نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شیرزاد طایفی ¹
• توحید شالچیان ناظر ²

¹ دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران

² دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

  سبب بروز بیشتر کنش‌های انسان به‌لحاظ روانی با دانش روان‌کاوی تبیین شده است. ژاک لکان، با بازخوانی زبانی و نمادین آرای زیست‌شناختی فروید، تحول بزرگی در دانش روان‌کاوی ایجاد کرد. بر این اساس، تمنا یا طلب، میل، کودک و دوره‌ی پس از کودکی خوانشی زبانی یافت. تحلیل آثار ادبیات کودک با آموزه‌های روان‌کاوانه‌ی ژاک لکان می‌تواند به‌عنوان روش یا دیدگاهی باشد که چگونگی عدم احراز یا تکرار تمنای کودکانه‌ی فرد را توجیه و تبیین کند. در این پژوهش، کوشیده‌ایم چگونگی تکرار تمنای کودکانه را در ساحت نمادین یا انطباق هویت ثانویه‌ در معلم‌ مورچه‌ها از محمد سهرابی و فیل کوچولو کجا خوابیدی؟ اثر میترا مسیحا روشن کنیم. دستاوردهای پژوهش نشان می‌‌دهد که شخصیت‌هایی مانند زنبور عسل، بچه‌اردک و در یک موضع کلاغ، به‌سبب دیدن تصویری خیالی از خودِ انسجام‌یافته در آینه‌ای که دیگری کوچک یا مادر آن‌ را مقابل کودک گرفته، احساس یکپارچگی و تمامیت می‌کرده‌اند. تمنای کودکانه تا آن‌جا برای فرد پایدار بود که وی با فقدان موجود در خود روبه‌رو نشده بود و ایگو را به‌منزله‌ی هویتی اخته بازشناسی نکرده بود. همچنین، زمانی که فرد ایگو را به‌منزله‌ی موجودیتی اخته شناسایی می‌کند، برای اینکه بتواند دوباره منِ آرمانی خود را در مقام تمنایی کودکانه بازیابی نماید، وارد انطباق هویت ثانویه یا حیطه‌ی امر نمادین میل دیگری بزرگ می‌شود. در این مرحله، فرد از زنجیره‌ی دلالت امر نمادین به امیدِ احراز مجدد تمنای کودکانه‌ی پیشین، تبعیت می‌نماید؛ اما هر بار تلاش او به‌سبب بازنمایی‌شدن دالِ اضطراب، با شکست مواجه می‌شود. در فیل کوچولو نیز، گذر از فانتزی بنیادین و مواجهه با دال میل حقیقی، سبب رفع اختگی و بازیابی تمنای کودکانه‌ی پیشینِ فرد نمی‌شود.
 
 

کلیدواژه‌ها

• ژاک لکان
• شعر و داستان کودک
• فیل کوچولو کجا خوابیدی؟
• معلم مورچه‌ها
• نقد روان‌کاوانه

موضوعات

• ادبیات کودک و نوجوان ایران

عنوان مقاله [English]

The Repetition of the Childish Demand by a Desire to the Other’s Agalma: A Lacanian ‎Analysis of The Teacher of the Ants and Little Elephant, Where did You Sleep?‎

نویسندگان [English]

• Shirzad Tayefi ¹
• Tohid Shalchian Nazer ²

¹ Associate Professor of Persian Language and Literature, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

² Ph.D. Candidate of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabaʼi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The psychological roots of most of human actions have been explained by the science of psychoanalysis. By reinterpreting Freud’s views, Jacques Lacan made a great revolution in psychoanalysis and presented a new linguistic reading of such concepts as demand, desire, child and the post-childhood period. The psychoanalytical ideas of Jacques Lacan can be used as methods or perspectives for analyzing works of children’s literature. In this research, we have tried to explain the repetition of children’s desire in the symbolic or the adaptation of secondary identity in Mohammad Sohrabi's The Teacher of the Ants and Mitra Masiha’s Little Elephant, Where did You Sleep? The findings of the research show that characters such as the honey bee, the duckling, and in one occasion the crow, felt a sense of integrity and wholeness due to seeing an imaginary image of the integrated ego in a mirror held by other or mother in front of them. The childish demand was stable for the person until he/she had not faced the lack in him/herself and had not recognized the ego as a castrated identity. Also, when a person identifies the ego as a castrated entity, he/she enters into the adaptation of the secondary identity or the domain of the symbolic of the Other’s desire in order to be able to recover his/her ideal ego as a childish demand. At this stage, the person follows the implications of the symbolic order with the hope of regaining the previous childish demand; however, he/she fails every time due to the representation of the sign of anxiety.
 
 




 

کلیدواژه‌ها [English]

• Jacques Lacan
• psychoanalytic criticism
• children's poetry and stories
• The Teacher of the Ants
• Little Elephant
• Where did You Sleep?