نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد،شهرکرد، ایران

چکیده

استفاده از شیوه‌ها و نظریه‌های گوناگون برای ایجاد خلاقیت در داستان‌های بازنویسی‌شده از متون کهن ادبی برای کودک ‌و نوجوان، مسأله‌ای مهم و درخور توجه‌ است. هدف از بازنویسی متون کهنی چون کلیله ‌و ‌دمنه، آشنایی مخاطبان با ویژگی‌های ادبی متن ‌اصلی و خوانش حکایت‌های جذاب آن است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل داستان‌های بازنویسی‌شده‌ی کلیله ‌و ‌دمنه براساس ابعاد روایتمندی ماریا نیکولایوا و پاسخ به این پرسش‌هاست: 1. چگونه میتوان به ‌کمک ابعاد روایتمندی نیکولایوا یک بازنویسیِ خلاق با ساختاری متفاوت و تازه برای مخاطبان نوجوان ایجاد کرد؟ و 2. در داستانهای بازنویسیشده‌ی بررسی‌شده، کدام‌یک از ابعاد روایتمندی نیکولایوا استفاده شده است؟ روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و شیوه‌ی‌ گردآوری اطلاعات، به‌ شکل بررسی اسناد کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهش نشان داد که با استفاده ‌از ابعاد روایتمندی، می‌توان ساختار جدید و خلاقی در داستان‌های بازنویسی ایجاد کرد. انتخاب شروع مناسب، پایان‌بندیِ باز و ایجاد روزنه، استفاده از عنصر سفر در روایت، توجه به ابعاد زمان‌مندی در روایت و پیرنگ فزاینده، مهم‌ترین ابعاد روایتمندی برای بازنویسی خلاق به‌شمار می‌روند. به‌جز چند داستان از لطف‌الله که از پایانی باز استفاده شده است، بیشتر داستان‌های بازنویسیِ بررسی‌شده، پایانی بسته داشته‌اند. عنصر سفر در بیشتر داستان‌های بازنویسی دیده شد. در بخش زمان‌مندی، بیشتر داستان‌های بازنویسی، زمانِ ‌خطی دارند؛ فقط در برخی از داستان‌های بازنویسیِ لطف‌الله و شیرازی، گاهی زمان‌پریشی، روایت پس‌نگر و آینده‌نگر دیده می‌شود.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Rewritten Stories of Kelileh va Demneh Based on Nikolajeva’s ‎Narrative Dimensions

نویسندگان [English]

  • Zahra Amini 1
  • Sajjad Najafi behzadi 2

1 MA in Persian Language and Literature of Shahrekord University, Shahrekord, Iran

2 Assistant Prof of Persian Language and Literature at Shahrekord University, Shahrekord, Iran

چکیده [English]

Ancient literary texts not only convey valuable educational contents and concepts to children and young adults, but provide them with the opportunities to engage in fantasy and experiencing a different world (the world of stories). In the world of fiction, children and young adults, without the direct intervention of adults, get along with the hero of the work as well as the atmosphere and mood of the story and gain many bitter and sweet experiences. Communicating with some ancient literary texts seems somewhat difficult for children and young adults; therefore, creative rewriting of these texts can make communication easier. The stories of Kelileh va Demneh have many potentials to turn into creative stories and even attractive animations. Creating a new structure in rewriting Kelileh va Demneh stories is an important platform for children and young adults to communicate with the original text. The aim of the current research is to investigate and analyze the rewritten stories of Kelileh va Demneh based on Nikolajeva’s perspective and idea of narrative dimensions. Nikolajeva suggests various solutions to develop a creative and different narrative. Paying attention to the beginning, ending and opening, increasing the plot, creating conflict and suspense can make changes in the narrative of the story. The research questions are as follows: 1) how can a creative rewriting with a different and new structure be created for young adult audiences with the help of Nikolajeva's narrative dimensions? 2. In the reviewed rewritten stories, which of Nikolajeva's dimensions are used?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rewriting
  • Kelileh va Demneh
  • narrative dimensions
  • Nikolajeva.‎
آذریزدی، مهدی. (1400). قصههای خوب برای بچههای خوب. تهران: امیرکبیر.
پراپ، ولادیمیر. (1386). ریختشناسی قصههای پریان. ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
تودوروف، تزوتان. (1382). بوطیقای ساختارگرا. ترجمه‌ی محمد نبوی، تهران: آگاه
تولان، مایکل‌جی. (1386). روایتشناسی، درآمدی زبانشناختی-انتقادی. ترجمه‌ی سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت.
جلالی، مریم. (1393). شاخصهای اقتباس در ادبیات کودک و نوجوان. تهران: طراوت.
چمبرز، ایدن. (1387). «خوانندهی درون کتاب». دیگرخوانیهای ناگزیر. به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
حسام‌پور، سعید؛ آرامش‌فرد، شیدا. (1391). «نگاهی به ابعاد روایت‌مندی در داستان سهسوت جادویی احمد اکبرپور (بر پایه‌ی نظریه‌ی ماریا نیکولایوا)». مطالعات ادبیات کودک، سال 3، شماره‌ی1، صص 19-46.
دیبل، انسن. (1387). طرح در داستان. ترجمه‌ی مهرنوش طلایی، اهواز: رسش.
ژوو، ونسان. (1394). بوطیقای رمان. ترجمه‌ی نصرت حجازی، تهران: علمی و فرهنگی.
شیرازی، محمدحسن. (1397). قصههای کلیله و دمنه. تهران: پیام محراب.
صفری، جهانگیر و همکاران. (1390). «نگاهی بر عناصر داستان در بازنویسی کتاب قصههای شیرین کلیله و دمنه برای نوجوانان». مطالعات ادبیات کودک، سال2، شماره‌ی 4، صص 77-101.
صفری، جهانگیر، نجفی‌بهزادی، سجاد. (1399). شیوههای بازنویسی متون کهن ادبی برای نوجوانان. شهرکرد: دانشگاه شهرکرد.
صهبا، فروغ. (1387). «بررسی زمان در تاریخ بیهقی براساس نظریه‌ی زمان در روایت». پژوهشهای ادبی، سال5، شماره‌ی 21، صص89-111.
لطف‌الله، داود. (1400).  قصههای کلیلهودمنه. تهران: پیدایش.
نجفی‌بهزادی، سجاد و زهرا ادراکی. (1402). «تحلیل حکایت‌های بازنویسی‌شده‌ کلیله و دمنه بر اساس اقتباس». کهن‌نامه ادب پارسی، دوره‌ی 14، شماره‌ی2، صص 293- 322.
Doi: 10.30465/cpl.2023.39929.3059
نیکولایوا، ماریا. (1387). «فراسوی دستور داستان»، دیگرخوانیهای ناگزیر. به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــ. (1398). درآمدی بر رویکردهای زیبایی‌شناختی به ادبیات کودک. ترجمه‌ی مهدی حجوانی تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
یونسی، ابراهیم. (1382). هنر داستاننویسی. تهران: نگاه.
Harris. Joseph. (2006). Rewriting how to do things with taxes. University press: Logan, Utah state.
Petersen, S. (2007). Natural language processing tools for reading level assessment and text simplification. PhD University Washington.