نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه شهرکرد و پژوهشکده بختیاری شناسی، شهرکرد، ایران
چکیده
با توجه به نقش قصه‌های عامه، در آشکارسازی مؤلفه‌های هویّت ملّی و قومی، اسدالله شعبانی، قصه‌هایی چون نخودی و دیو و نارنج و ترنج را برای مخاطبان کودک بازنویسی کرده است که در این پژوهش، هدف تطبیق این بازنویسی‌ها با اصل آن‌ها، بر اساس الگوی کنشی گریماس، با رویکرد توصیفی-تطبیقی و بر مبنای روش اسنادی است تا نشان داده شود نگرش‌ها و نیازهای زندگی در دورۀ معاصر چه تأثیری بر ایجاد تغییر در محتوای بازنویسی‌ها از قصه‌های کهن داشته و این امر، چه اثری بر الگوی کنشی، نقش مضمونی و برنامۀ روایی این قصه‌ها گذاشته است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد شعبانی، رویکردی دیالکتیکی بین مؤلفه‌های سنتی و مدرن ایجاد کرده است. در واقع با توجه به نگرش‌های دوران معاصر به زندگی، نیازهای زیستی و با هدف انتقال مؤلفه‌های هویّتی مثبت- به زعم خود-، در بازنویسی قصه‌های کهن، بخش‌هایی از آن‌ها را حذف یا تغییر داده؛ چنان‌که مسألۀ چندهمسری، قضاوت کردن دیگران بر اساس رنگ پوست، حیوان‌آزاری و رفتار خودمحورانه و هوس‌آلود را در داستان‌های بازنویسی حذف و نقش‌های مضمونی‌ای چون تیرانداز، اسب‌سوار، کشاورز و حسود را به آن‌ها اضافه کرده است. این امر سبب شده است تغییراتی در الگوی کنشی و به‌ویژه برنامۀ روایی قصه‌های بازنویسی ایجاد شود؛ تغییراتی که در نهایت منجر به ضعف در ارتباط بین مرحلۀ تحریک‌پذیری و مرحلۀ فرجام در برنامۀ روایی قصه‌های بازنویسی شده است که در نتیجه، فرجام قصه‌ها، ناموجه و غیرمنطقی به نظر می‌رسد؛ بنابراین برخلاف نظر نویسنده، نمی‌توان این بازنویسی‌ها را بازنویسی سادۀ قصه‌های پیشین دانست.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Adaptation of actantial model, thematic role, and narrative plan of "Nokhodi o Div" and "Naranj o Toranj" tales to their rewritten copy by Asadollah Sha'bani
نویسنده [English]
- Ebrahim Zaheri abdevand
Associate Professor of Persian Language and Literature, Shahrekord University and Institute of Kurdish Studies, Shahrekord, Iran
چکیده [English]
Abstract
Considering the role of folk tales in revealing the components of national and ethnic identity, Asadollah Sha'bani has rewritten for kids the tales such as "Nokhodi o Div (devil)" and "Naranj o Toranj" whose motifs have their roots in mythology. This research aims to adapt these rewritten tales to their original copy based on the Greimas' actantial model and to evaluate Asadollah Sha'bani reading of them on the basis of Stuart Hall's attitude toward how the audience read the texts codes using a descriptive-adaptation approach and documentary study method to show the effect of the attitudes and life's requirements in the contemporary era on changing the content of the rewritten ancient tales; and to show how this issue has affected the actantial model, thematic role, as well as the narrative plan of these tales. The research also aims to show where Asadollah Sha'bani has stood in reading the cultural codes of the tales. The results of this study show that in rewriting the tales, Sha'bani has deleted or changed some parts of the ancient tales given the contemporary era attitudes toward life, biological needs, and the aim to convey the (in his opinion) positive identity components such that he has deleted the issue of polygamy, judging others based on the color of their skin, cruelty to animals, and self-centered and lustful behavior in his rewritten stories and added thematic roles such as the shooter, horse rider, farmer and jealous to them. This has caused the actantial model, especially the narrative plan of the rewritten tales to be changed. These changes have led to a weak relationship between the plan of the rewritten tales. In Stuart Hall's view, Sha'bani reading of tales is of adaptation type. On the one hand, he has confirmed some codes of traditional discourse, and has changed some codes of traditional discourse on the other hand.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Greimas' actantial model
- Narrative plan
- Cultural codes reading
- Sha'bani
- National identity
)