جلوه‌های مسئولیت‌پذیری و استقلال در قصه‌ی کُردی «هَپلی‌هَپاو» از منظر نظریه‌ی وابستگی و تحول روانی دونالد وینیکات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی ایلام

چکیده

جلوه‌های مسئولیت‌پذیری و استقلال در قصه‌ی کُردی «هَپلی‌هَپاو» از منظر نظریه‌ی وابستگی و تحول روانی دونالد وینیکات
 
چکیده
قصه‌های کودکانه‌ی عامه یکی از منابع ارزشمند برای تحلیل‌های بینارشته‌ای، به‌ویژه خوانش‌های روانکاوانه، به شمار می‌آیند. این قصه‌ها در زبان کُردی از بسامد بالایی برخوردارند و همین امر مجال مناسبی را برای خوانش‌های روان‌شناختی فراهم می‌کند. هَپلی‌هَپاو یکی از داستان‌های شفاهی کُردی است که در آن به رابطه‌ی مادر و کودک توجه شده است که بسیاری از نکات مطرح در آن را می‌توان با دیدگاه‌های تازه‌ی روانکاوی کودک همسو دانست. در این مقاله به روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر آراء دونالد وینیکات درباره‌ی تحول روانی کودک، جلوه‌های مسئولیت‌پذیری و استقلال در قصه‌ی هپلی‌هپاو بررسی می‌شود. این بررسی دربرگیرنده‌ی دیدگاه وینیکات درباره‌ی وابستگی و تحلیل داستان گفته‌شده در بستر نظرات مطرح‌شده است. به باور نویسنده، این قصه بیانی نمادین از سه‌ مرحله‌ی وابستگی، یعنی وابستگی مطلق (حضور در خانه)، وابستگی نسبی (رفتن به بازار) و حرکت به سوی استقلال (ازدواج و سفر) بوده است و بر شیوه‌ی تعامل مناسب میان والد و کودک در رسیدن به مرحله‌ی سوم تاکید می‌کند. بازنمایی مسئولیت‌پذیری و چگونگی رسیدن به استقلال پرسش اساسی این تحقیق را تشکیل می‌دهد. در پاسخ، قصه‌ی مدّنظر، مسئولیت‌پذیر و مستقل‌شدن کودک را در گرو وجود رابطه‌ا‌‌ی «به اندازه‌ی کافی خوب» (نه بیش از حد خوب یا بد) میان والد (مادر) و کودک و همچنین وجود محیطی تسهیل‌کننده که در آن کودک می‌تواند به تجربه‌ورزی و کشف جهان بپردازد، می‌داند.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Manifestations of Responsibility and Independence in the Kurdish Story “Hapeli-‎Hapaw” from the Perspective of Donald Winnicott's Theory of Dependence and ‎Psychological Transformation

نویسنده [English]

  • Mohammad Moradi-Nesari
MA in Persian Language and Literature, Ilam
چکیده [English]

Folk children's stories are considered valuable sources for interdisciplinary analysis -especially psychoanalytical readings. These stories are very frequent in Kurdish language. This provides an opportunity for psychological readings. Hapeli-Hapaw is one of the Kurdish oral stories in which the relationship between the mother and the child comes under attention. In this article, the manifestations of responsibility and independence in the story are investigated using a descriptive-analytical method based on Winnicott's theories regarding the psychological development of the child. This study provides a review of Winnicott’s ideas and then analyzes the story based on these ideas. It is argued that this story is a symbolic expression of the three stages of dependence, i.e. absolute dependence (staying at home), relative dependence (going to the market) and moving towards independence (getting married and going on a journey) and it emphasized the importance of a suitable interaction between the parent and then child in order to reach the third stage.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Folk children's stories
  • Hapeli-Hapaw
  • Donald Winnicott
  • dependence
  • ‎independence
  • responsibility.‎
ابراهیمی، سیدمظهر؛ پارسا، سیداحمد. (1395). «ریخت‌شناسی قصه‌های پریان در زبان کُردی». نقد ادبی، سال 9، شماره‌ی 35، صص7-52.
احمدی‌خواه، مهدی؛ شوهانی، علیرضا. (1401). «بررسی، تحلیل و دسته‌بندی بن‌مایه‌های دعا و نفرین در فرهنگ و ادب عامه‌ی کلهری». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کُردی، دوره‌ی 8، شماره‌ی 2، صص 19-34.
بتلهایم، برونو. (1399). افسون افسانه‌ها. ترجمه‌ی اختر شریعت‌زاده، تهران: هرمس.
پارسا، سیداحمد. (1401). «تحلیل و بررسی چیستان در زبان کُردی (گوش سورانی)». فرهنگ و ادبیات عامه، سال 10، شماره‌ی 46، صص1-24.
دتیویل، لارا. (1401). کلینیک دونالد وینیکات. ترجمه‌ی حسین بقولی و دیگران، تهران: ارجمند.
ذبیحی، رحمان؛ کسایی، مریم. (1395). «پژوهشی تطبیقی در چند باور عامیانه‌ی ایلام و انعکاس آن‌ها در متون کهن ادبیات فارسی». فرهنگ ایلام، دوره‌ی 17، شماره‌ی 50و51، صص7-22.
رفعتیان، عبدالحسین. (1399 الف). مسئولیت‌پذیری. تهران: قطره.
ـــــــــــــــــــ. (1399 ب). آیا مادر خوبی هستم؟. تهران: قطره.
روبینز، بئاتریس مارکمن. (1399). پیشگامان روانکاوی کودک. ترجمه‌ی شهلا علیزاده و نگار امیری، تهران: قطره.
ژیژک، اسلاوی. (1389). از نشانگان خود لذت ببرید. ترجمه‌ی فتاح محمدی، زنجان: هزاره‌ی سوم.
سلمان، اختر. (1399). مادر چه کاری انجام می‌دهد؟ (کتاب مادر و کودکش). ترجمه‌ی زهرا قنبری و تکتم کاظمینی، تهران: ارجمند.
سیگال، هانا. (1401). ملاحظاتی در باب شکل‌گیری نماد. ترجمه‌ی تیم روانکاوی تداعی: https://tadaei.com/notes-on-symbol-formation/
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن. (1398). فرهنگ نمادها. ج2، ترجمه‌ی سودابه فضایلی، تهران: کتاب‌سرای نیک.
فرزان‌فر، جواد و دیگران. (1389). «در جست‌وجوی استقلال انتخاب متن‌های ادبی مناسب برای برنامه‌‌ی فلسه برای کودکان». مطالعات ادبیات کودک، سال 1، شماره‌ی2، صص 125-155.
فروید، زیگموند. (1398). گونه‌ای خاص از انتخاب اُبژه در مردان (کتاب کودکی را می‌زنند). ترجمه‌ی مهدی حبیب‌زاده، تهران: نی.
ـــــــــــــــ. (1399). درون‌مایه‌ی سه صندوقچه (کتاب کاربرد روانکاوی در نقد ادبی)، ترجمه‌ی حسین پاینده، تهران: مروارید.
فیشر، نوئل. (1399). دلبستگی مادر-نوزاد؛ رمزگشایی یک معما (کتاب مادر و کودکش، به‌کوشش سلمان اختر). ترجمه‌ی زهرا قنبری و تکتم کاظمینی، تهران: ارجمند.
کار، برت. (1400). چای با وینیکات. ترجمه‌ی م. علینقی، تهران: بینش نو.
مرادی‌نصاری، محمد. (1401). «تحلیل روانکاوانه‌ی افسانه‌ی کُردی شیرزاد شیرپنج براساس نظریه‌ی عقده‌ی اُدیپ زیگموند فروید». فرهنگ و ادبیات عامه، سال 10، شماره‌ی 48، صص19-46.
مسرور، شیلان؛ رهبر، ایلناز. (1398). «بررسی و تحلیل اسطوره‌ی شاماران در منطقه‌ی مکریان مهاباد». فرهنگ و ادبیات عامه، سال 7، شماره‌ی 28، صص73-97.
نجفی، سیامک. (1400). هه‌پلیهه‌پاو. ایلام: باشور.
وینیکات، دونالد. (1397). نظریه‌ی رابطه‌ی والد-کودک. ترجمه‌ی ح. رضایی:
https://mehrpsyclinic.com/parent-infant-relationship/
ـــــــــــــــ. (1399 الف). کودک، خانواده و جهان خارج. ترجمه‌ی مجید مظاهری و دیگران، تهران: یاسما.
ـــــــــــــــ. (1399 ب). بازی کردن و واقعیت. ترجمه‌ی ا. بدایت و دیگران، تهران: سالاوان.