بررسی تطبیقی آموزه‌های تعلیمی در اشعار ابراهیم ابوطالب و ناصر کشاورز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه فرهنگیان تهران ‏

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان اهواز ‏

چکیده

بررسی تطبیقی آموزه‌های تعلیمی در اشعار ابراهیم ابوطالب و ناصر کشاورز
 
چکیده
پژوهش حاضر با ماهیتی تطبیقی و میان رشته‌ای درباره‌ی آموزه‌های تعلیمی در آثار «ابراهیم ابوطالب» شاعر برجسته‌ی کودک از یمن و «ناصر کشاورز»، شاعر نامور معاصر ایران در زمینه‌ی کودک است. هدف این پژوهش شناخت و بررسی اشعاری است که به آموزش موضوع خاص علمی و کاربردی پرداخته‌اند. در این جُستار با روش توصیفی‌تحلیلی و براساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی به مؤلفه‌هایی چون مفاهیم و آموزه‌های دینی، احترام به پدر و مادر، اخلاق نیکو و رعایت ادب و آموزش نکات بهداشتی در اشعار هر دو شاعر پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، «ابوطالب» و «کشاورز» کودکان را سازنده‌ی فردای جامعه می‌دانند که باید برای آموزش آن‌ها سرمایه‌گذاری شود و با این دیدگاه مفاهیم تربیتی و اخلاقی را با زبان شیوای کودکانه و به‌گونه‌ای غیرمستقیم در اشعار خود به کار برده‌اند. در زمینه‌ی زبان هرکدام سبک ویژه‌ی خود را دارا هستند. زبانِ شعری «کشاورز» نسبت‌به «ابوطالب» از سادگی و روانی بیشتری برخوردار است. و هر دو از دریچه‌ی چشم کودکان به مسایل نگریسته‌اند.
واژه‌های کلیدی: ادبیات تطبیقی، ادبیات کودک، آموزه‌های تعلیمی، ابراهیم ابوطالب، ناصر کشاورز.
 
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Didactic Themes in Children’s ‎Poetry of Ibrahim Abu Talib and Naser Keshavarz

نویسندگان [English]

  • Ati Abiat 1
  • فریده سلامت نیا 2
1 دانشگاه فرهنگیان -تهران-ایران
2 دانشگاه فرهنگیان
چکیده [English]

Children’s and young adults’ literature, a subset of didactic literature, plays a crucial role in helping young audiences understand the world around them and educating those with less life experiences. This genre is vital for character building and preparing children for the future, as it supports their spiritual, psychological, and intellectual development during their formative years. Researchers trace the roots of children’s literature to the stories told by mothers and grandmothers. In Arabic literature, the first contemporary works for children emerged during the translation movement led by Rafa Tahtawi in Egypt. In Iran, significant literary developments occurred after the constitutional decree in 1324 A.H., which also saw a rise in children’s literature alongside social, political, and cultural changes. This research offers a comparative and interdisciplinary analysis of didactic themes in the works of Ebrahim Aboutaleb, a notable children’s poet from Yemen, and Naser Keshavarz, a renowned contemporary Iranian children’s poet.

کلیدواژه‌ها [English]

  • didactic themes
  • children’s literature
  • Ibrahim Abu Talib
  • Naser ‎Keshavarz
  • Yemen
ابوطالب، ابراهیم. (2013). «أنا أحب عملی». کتاب العربی الصغیر. العدد 250، صص 25، 5، 13.
ـــــــــــــــ. (2016). أغارید و أناشید للبرائه دیوان شعر للأطفال. المملکه‌ العربیه‌ السعودیه: مؤسسه‌ الأنتشار العربی‌.
الوریث، اسماعیل بن محمد؛ فوح، الیاسمین. (2007). محطات من السیره‌ی الذاتیه و قراءات فی الکتب و الناس. بیروت: دارالعوده.
الهاشمی، احمد. (1393). جواهرالبلاغه. ترجمه‌ی حسن عرفان، قم: بلاغت.
انوری، حسن. (۱۳۸۲). فرهنگ فشرده‌ی سخن. تهران: آگاه.
بریغش، محمدحسن. ( 1996). ادب الاطفال (اهدافه و سماته). بیروت: مؤسسه‌ الرساله.
پولادی، کمال. (۱۳۸۴). بنیادهای ادبیات کودک. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
حاجی‌زاده، مهین و دیگران. (1394). «بررسی و تحلیل اشعار تعلیمی سلیمان العیسی در حوزه‌ی ادبیات کودک». پژوهش‌نامه‌ی نقد ادب عربی، شماره‌ی 11، ص71.
حق‌شناس، علی‌محمد و همکاران. (۱۳۹۰). «شعر کودکانه و پیدایش زیبایی‌شناسی کلامی در کودکان». پژوهش‌های ادبی، شماره‌ی ۲۳، صص۸۹-۱۰۸.
حکیمی، محمود؛ مهدی کاموس. (1383). مبانی ادبیات کودک و نوجوان. تهران: آرون.
حلاوه، محمد. (2000). الأدب القصصی للطفل (مضمون اجتماعی نفسی). ‌اسکندریه: مؤسسه‌ حورس الدولیه‌.
الحدیدی، علی. (1982). فی أدب الأطفال. القاهره: مکتبه الأنجلو.
حجوانی، مهدی. (۱۳۸۱). «نقد و بررسی: نمای نزدیک (آثار برترین‌های جشنواره‌ی بزرگ برگزیدگان ادبیات کودک و نوجوان، شعر ناصر کشاورز)». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی۳۱، صص۵۴-۵۶.
حوامده، محمدفؤاد. (2014). ادب الاطفال: فن و طفوله‌. عمان: دارالفکر ناشرون و موزعون.
روزنامه‌ی ایران، شماره‌ی ۳۷۰۳، تاریخ یک‌شنبه ۱۳/۰۸/۱۳۸۶، مصاحبه با ناصر کشاورز، ص۲۴.
زقوت، محمد. (۱۹۹۹). المرشد فی تدریس اللغه‌ العربیه. غزه‌: الجامعه‌ الإسلامیه‌.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی. (۱۳۹۰). فارسی بخوانیم. پایه‌ی دوم، تهران: دفتر تألیف کتاب‌های درسی عمومی و متوسطه‌ی نظری.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی. (۱۳۹۰). هدیه‌های آسمانی. پایه‌ی دوم، تهران: دفتر تألیف کتاب‌های درسی عمومی و متوسطه‌ی نظری.
سرامی، قدمعلی. (۱۳۸۰). پنج مقاله درباره‌ی ادبیات کودک. تهران: ترفند.
شبلول، أحمد فضل. (1998). معجم شعراء الأطفال. المملکه العربیه السعودیه: دارالمعراج الدولیه للنشر.
شرایحه، هیفاء. (1983). أدب الآطفال و مکتباتهم. عمان: المطبعه الوطنیه.
شمیسا، سیروس. (137۴). انواع ادبی. تهران: فردوس.
ــــــــــــــــ. (۱۳۷۸). نقد ادبی. تهران: فردوس.
علی‌پور، منوچهر. (۱۳۸۵). نقد و بررسی شعر کودک. تهران: تیرگان.
کشاورز، ناصر. (۱۳۷۴). لاک‌پشت و دام آهو. تهران: افق.
ـــــــــــــ. (۱۳۷۶). بوی گردوهای کال. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــ. (۱۳۸۶). لالایی‌های بابایی. تهران: رویش.
ـــــــــــــ. (۱۳۸۸). مرا یک دایناسور قورت داده. تهران: قدیانی.
ـــــــــــــ. (۱۳۹۷). می‌می نی حالا تمیزترینی. تهران: افق.
ـــــــــــــ. (۱۴۰۰الف). ترانه‌های انگلاسی۲. تهران: هوپا.
ـــــــــــــ. (۱۴۰۰ب). وَگی ورجه۷. تهران: افق.
کیانوش، محمود. (۱۳۷۹). شعر کودک در ایران. تهران: آگاه.
مانس، پاول هنری و دیگران. (۱۳۸۰). رشد و شخصیت کودک. ترجمه‌ی مهشید یاسایی، تهران: مرکز.
نمرموسی، عبدالمعطی؛ الفیصل، محمدعبدالرحیم.(2000).أدب‌الأطفال.الأردن: دارالکندی للنشر و التوزیع.
وحیدیان‌کامیار، تقی. (۱۳۷۹). بدیع از دیدگاه زیبایی‌شناسی. تهران: دوستان.
موسویان، انسیه. (۱۳۹۰). «من باید یک اژدهای خوشبخت باشم». کتاب ماه کودک و نوجوان. شماره‌ی ۱۷۱. ص۶۷.