فرزانه معینی
چکیده
کلیلهودمنه از متون ارزشمند گذشته است و هر کوششی برای نشاندادن ظرفیتهای نهفتهی آن میتواند نسل امروز را با ارزشهای گوناگون این متن آشنا کند. در این پژوهش، به کلیلهودمنه از چشماندازی تازه نگریسته ...
بیشتر
کلیلهودمنه از متون ارزشمند گذشته است و هر کوششی برای نشاندادن ظرفیتهای نهفتهی آن میتواند نسل امروز را با ارزشهای گوناگون این متن آشنا کند. در این پژوهش، به کلیلهودمنه از چشماندازی تازه نگریسته میشود تا بخشی از ظرفیتهای بازنویسی آن بازنموده شود. باتوجه به اینکه تمرکززدایی سازهای مهم در تبیین هدف و روش ادبیات کودک است و بازنویسی سهم بسزایی در آفرینش و گسترش ادبیات کودک دارد، هدف این پژوهش، بازشناسی شگردهای تمرکززدایی در کلیلهودمنه و ارائهی پیشنهادهایی برای استفاده از ظرفیت تمرکززدایانهی این اثر در بازنویسی است. یافتههای این پژوهش کیفی که با روش تحلیل محتوا به دست آمد، نشان میدهداز بیستویک شگرد تمرکززدایی که تاکنون در افسانهها یافت شده است، یازده شگرد در کلیلهودمنه نیز وجود دارد که عبارتاند از: خودنمایی یا خودفاشسازی، مداخلهی راوی، قصه به قصه، جابهجایی قهرمان، مناظره، غافلگیری، اغراق، سپیدنویسی، دگردیسی، وارونهسازی و صحنههای همزمان. کارکرد بعضی از آنها در این اثر نیز مانند کارکردشان در افسانهها است و کارکرد بعضی، متفاوت است. شش شگرد تازه نیز در کلیلهودمنه یافت شد که میتوان آنها را به شگردهای تمرکززدایی پیشین افزود: آگاهی از پایان، آشناییزدایی درونمتنی، تغییر راوی (اگر با تغییر زاویهی دید همراه باشد)، شخصیتپردازی آمیغی، قصه به قصه و شعر و آیه و حدیث در نثر. بازنویسی داستانها و حکایتهای کلیلهودمنه در ساختاری داستان در داستان که از اصلیترین ویژگیهای این اثر است، میتواند شگردهای پرتکرار تمرکززدایی متن اصلی را در آثار بازنوشته حفظ کند.بازنویسان میتوانند شگردهای دیگر را نیز با ذوق و ابتکار در اثر خود به کار گیرند.
