نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، بوشهر، ایران

چکیده

 
چکیده
ادبیات کودک و نوجوان، افزون‌بر ایجاد لذت و سرگرمی، ارتقای ذهنی و تفکر انتقادی خواننده موجب می‌شود. جمشید خانیان از نویسندگان برجسته‌ی ادبیات کودک و نوجوان در ایران با بهره‌گیری از شگردها و تکنیک‌های روز نویسندگی در آثار خود به انتقال و القای مفاهیم آموزشی و تربیتی کودک و نوجوان کمک کرده است. در این پژوهش با رویکرد توصیفی‌تحلیلی به شگردهای داستانی برای آموزش و تربیت مخاطبان در داستان قلب زیبای بابور از این نویسنده پرداخته شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این داستان، ابتدا با بهره‌گیری از عناصر گوناگون چون گفت‌وگو با مخاطب، بالابردن اعتمادبه‌نفسِ او و اظهارنظر بدون قطعیت، بستری امن، برای آموزش و تربیت مخاطب فراهم شده است. سپس راوی با شگردهای روایی همچون پرسیدن نظر مخاطب، بهره‌گیری از زمینه‌های فرهنگی مشترک، رفع ابهام، تأکید، آموزش از طریق نمادها یا مفاهیم متقارن و گاه متضاد، تعلیق و... مخاطب را در تولید و تداوم روایت با خود همراه می‌کند و مفاهیمی چون: اهمیتِ دانستن و کسبِ آگاهی‌، شیرینیِ کنجکاوی، کسب راهکارهایی برای رسیدن به پاسخ پرسش‌ها، سودمندی راهنمایی‌گرفتن از بزرگان و مهم‌تر از همه شگردهای داستان‌نویسی و... را به مخاطب آموزش می‌دهد. همچنین چند راوی‌داشتنِ داستان و آزادی مخاطب برای پیش‌بینی پایان داستان، بیانگر توجه به مخاطب و شکستن قدرت راوی است. بنابراین خانیان موفق شده است در این اثر داستانیِ تکنیکال، با ایجاد رابطه‌ای دوسویه بین راوی و مخاطب و سهم‌‌دهی به مخاطب، مفاهیم ارزشمندی را آموزش دهد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Narrative Techniques in Interacting with the Audience and ‎Improving the Quality of Inducing Educational Concepts in the Novel The Beautiful ‎Heart of Babur

نویسنده [English]

  • Mehri Mossaed

Phd in Persian Language and Literature, Bushehr, Iran

چکیده [English]

Adolescence is a critical period in finding identity and achieving independence of thought. Young adult literature should correspond to the spiritual, physical, mental and emotional conditions of children and teenagers, and bring its audience to growth and maturity. It should be a mirror to reflect their concerns.
Teaching life issues and leading children and young adults toward thinking requires a safe and appropriate platform. It seems that fiction is one of the best and most profitable platforms in this field. Fiction makes children and young adults understand more about life and the surrounding environment and brings them into a free space away from any restrictions, which stimulates their thinking.
Jamshid Khanian is one of the prominent writers of children's and adolescents’ literature in Iran, who has been able to convey educational concepts to the audience beautifully by using special techniques in his stories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inducing educational concepts
  • The Beautiful Heart of Babur
  • audience collaboration
ابوت، اچ. پورتر. (1397). سواد روایت. ترجمه‌ی رؤیا پور‌آذر و نیما مهدی‌زاده‌اشرفی، تهران: اطراف.
آرامش‌فرد، شیدا. (1400). «نگاهی به مفهوم سوژگی و بیناسوژگی در رمان ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیاییاش از جمشید خانیان». مطالعات ادبیات کودک، بهار و تابستان، سال13، شماره‌ی23، رتبه‌ی ب، صص 1-22.
آقاپور، فرزانه. (1397). «شیوه‌ی القای ایدئولوژی و تأثیر آن بر تقابل/ آموزش در دو رمان نوجوان». مطالعات ادبیات کودک، سال9، شماره‌ی18، صص1-28.  https://doi.org/10.22099/jcls.2017.25102.1504
باقری، نرگس. (1393). «بینامتنیت در فراداستان قلب زیبای بابور نوشته‌ی جمشید خانیان». مطالعات ادبیات کودک، سال5، شماره‌ی2، پیاپی10، صص1-24. https://doi.org/10.22099/jcls.2015.2011
حسینی، زهرا. (1384). «اصول داستان‌های فکری و مفاهیم موجود در آن‌ها». ویژه‌نامه‌ی فلسفه‌ی کودک، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، صص45-52.
حیرانی، سعید و همکاران. (1399). «بررسی تفکر انتقادی در ادبیات کودک و نوجوان». جامعه‌شناسی سیاسی ایران، سال3، شماره‌ی4 (پیاپی 12) صص3390- 3414.  https://doi.org/10.30510/psi.2022.368374.4116
خانیان، جمشید. (1382). قلب زیبای بابور. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
خسرونژاد، مرتضی. (1382). معصومیت و تجربه؛ درآمدی بر فلسفه‌ی ادبیات کودک. تهران: مرکز.
ــــــــــــــــــ. (1386). «تأملی بر هم‌نشینی ادبیات کودک و فلسفه، در برنامه‌ی فلسفه‌ برای کودکان». نوآوری‌های آموزشی، شماره‌ی 20، صص109- 124. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/315453
زایپس، جک. (1387). «چرا ادبیات کودکان وجود ندارد؟». دیگرخوانی‌های ناگریز، ترجمه‌ی مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان، صص 261- 288.
شیری، قهرمان. (1390). «اهمیت و انواع ابهام در پژوهش‌ها»، فنون ادبی، دوره‌ی 3، شماره‌ی2، (پیاپی 5)، صص 15-36.
فیشر، رابرت. (1389).  آموزش و تفکر. ترجمه‌ی فروغ کیهان‌زاده، اهواز: رسش.
https://liar.ui.ac.ir/article_19654.html
ــــــــــــ. (1392). داستان‌هایی برای فکرکردن. ترجمه‌ی جلیل شاهری‌لنگرودی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ــــــــــــ. (1397). آموزش تفکر به کودکان. ترجمه‌ی مسعود صفایی‌مقدم و افسانه نجاریان، اهواز: رسش.
گادامر، هانس گئورک. (1379). زبان بهمثابه‌ی میانجی تجربه‌ی هرمنوتیکی، هرمنوتیک مدرن، گزینه‌ی جستارها. ترجمه‌ی بابک احمدی و همکاران، تهران: مرکز.
گوبار، مارا. (1393). «درباره‌ی خودداری از تعریف ادبیات کودک». ترجمه‌ی صبا سلیمانی، پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی 62، صص 59-68 .
مرادی، ایوب. (1400). «عنصر غالب معرفت‌شناسانه در رمان نوجوان گفتوگوی جادوگر بزرگ با ملکه‌ی جزیره‌ی رنگ‌ها نوشته‌ی جمشید خانیان». نقد ادبی، سال 14، شماره‌ی55، صص 69-100.
https://doi.org/20.1001.1.20080360.1400.14.55.1.6
یعقوبی‌جنبه‌سرایی، پارسا و فاتح احمدپناه. (1399). «ساختار ارتباطی انواع مکالمه در تذکرهالاولیا» (توصیف و تفسیر اجرای رخدادهای گفتاری). ادب فارسی، سال 10، شماره‌ی1، صص 121-146.
https://doi.org/10.22059/jpl.2019.291135.1558
 
Glazer, J and Giorgis,C (2005) literature for Yong children. 5 th ed.Ohio: person Merril.
Nodelman, perry.  (2008). The Hidden Adult: defining childrens literature. The john Hopkins University press. Baltimore.
Townsend, john Rowe.  (1971). A sense of Essays on contemporary writers for children Philadelphia:Lippincott.