بررسی بخش «بخوان و بیندیش» کتاب‌‌‌‌های فارسی دوره‌ی دوم ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اقتدار و آزادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان، تهران ایران

2 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان تهران ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تربیتی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان تهران ایران

چکیده

بررسی بخش «بخوان و بیندیش» کتاب‌های فارسی دوره‌ی دوم ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه‌‌‌‌‌های اقتدار و آزادی
 
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تحلیل محتوای بخش «بخوان و بیندیش» کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فارسی دوره‌ی ‌‌‌‌دوم ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اقتدار و آزادی است. روش این پژوهش توصیفی‌-تحلیلی است. نمونه‌ی تحلیل‌شده در این پژوهش شامل هجده داستان بخش «بخوان و بیندیش» کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فارسی دوره‌ی دوم ابتدایی در سال تحصیلی 1401-1400 است. جمع‌‌‌‌آوری داده‌‌‌‌ها به روش اَسنادی و روش تجزیه و تحلیل دادها، تحلیل محتوا و با بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری از آمار توصیفی است. یافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌‌‌‌دهد از بین 104 جلوه‌‌‌‌گری شناسایی‌شده در کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فارسی دوره‌ی دوم ابتدایی، 4/64% بر مؤلفه‌‌‌‌های آزادی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخش و 6/35% بر مؤلفه‌‌‌‌های اقتدارگرا تأکید داشتند. تحلیل داستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بخش «بخوان و بیندیش» کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فارسی دوره‌ی دوم دبستان، نشان داد که از نظر عددی، توجه بیشتری به مؤلفه‌های آزادی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخش شده است که چنین ظرفیتی در داستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از زوایای مختلف شناختی، عاطفی، ، هنری، اخلاقی و تربیتی  اهمیت دارد و زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز حرکت کودک از وابستگی به استقلال فکری، انتخاب‌گری و قدرت تصمیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری کودکان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. به گردآوران و مؤلفان کتاب‌های درسی پیشنهاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که هم در انتخاب و گزینش داستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و هم در تألیف و بازنویسی داستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، از عناصر و شگردهای داستانی که تأمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌ی آزادی کودک است، بهره ببرند.
 
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Content Analysis of the Reading and Thinking Section of the Second Period Persian Elementary School Books from the Perspective of Authority and Freedom

نویسندگان [English]

  • Ali Shiravani Shiri 1
  • Majid Kowsari 2
  • Abbas Abbasi Chelchele 3
1 Educational Group, Farhangian University, P. O. 14665- 889, Tehran, IRAN.
2 Educational Group, Farhangian University, P. O. 14665- 889, Tehran, IRAN.
3 M A Student
چکیده [English]

The purpose of the current research is to analyze the content of the reading and thinking section of the second period persian elementary school books from the perspective of authority and freedom. This research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. The content analyzed in this research included 18 stories from the reading and thinking section of the second period persian elementary school books, i.e. the fourth, fifth and sixth grades in the academic year of 1400-1401. The sampling method was purposeful and included the reading and thinking section of the second period persian elementary school books and 18 existing stories were analyzed. Content analysis list was used for data collection and content analysis form and descriptive statistics were used for data analysis. The findings showed that among the 104 cases (the way of presenting story elements) identified in the studied books, 64.4% emphasized the freedom components. Also, among the 104 cases (the way of presenting story elements) identified, 35.6% emphasized authority components. The results of the research show that the authors of the stories have paid more attention to the components of freedom, which is the basis for the child's movement from dependence to intellectual independence and decision-making power of children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elementary School
  • Content Analysis
  • Persian Books
  • Authority and Freedom
امینون، عفت؛ شریفی‌‌‌‌پور، زهرا. (1395). «ضرورت بررسی کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درسی و تحلیل محتوا در نظام آموزش و پرورش ایران». دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و علوم انسانی.
باقری، خسرو. (1392). الگوی مطلوب آموزش و پرورش در جمهوری اسلامی ایران.  تهران: مدرسه.
حسن‌‌‌‌مرادی، نرگس. (1388). تحلیل محتوای کتاب درسی. تهران: آییژ.
خسرونژاد، مرتضی. (1383). معصومیت و تجربه، درآمدی بر فلسفه‌ی ادبیات کودک. تهران: نشر مرکز.
دیویی، جان. (1341). مقدمه‌ای بر فلسفه‌ی آموزش و پرورش یا دموکراسی و آموزش ‌‌‌‌‌و پرورش. ترجمه‌ی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ امیر‌‌‌‌حسین آریان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پور، تهران: فرانکلین.
میرحسینی‌‌‌‌‌نیری، فاطمه‌سادات. (1396). شناسایی گرایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نظری موجود در ادبیات کودکان با استفاده از تحلیل محتوا. پایان‌‌‌‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه یزد.
رضا‌‌‌‌زاده، زهرا. (1400). بررسی و مقایسهی تجربهی زیستهی معلمان و دانش‌‌‌‌آموزان از آموزش‌‌‌‌های مجازی. پایان‌‌‌‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی ‌‌‌‌واحد اردبیل.
سازمان پژوهش و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی آموزشی. (1395). راهنمای معلم فارسی ششم دبستان. دفتر تألیف کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درسی عمومی. تهران: افست.
سازمان پژوهش و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی آموزشی. (1400). فارسی پنجم دبستان. دفتر تألیف کتاب‌های درسی عمومی. تهران: افست.
سازمان پژوهش و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی آموزشی. (1400). فارسی چهارم دبستان. دفتر تألیف کتاب‌های درسی عمومی. تهران: افست.
سازمان پژوهش و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی آموزشی. (1400). فارسی ششم دبستان. دفتر تألیف کتاب‌های درسی عمومی. تهران: افست.
سجادی، نسرین. (1394). تحلیل محتوای کتاب‌‌‌‌‌های فارسی دوره‌ی ابتدایی از نظر همسویی با برنامه‌ی‌ ‌‌‌‌درسی ملی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه علامه‌طباطبایی تهران.
شاتو، ژان. (1400). مربیان بزرگ. ترجمه‌ی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ غلامحسین شکوهی، تهران: مؤسسه‌ی انتشارات و چاپ.
شیروانی‌شیری، علی. (1392). بررسی تطبیقی مبانی فلسفی تربیتی و شگرد‌‌‌‌های جلوهگری مقولههای اقتدار و آزادی در داستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فارسی و انگلیسی کودک. پایان‌نامه‌ی دکتری دانشگاه اصفهان.
شفیلد، هری. (1375). کلیات فلسفه‌ی آموزش ‌و پرورش. ترجمه‌ی غلامعلی سرمد، تهران: قطره.
عباسی‌چلچه، عباس. (1401). تحلیل محتوای بخش «بخوان و بیندیش» کتاب‌‌‌‌‌های فارسی دوره‌ی دوم ابتدایی از منظر توجه به مؤلفههای اقتدار و آزادی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه فرهنگیان.
کوکبی، مرتضی و همکاران. (1391). «بررسی مهارت‌‌‌‌های تفکّر انتقادی در داستان‌‌‌‌های کودکان و نوجوانان». مطالعات ادبیات کودک، سال 2، پیاپی1، صص 157-193.
مایر، فردریک. (1398). تاریخ اندیشه‌‌‌‌‌های تربیتی. ترجمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی علی‌اصغر فیاض، تهران: سمت.
مایره، رایدر. (2005). اقتدار و آزادی. ترجمه‌ی ناصر خامنه، تهران: دانشگاه فرهنگیان.
نقیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زاده، میرعبدالحسین. (1400). نگاهی به نگرشهای فلسفی سده‌ی بیستم. تهران: طهوری.
هانت، پیتر. (1388). دیگرخوانی‌های ناگزیر. ترجمه‌ی گروه مترجمان به سرپرستی مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
Barnard, B. & Winn, D. (2006). Access Literature: An Introduction to Fiction, Poetry, and Drama: Michael Rosenberg.
Carr, D. (2004). Making Sense of Education: An Introduction to the Philosophy and Theory of Education and Teaching. London: Routledge.
Clémentine, Beauvais. (2015). he Mighty Child Time and power in children’s literature, University of Cambridge. John Benjamins Publishing Company Amsterdam / Philadelphia.
Dewey, John. (1899). Lectures in the Philosophy of Education. Second Printing, New York: Random House.
Dewey, John. (1951). Democracy and Education: An Introduction to the Philosophy of Education. Twenty-Fourth Printing, New York: Macmilan Company.
Farnia, F. (2009). A Study of Power in the novels of roald dahl and lewis Carroll, Thesis Submitted to the School of Graduate Studies in Partial Fulfillment of the Requirement for the Degree of Master of Art. English Literature, Shiraz University, Shiraz, Islamic Republic of Iran.
Mayring, P. (2000). "Qualitative Content Analysis". Forum Qualitative Social Research, 1, No. 2.
Nash, P. (1966). Authority and Freedom in Education, an Introduction to the Philosophy of Education. New York: BostonUniversity.
Nikolajeva, M. (2010). Power, Voice and Subjectivity for Young Readers. London: Routledge.
Nikolajeva, Maria. & Carole Scott. (2006). How Picturebooks Work. New York and London: Routledge.
Wilson Melissa B. (2009). Condtructions of Childhood Found in Award-winning Children’s Literature. A Dissertation Submitted to the Faculty of the Deoartment of Language, Reading, and Culture in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in the Graduate College, The University of Arizona.