نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

چکیده

 
چکیده
احساس دردسترس‌ترین و کاربردی‌ترین عنصر برای برقراری ارتباط با جهان فکری و درونی کودک در عرصه‌ی هنر و ادبیات و سایر فعالیت‌های مرتبط با شناخت و اثرگذاری بر ساحت‌های ذهنی‌ادراکی کودک است. مفهوم‌سازی تصویر و تعبیر احساس، پیش و بیش از تعقل و ایدیولوژی، تجربیات فراگیر از جهان زیسته‌ی کودک و روحیه‌های روانی خاص کودکی را برای او تداعی می‌کند. ازاین‌رو کار با سازه‌های احساس‌برانگیز در شعر کودک، جزو اصول و مبانی پایه‌ای است. سؤال اصلی تحقیق حاضر بررسی اشکال، انواع، دلایل و ابزار شیوه‌ی فرانمایی احساس (که جهان را بیشتر از طریق عواطف و احساسات می‌نگرد و تأثرات شخصی از وقایع را تعبیر و تفسیر می‌کند) در شعر کودک بوده است. این تحقیق برمبنای نظریه‌ی فرانمایی احساس و به روش توصیفی‌تحلیلی انجام یافت و جامعه‌ی آماری تحقیق اشعار رحمان‌دوست، شعبان‌نژاد، شعبانی، قاسم‌نیا و کشاورز بوده است. نتایج حاصل از تحقیق بدین قرار است: ویژگی‌های اصلی هنر فرانمودی، نظیر تعریف، تفسیر و بزرگنمایی احساسات و هیجانی‌ترکردن تجربه‌های حسی، جزو ویژگی‌های اصلی شعر کودکانه (رده‌ی سنی الف و ب) است. انسانی‌بودن، عدول از واقع‌گرایی، تفرد، اعتراضی و انتقادی‌بودن، اضمحلال فرد در تیپ و سنخ که از مبانی نظریه‌ی فرانمایی است، در شعر کودک بسیار دیده می‌شود. همچنین در شعر کودک از انواع فرانمودهای کلامی (نام‌آواها، شبه‌جملات، قیود تأکید و هیجان، افعال مبین حرکت و هیجان، تکرار) فرانمود روانی (خواب و رویا، فراروی از واقعیت، فانتزی) و فرانمود تصویری (اغراق، استعاره، اسطوره، اعداد و وابسته‌های عددی مبین کثرت) به‌منظور فرانمایی و گزاره‌سازی احساس استفاده می‌شود.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Children's Poetry (Age Groups A and B) and Its Need for Emotional Representation

نویسندگان [English]

  • mansoure maleki kotmehr 1
  • Narges Oskouie 2
  • Hoseyn Dadashi 3

1 Phd Student of Persian Language and Literature, of Islamic Azad University, Bonab Branch, Bonab, Iran

2 Associate Professor, Department of Language and Literature, Bonab Branch, Islamic Azad University, Bonab, Iran

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران، بناب

چکیده [English]

The conceptualization of the inner world of human beings and the projection of diverse and extensive perceptions and feelings by borrowing from the experiences of the objective world are among the main priorities of poetry or any other activity that intends to communicate with children. Therefore, the sensory and experimental nature of the images and themes that are intended to objectify the mentality and unlimited perceptions and abstractions of the child, along with the emotional representation, are the important and basic features of this type of poetry. A child's relationship with poetry and sharing in its experiences and feelings makes his/her relationship with him/herself and the world deeper, more emotional and heartwarming, and the beauty and harmony in poetry gives him/her the pleasure of understanding the world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • meta-representative art
  • children's poetry
  • humanism
  • excitement
  • exaggeration
ابراهیمی هژیر، معصومه. (1390). تحلیل عاطفی ادبیات داستانی کودک و نوجوان دوره‌ی دفاع مقدس. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه بوعلی سینا همدان.
امین‌پور، نرگس. (1392). عناصر و مؤلفه‌های موثر در فضاسازی عاطفی شعر کودک در آثار مصطفی رحمان‌دوست و افسانه شعبان‌نژاد. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
امینی، داود. (1398). «توسعه‌ی اخلاق هیجان‌مدار از طریق ادبیات داستانی». اخلاق در علوم و فناوری، سال14، شماره‌ی1، صص 12-18.  https://ethicsjournal.ir/article-1-1361-fa.html
بهمنی دهکردی، شهرام. (1390). بررسی اغراق در تصویرسازی کتاب‌های کودک، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بین سال‌های 1380 تا 1389 گروه سنی دبستانی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه شاهد.
داد، سیما. (1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
دوباتن، آلن. (1390). تسلی‌بخش‌های فلسفی. ترجمه‌ی عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
دیلتای، ویلهلم. (1394). شعر و تجربه. ترجمه‌ی منوچهر صانعی، تهران: ققنوس.
رحمان‌دوست، مصطفی. (1378). بابا آمد نان آورد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سقایی، سینا. (1401). «مطالعه‌ی مؤلفه‌های اکسپرسیو و بررسی مفاهیم آن در تصویرگری معاصر کتاب‌‌های کودک، چاپ‌شده در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دهه‌ی 1370-1390، گروه سنی الف-ب». پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه سوره.
شعبان، مریم. (1401). «کودک و کودکی از منظر فلسفه و ادبیات». تمدن حقوقی، دوره‌ی 5، شماره‌ی 12، صص 168-180. https://doi.org/10.22034/lc.2022.153418
شعبان‌نژاد، افسانه. (1398). دس دسی باباش می‌آد. مشهد: به‌نشر.
ــــــــــــــــ . (1394).  کی آمد؟ کی در زد؟ تابستان. تهران، قدیانی.
ــــــــــــــــ . (1399). بادبادک و کلاغه. تهران: به‌نشر.
ــــــــــــــــ . (1390). الک و دولک خانم بزرگ. تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــ . (1391). شیشه‌ی آواز: شعرهای انتخابی 1362-1370. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ــــــــــــــــ . (1397). آی زنگوله، آی زنگوله. مشهد: به‌نشر.
ــــــــــــــــ . (1386). کی‌ آمد؟ کی در زد؟ بهار. تهران: قدیانی.
شعبانی، اسدالله و دیگران. (1396). ترانه‌های خواب و خیال. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ضیمران، محمد. (1393). مبانی فلسفی نقد و نظر در هنر. تهران: نقش جهان.
ظاهری عبده‌وند، ابراهیم. (1400). «انسان‌انگاری طبیعت در شعر کودک بر اساس دیدگاه لیکاف و جانسون». مطالعات ادبیات کودک، سال 12، شماره‌ی 2، صص 207-232.  https://doi.org/10.22099/jcls.2020.36257.1770
فلدمن، ادموند بوک. (1378). تنوع تجارب تجسمی. ترجمه‌ی پرویز مرزبان، تهران: سروش.
قاسم‌نیا، شکوه. (1389). من بلدم دست بزنم. تهران: قدیانی.
ـــــــــــــ . (1398). من بلدم زنگ بزنم. تهران: قدیانی.
ـــــــــــــ . (1383). من بلدم حموم کنم. تهران: قدیانی.
ـــــــــــــ . (1387). به خاطر خروسه. تهران، قدیانی.
ـــــــــــــ . (1398ب). ترانه‌های حسنی. تهران: پیدایش.
ـــــــــــــ . (1395). برف و بهار. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
کادن، جی، ای. (1381). فرهنگ و ادبیات و نقد. ترجمه‌ی کاظم فیروزمند، تهران: شادگان.
کشاورز، ناصر. (1382). تاتی کوچولو دوست منه هر روز به من زنگ می‌زنه. تهران: قدیانی.
ـــــــــــــ . (1373). چکه‌ای آواز، تکه‌ای مهتاب. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــ . (1388). نی‌نی کوچولو یه گاو داشت علف تو باغچه می‌کاشت. تهران: رویش.
ـــــــــــــ . (1400). دویدم و دویدم به پشت‌بام رسیدم. تهران: افق.
ـــــــــــــ . (1385 الف). نی‌نی کوچولو سواد داره، یه دفتر و مداد داره. تهران: رویش.
ـــــــــــــ . (1385 ب). چه خوبه دختر خاله‌م دوستش دارم یه عالم. تهران: رویش.
ـــــــــــــ . (1386). ترانه‌های نی‌نی توپولی (جلدهای 1 تا 5). تهران: رویش.
ـــــــــــــ . (1392). نی‌نی توپولی می‌دونه مادر چه مهربونه. تهران: رویش.
ـــــــــــــ . (1379). نی‌نی کوچولو چی کرده؟ فیلها رو قیچی کرده. تهران: رویش.
کیانوش، محمود. (1358). طاق هفت رنگ باغ شعر کودک. تهران: توکا.
ـــــــــــــ . (1379) زبان چیزها. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
گدانسیلو. جی. پاتریشا. (1385). «سبک‌های هنری در تصویرگری کتاب». کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره‌ی 104-106، صص 201-206.
مجاوری آگاه، مسعود. (1390). «جایگاه تصویرسازی در کتاب‌های آموزشی کجاست؟». کتاب ماه کودک و نوجوان، سال 14، شماره‌ی 9، صص 101-106.
محمدی رفیع، شایا. (1365). «اهمیت واژگان پایه در شعر کودک». کتاب ماه کودکان و نوجوانان، سال 9، شماره‌ی 5، پاپی 103، صص 175-180.
محرمی، رامین و همکاران. (1396). «بررسی نمادهای روان‌شناختی در شعر کودک». مطالعات ادبیات کودک، سال 8، پیاپی 15، صص 117-130.  https://doi.org/10.22099/jcls.2016.3864
مددپور، محمد. (1381). حکمت معنوی و ساحت هنر. تهران: منادی تربیت.
ناظرزاده کرمانی، فرهاد. (1389). گزاره‌گویی (اکسپرسیونیسم) در ادبیات نمایشی. تهران: سروش.
نورتون، دونا. (1382) شناخت ادبیات کودک: گونه‌ها و کاربردها از روزن چشم کودک. ترجمه‌ی منصوره راعی و همکاران، تهران: قلمرو.