی و عملی اتفاق افتاده است.
 
 

کلیدواژه‌ها

• ساختار قصه
• قصه‌ی برگ مروارید
• قصه‌ی عامیانه‌ی ایرانی
• گریماس
• گفتمان
• نشانه‌معناشناسی

عنوان مقاله [English]

Analysis of the semantic semiotics of the story of "the Pearl Leaf" by Enjavi Shirazi

نویسندگان [English]

• Mohtasham Mohammadi
• Motahhareh Allahdadi
• Ali Mohammad Mahmudi

persian literature dept. Faculty of literature & humanity. Salman Farsi university of kazerun. kazerun.Iran.

چکیده [English]

Examining and reviewing the formal and semantic layers of Persian language stories is one of the tasks in the field of contemporary literary criticism. The cultural and linguistic functions of folk tales are the reason for preserving and examining them via literary criticism. They also increase the importance of such stories. The purpose of this study is to investigate the folk tale of "the Pearl Leaf" by Enjavi Shirazi based on structuralists and poststructuralists’ viewpoint. So, adopting a descriptive-analytical approach based on Greimas’ theory, the method of producing and receiving the meaning of this story has been studied and analyzed. Greimas, the semantic semiotician, sought to provide a coherent model for the study of narrative, which was later called the modern semantic semiotics. According to him, the important thing is to know the process of text production from the time of transmission to reception, based on the Actantial and sensitivity elements. In this way, fiction can be considered as a suitable platform for discourse exploration and integration of literature and discourse; since linguistic narrative has opened new windows in the field of fiction. In this study, using the theme of this story, different types of intelligent discourse system and their factors have been extracted. Finally, it has been concluded that although this story comes from the heart of popular culture (folklore), with an appearance simple, yet complex and coherent form, it has a specific structural and narrative pattern and form- Propp's morphology - which has made it fully compatible with Greimas’ theory of semantic semiotics.

کلیدواژه‌ها [English]

• Enjavi Shirazi
• the Pearl Leaf
• Greimas
• discourse
• semantic semiotics