بررسی پیکره‌بنیاد واژگان و طبقه‌بندی کلاسیک مضامین اصلی شعر کودک دهه‌ی نود هجری شمسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، بخش زبانهای خارجی و زبان شناسی، شیراز، ایران

2 استاد زبانشناسی و زبانهای خارجی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه شیراز. شیراز. ایران

چکیده

بررسی پیکره‌بنیاد واژگان و طبقه‌بندی کلاسیک مضامین اصلی شعر کودک دهه‌ی نود هجری شمسی
 چکیده
پیکره و بررسی‌های پیکره‌ای امروزه نقش مهمی را در مطالعات ادبی ایفا می‌کنند. پیکره و نرم‌افزارهای پیکره‌ای علاوه بر فراهم‌نمودن بررسی‌های چندجانبه‌ در یک زبان، امکان تحلیل‌های کمی و کیفی را میسر ساخته و سرعت و دقت پژوهشگران را به شیوه‌های شمی موجود در گذشته نیز افزایش داده‌اند. در زبان فارسی تاکنون پیکره‌ای از کتاب‌های شعر کودک ساخته نشده ‌است و بیشتر مطالعات شعری در حجم کم و پژوهش‌ها با روش‌هایی غیر از روش‌های پیکره‌بنیاد صورت‌گرفته است. این پژوهش به بررسی پیکره‌بنیاد واژگان پرکاربرد و کم‌کاربرد شعر کودک در دهه‌ی ۹۰ هجری شمسی، چاپ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و همچنین دسته‌بندی کلاسیک واژگان و مضامین اصلی اشعار پرداخته است. این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار انتکانک (2019)، به تحلیل واژگان در پیکره‌ای متشکل از ۶۲ کتاب شعر کودک حاوی ۳۸۰۰۰ واژه در سه گروه سنی «الف» ، «ب» و «الف-ب» پرداخته‌ ‌است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که تنوع موضوعی واژگان در گروه سنی «الف» بیش از دو گروه دیگر است و گروه سنی «الف-ب» از تنوع موضوعی بیشتری نسبت‌به گروه سنی «ب» برخوردار است. همچنین مضامین آموزشی در گروه سنی «الف» و مضامین اجتماعی‌‌‌اخلاقی در گروه سنی ب، از جایگاه بالاتری نسبت‌به دیگر مضامین شعری قرار دارند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که از واژگان مربوط به طبیعت با فراوانی21.90%، اعداد با 15.32%، خانواده با 13.68% و مکان با 12.52% استفاده شده است که بیشتر این واژگان کلمات ابتدایی، ساده‌ و ملموسی هستند که کودک از بدو تولد با آن‌ها در ارتباط بوده ‌است. مضامین طیبعت‌گرایی و سرگرم‌کننده نیز از پرکاربردترین محتواهای شعری در دهه‌ی ۹۰ هستند. در کل شاعران به استفاده از واژگان ساده، ملموس و متناسب با سن کودک که از بار معنایی مثبت و شاد برخوردار هستند، علاقه‌ی بیشتری نشان‌ داده‌اند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Corpus-based Study of Lexicon and Classic Classification of the Main Themes of Children’s Poetry Books of the 90SH

نویسندگان [English]

  • Zeinab Lavafipour 1
  • Jalal Rahimian 2
1 shiraz university. faculty of literature and humanities. department of foreign languages and linguistics. shiraz. Iran
2 Department of linguistics and foreign languages. Shiraz university. Shiraz. Iran
چکیده [English]

Corpus and corpus studies today play an important role in literary studies. Corpus and corpus software, in addition to providing multifaceted studies of a language, enable quantitative and qualitative analysis and increase the speed and accuracy of a research compared to intuitive methods. In the Persian language, a corpus of children's poetry books has not been made so far, and most of the poetry studies have been done in small volumes and researches have been done with methods other than corpus-based methods. This study examines the structure of the most widely used and underused words in children's poetry in the 90s, published by the CIDCA, as well as the classic analysis and classification of words and the main themes of the poems. This study, using AntConc (2019) software, has examined and analyzed words in a corpus consisting of 62 children's poetry books with 38,000 words in three age groups: A, B and (A and B). The findings of this study indicate that the thematic diversity of words in group A is more than group B and (A and B) and group (A and B) has more thematic diversity than group B. Educational themes in group A and socio-moral themes in group B are in a higher position than other poetic themes. The results of this study showed that words related to nature were used with a frequency of 21.90%, numbers with 15.32%, family with 13.68% and places with 12.52%, and most of these words are simple and concrete that the child has been in contact with since birth. Naturalistic and entertaining themes are among the most widely used poetic contents in the 90s. In general, poets have shown more interest in using simple and tangible words appropriate to the age of the child with a positive and happy semantic load.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AntConc Software
  • Children's Poetry
  • Children's Poetry of the 90s
  • Corpus-based Studies
  • Lexicon and Themes

مراجع

ابراهیمی، جعفر. (1396). چیستم من؟. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
استادزاده، زهرا. (1391). «بررسی محتوایی اشعار کودکانه‌ی پروین دولت‌آبادی، بر قایق ابرها و گل بادام». مطالعات ادبیات کودک، سال 3، شماره‌ی 2، صص24-1.
اسحاقی، اسدلله. (1394). دانه و هندوانه. چاپ نخست، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
‫جورکش، ‌غلامرضا. (۱۳۵۴). «مضامین شعری در کتاب دوم ابتدائی: نظری به شعر کودک در ایران». نگین، سال 11، شماره‌ی 123، صص 15-22.
رحماندوست، مصطفی. (1395). سگی بود، جنگلی بود. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
‫زرقانی، ‌سیدمهدی؛ عباس‌پور‌نوغانی، محبوبه. (۱۳۸۶). «بررسی محتوایی شعر کودک در دهه‌ی هفتاد (گروه‌های سنی «الف ، ب و ج». جستارهای نوین ادبی، شماره‌ی 159، پیاپی40، صص167-192.
‫سنگری، ‌محمدرضا؛ ارشادی‌فر، رضا. (۱۳۹۳). «درون‌مایه‌ی شعر کودک در دهه‌ی هشتاد». رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره‌ی 112، پیاپی28، صص44-51.
‫‫عاصی، مصطفی. (۱۳۷۹). «از پیکره‌ی زبانی تا زبان‌شناسی پیکره‌ای». دانشگاه علامه‌طباطبایی، شماره‌ی ۹۱، صص ۴۸۸-۴۹۵.
علی‌پور، منوچهر. (1394). پژوهشی در شعر کودک. تهران: تیرگان.
‫علیمی، ‌ماندانا. (۱۳۹۴). «بررسی و عناصر مهم درون‌مایه‌ی شعر کودک در دهه‌ی هشتاد (1380-1390)». ادبیات فارسی (دانشگاه آزاد مشهد)، شماره‌ی 47، پیاپی11، صص 120-140.
گلی‌‌فرهود، صبا. (1398). نگاهی به ادبیات کودک. چاپ نخست، خراسان رضوی: جالیز.
محرمی، رامین و همکاران. (1396). «بررسی مضامین دو مجموعه‌ی شعر کودکانه‌ی محمود کیانوش با رویکرد مخاطب‌شناسی». پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال 5، شماره‌ی2، پیاپی 18، صص 54-70.
محمدی‌‌رفیع، ‌شایا. (۱۳۸۴). اهمیت واژگان پایه در شعر کودک. کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 101-103، پیاپی 9، صص175-180.
موسوی، میثم و کشاورز، ناصر. (1393). قد سر سوزن. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
وطنی، ایمن. (1393). سر کوهی رسیدم. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
Anthony, L. (2019). AntConc (Version 3.5.8) [Computer Software]. Tokyo, Japan: Waseda University, Retrieved December 15, 2020, from: http://www.laurenceanthony.net/software/antconc/.
Ebrahimi, Sh., & Salajeghe, P. (2016). Analysis and Comparison of Naturalistic Themes in Iranian and Britain Modern Childrens Poems. Advances in Language and Literary Studies, 7(4). doi:10.7575/aiac.alls.v.7n.4p.181
Evans, D. (2004). Corpus building and investigation for the Humanities : An on-line information pack about corpus investigation techniques for the Humanities. Linguistics, 15–16. https://doi.org/10.1109/SocialCom.2010.106
Göbel, T. & Peetz, M.H. (2005). CCB: A corpus of children’s books. Retrieved from http://peetz-intelligence.com/http://peetz-intelligence.com/
Hartman, J. (1932). The Place of Poetry in Children's Literature. The Elementary English Review, 9(1), 17-19. Retrieved December 15, 2020, from http://www.jstor.org/stable/41381465
Corpus. Retrieved from https://www.sketchengine.eu/oxford-childrens-corpus/
McEnery, T. & Hardie, A. (2012). Corpus Linguistics: Method, Theory and Practice. New York: Cambridge University Press.
Nilsson Björkenstam, K. (2013). What is a corpus and why are corpora important tools? 5. www.antlab.sci.waseda.ac.jp/
O’Keeffe, A. & McCarthy, M. (2010). The Routledge Handbook of Corpus Linguistics. New York: Routledge.
Szudarski, P. (2018). Corpus Linguistics for Vocabulary. London: Routledge.
Thompson, P. & Sealey, A. (2007). Through children’s eyes? International Journal of Corpus Linguistics, 12(1), 1-23. doi:10.1075/ijcl.12.1.03tho
Zen, E. L. (2018). Corpus-driven Analysis on the Language of Children’s Literature. Proceedings of the 1st International Conference on Recent Innovations. doi:10.5220/0009912700170022

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 04 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار